رئیس‌جمهور با اشاره به مذاکرات وین:
شاهد فصلی تازه از تجدید حیات برجام هستیم
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا: می‌دانیم باید تحریم‌های ناسازگار با برجام را لغو کنیم
سرنوشت برجام پس از مذاکرات وین
عکس: President.ir
خبرها حاکی از مثبت بودن روند گفت‌وگوها بوده است. براساس توافق صورت‌گرفته، دو نشست کارشناسی موازی میان اعضای کمیسیون مشترک برجام برای انجام رایزنی‌های فنی در حوزه رفع تحریم و هسته‌ای تشکیل شد. این نشست‌های کارشناسی قرار است به بحث و رایزنی درخصوص جنبه‌های فنی و جزئیات مسائل مربوط به لغو تحریم‌ها و مسائل هسته‌ای بپردازند و نتیجه بحث‌های خود را به کمیسیون گزارش کنند. دور دوم این گفت‌وگوها قرار است روز جمعه ۲۰ فروردین در گرند هتل وین ادامه پیدا کند. در همین ارتباط حسن روحانی رئیس‌جمهوری ایران روز چهارشنبه و یک روز پس از نشست کمیسیون مشترک برجام در جلسه هیات دولت با بیان اینکه در روزهای اخیر شاهد فصل تازه‌ای از تجدید حیات برجام هستیم، گفت: همه کشورهایی که در برجام متعهد بودند، این روزها در وین اجتماع کرده‌اند و با ترکیب‌های مختلف، ترکیب ۱+۴ با حضور ایران، ترکیب ۱+۴ جداگانه با حضور آمریکا، به هر نحوی که بوده، اما یک صدای واحد امروز شنیده می‌شود و آن اینکه همه اطراف این توافق هسته‌ای به این نتیجه رسیده‌اند که هیچ راه‌حلی بهتر از توافق برجام و هیچ مسیری جز اجرای کامل برجام وجود ندارد.
روحانی با بیان اینکه امروز هیچ کسی تردیدی ندارد که راه دشمن در فشار حداکثری و تحریم با شکست مواجه شده است، گفت: اگر مقاومت مردم و تحمل سختی‌ها از سوی آنان نبود، امروز شرایط دیگری داشتیم. دشمن با وجود همه فشارها نتوانست اقتصاد ما را بشکند و امروز به صراحت می‌گوید اقداماتش شکست خورده و دیگر جواب نمی‌دهد و راهی جز مذاکره ندارد.
رئیس‌جمهور این موفقیت را متعلق به ملت ایران دانست و با تاکید بر اینکه نباید این پیروزی افتخارآمیز را دست کم بگیریم، افزود: برای اولین‌بار در تاریخ آمریکا، این کشور در سه سال گذشته در دوره دولت ترامپ منزوی‌ترین دولت در سازمان ملل، در شورای امنیت، در مجمع عمومی، در دادگاه لاهه و در افکار عمومی بود. شما در تاریخ آمریکا پیدا کنید که آمریکا با کشوری درافتاده و در برابر آن کشور در جهان سیاست و افکار عمومی تنها مانده باشد. اگر تنها نمی‌ماند که در شورای امنیت می‌توانست «اسنپ بک» را تصویب کند و خواسته خودش را پیش ببرد. اگر تنها نمی‌ماند درباره پایان تحریم تسلیحاتی ایران می‌توانست موفقیتی به‌دست بیاورد. نتوانست، منزوی شد و تنها ماند. حتی یاران سنتی او هم او را همراهی نکردند. اتحادیه اروپا متحدان سنتی آمریکا هستند، آنها هم حمایت نکردند و قبول نکردند و زیر بار نرفتند و رای مخالف دادند و آمریکا فقط یک جزیره‌ای را پیدا کرد و آن جزیره را همراه خود کرد. یک کشور درست و درمان از آمریکا حمایت نکرد و این پیروزی بزرگی است، چرا این پیروزی را نمی‌گوییم.
روحانی با بیان اینکه اذعان آمریکا به شکست و درخواست برای مذاکره و بازگشت به تعهداتش از نظر ما «توبه» است، گفت: البته باید در مقام عمل هم صداقت آمریکایی‌ها را بسنجیم، اما امروز حقانیت ملت ایران بر جهانیان آشکار شده و دیگر هیچ‌کس درباره صلح‌آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌ای ایران تردیدی ندارد.
رئیس‌جمهوری ایران افزود: «ما می‌‌گوییم به تمام تعهدات برجامی خود برمی‌گردیم در صورتی که آمریکا برگشته باشد و ببینیم در عمل هم اجرا می‌کند. یک حرف منطقی می‌زنیم، ما حرف غیرمنطقی نمی‌زنیم. صلح‌آمیز بودن فعالیت هسته‌ای‌مان را با همین ندا به گوش جهانیان می‌رسانیم. دنبال این نیستیم که فعالیت غیرصلح‌آمیز انجام دهیم. اینکه گفتیم پروتکل الحاقی را اجرا نمی‌کنیم، اینها موقت است، گفتیم ما سانتریفیوژ‌های جدید و مدرن را فعال می‌کنیم، اینها موقت است. همه اینها موقت است، اگر آنها به کل تعهدات برگردند ما هم به کل تعهدات خود برمی‌گردیم و این مساله بسیار مهمی است که مردم ما الحمدلله امروز می‌بینند.
روحانی ادامه داد: این فصل جدید و تازه از دیروز آغاز شد. اگر طرف مقابل ما یعنی آمریکا جدیت و صداقت از خود نشان دهد، همین دو تا، بیشتر نمی‌خواهیم، اگر جدیت کافی و صداقت لازم از خودش نشان دهد، به نظر من در یک زمان کوتاهی می‌توانیم مذاکره کنیم. اگر جایی مذاکره لازم است با ۱+۴، بدون مذاکره هم آمریکا میتواند تعهداتش را اجرا کند، حال دنبال بهانه است که اینها باید تبیین و تدوین شود، اشکالی ندارد و برای این هم حرفی نداریم، ولی راه ما همان است که مقام معظم رهبری تصریح کردند. همان مسیر و همان راه است و آن راه را به حول و قوه الهی انجام خواهیم داد.
رئیس‌جمهور با اشاره به فرارسیدن ۲۰ فروردین ماه، روز فناوری هسته‌ای اضافه کرد: پس از توافق برجام عده‌ای مدعی بودند که دولت همه توانمندیهای هسته‌ای کشور را فروخته و از دست داده است، اما این روز فرصتی است تا مردم ببینند که در همین سال‌ها به‌رغم فشارهای اقتصادی چه پیشرفت‌ها و دستاوردهای بزرگی در عرصه فناوری‌های هسته‌ای کشور حاصل شده است.
روحانی در ادامه سخنان خود با بیان اینکه دستاوردهای دولت در عرصه هسته‌ای، دروغ بودن برخی ادعاها علیه دولت را آشکار می‌کند، اظهار کرد: مصوبه مجلس درباره احیای برجام این فرصت را ایجاد کرد تا کذب بودن آنچه علیه دولت تبلیغ شده بود، آشکار شود. رئیس‌جمهور تاکید کرد: سازمان انرژی اتمی تکالیف مجلس در طرح احیای برجام را حتی فراتر از مصوبه مجلس اجرا کرد تا گواهی باشد برای اینکه آنچه درباره از بین رفتن توانمندیهای هسته‌ای کشور گفته شده بود، صحیح نبود.
روحانی تاکید کرد: به جرات ادعا می‌کنم که هیچ زمانی از ابتدای آغاز فعالیت‌های هسته‌ای کشور، توانمندی هسته‌ای ما به اندازه امروز نبوده است. به دروغ به مردم گفتند دولت برجام را امضا کرد تا قدرت هسته‌ای کشور را از بین ببرد، اما امروز همه مراکز و تاسیسات هسته‌ای کشور قوی‌تر از همیشه درحال فعالیت هستند و آنها باید برای دروغ خود از مردم عذرخواهی کنند.
روحانی با اشاره به اینکه امروز همه بهانه‌ها برای نامشروع و غیرقانونی جلوه دادن فعالیت‌های هسته‌ای ایران از دست دشمن خارج شده است، خاطرنشان کرد: از سوی دیگر کسانی که مدعی بودند این دولت فقط به‌دنبال مذاکره است و به تقویت بنیه دفاعی کشور توجهی ندارد، دیدند که به مدد برجام تحریم تسلیحاتی کشور نیز لغو شده و بنیه دفاعی کشور امروز به لطف تلاش‌های دولت تدبیر و امید قطعا چند برابر سال ۹۲ است. گواه این ادعا نیز سرنگونی پهپاد دشمن به وسیله سامانه پدافندی ساخت خودمان بود.
دور دوم گفت‌وگوها روز جمعه در وین
دور نخست نشست حضوری کمیسیون مشترک برجام که در گراند هتل شهر وین برگزار شد با توافق برای ادامه رایزنی‌ها در سطح کارشناسی پایان یافت. دور نخست این نشست روز سه‌شنبه ساعت ۱۷ به وقت تهران به مدت یک ساعت به طول انجامید. این نشست پس از آن برگزار شد که در نشست مجازی قبلی کمیسیون در روز جمعه ۱۳ فروردین طرفین توافق کردند ادامه مذاکرات را در روز سه‌شنبه ۱۷ فروردین ماه به‌صورت رو در رو ادامه دهند. رایزنی‌های فنی در قالب نشست‌های کارشناسی در دو حوزه رفع تحریم‌ها و مسائل هسته‌ای از جمله مهم‌ترین موضوعات در دستور کار این نشست بود.
براساس توافق صورت گرفته، دو نشست کارشناسی موازی بین اعضای کمیسیون مشترک برجام جهت انجام رایزنی‌های فنی در حوزه رفع تحریم و هسته‌ای تشکیل شد. این نشست‌های کارشناسی قرار است به بحث و رایزنی درخصوص جنبه‌های فنی و جزئیات مسائل مربوط به لغو تحریم‌ها و مسائل هسته‌ای بپردازند و نتیجه بحث‌های خود را به کمیسیون گزارش کنند. قرار است دور دوم این گفت‌وگوها روز جمعه ادامه پیدا کند.
سیدعباس عراقچی معاون سیاسی وزیر امورخارجه و رئیس هیات ایرانی در نشست کمیسیون مشترک برجام تاکید کرد: رفع تحریم‌های آمریکا، اولین و ضروری‌ترین اقدام برای احیای برجام است و جمهوری اسلامی ایران آمادگی کامل دارد به محض رفع تحریم‌ها و پس از راستی‌آزمایی آن، اقدامات جبرانی هسته‌ای خود را متوقف کند و به اجرای کامل برجام برگردد.
درباره برجام هیچ مذاکره‌ای نداریم، چه برسد به فرابرجام
معاون وزیر امورخارجه با بیان اینکه ما درباره برجام هیچ مذاکره‌ای نداریم، چه برسد به فرابرجام و موضوعات دیگر، گفت: اگر اروپا علاقه‌مند به حفظ توافق و ادامه آن است، خواسته ایران را که رفع کامل تحریم‌ها در یک مرحله است اجابت کند. سیدعباس عراقچی در گفت‌وگویی بعد از نشست روز سه‌شنبه کمیسیون مشترک برجام در جمع خبرنگاران اظهار کرد: این نشست معمولی کمیسیون مشترک بود که هر سه ماه یک بار برگزار می‌شود. البته الان مصادف شده بود با شرایط جدیدی که به‌وجود آمده و فرصتی که برای بازگشت همه طرف‌ها به برجام پیش آمده است.
او با ذکر این نکته که نشست اول را به‌صورت ویدئوکنفرانس در روز جمعه برگزار کردیم و این جلسه دوم بود، نشست کمیسیون مشترک برجام را سازنده خواند و گفت: توافق کردیم دو گروه کاری تشکیل شود در حوزه تحریم‌ها و هسته‌ای. این دو گروه کاری متشکل از همه اعضای کمیسیون مشترک یعنی کارشناسان ایرانی به اضافه کارشناسان کشورهای ۱+۴، بدون حضور آمریکاست. معاون وزیرخارجه تصریح کرد: آمریکا در هیچ جلسه‌ای که ایران حضور داشته باشد، نخواهد بود و این سیاست قطعی ماست و هیچ تردیدی در این نیست و همه امور هم به همین ترتیب برنامه‌ریزی شده است. جلسات کارشناسی تشکیل می‌شود و وظیفه آنها این است که مجموعه اقداماتی را که آمریکایی‌ها باید انجام دهند تا رفع کامل تحریم‌ها در یک مرحله صورت بگیرد، مشخص کنند. فهرستی از اقداماتی که باید صورت بگیرد و تحریم‌هایی که باید رفع شود و اینها همه در یک مرحله خواهد بود.
این دیپلمات ارشد ایرانی با بیان اینکه این در کمیسیون مشترک پذیرفته شده است که بازگشت طرفین به‌صورت گام به گام نیست، خاطرنشان کرد: اصلا احتیاجی به سیاست‌های گام به گامی نداریم. کاملا روشن است که آمریکایی‌ها در حوزه تحریم‌ها باید چه کار کنند و کارهایی هم که ایران باید برای بازگشت به اجرای کامل انجام دهد، اینها هم مشخص است. هر دو مجموعه اقدامات در یک مرحله میتواند انجام شود؛ البته ما مجموعه اقدامات خودمان را بعد از آنکه آمریکایی‌ها انجام دادند و راستی‌آزمایی کردیم، صورت خواهیم داد.
عراقچی تاکید کرد: کار این دو گروه کاری این است که این مجموعه اقداماتی را که دو طرف در یک مرحله باید انجام دهند مشخص و نهایی کند و بعد ما دوباره در کمیسیون مشترک ترتیب و توالی اقدامات و جزئیات مربوط به زمان‌بندی آنها را مشخص کنیم. این دیپلمات ارشد ایرانی با بیان اینکه امیدواریم ظرف روزهای آینده گروه‌های کارشناسی به نتایجی برسند، خاطرنشان کرد: به‌صورت مرتب کار گروه‌ها را رصد خواهیم کرد. قرار است صبح جمعه کمیسیون مشترک کار این دو کارگروه را بررسی کند، پیشرفت کار را ببینیم و اگر مشکلات و موانعی است ارزیابی کنیم.
شبکه «پرس تی‌وی» به نقل از یک مقام ارشد ایرانی گزارش داد تهران به هیچ‌وجه تقسیم‌بندی تحریم‌های اعمال‌شده توسط دولت پیشین آمریکا به تحریم‌های مرتبط با برجام و غیرمرتبط با برجام را نمی‌پذیرد. سخنگوی وزارت امورخارجه نیز بار دیگر تاکید کرد، تنها «راه بازگشت» آمریکا به توافق رفع موثر تمام تحریم‌ها است.
استقبال از گفت‌وگوها
برگزاری نشست کمیسیون مشترک برجام میان ایران و ۱+۴ و همچنین حضور آمریکا در مذاکرات با استقبال طرف‌ها مواجه شده است. انریکه مورا، رئیس نشست کمیسیون مشترک برجام و معاون مسوول سیاست خارجی اروپا روز سه‌شنبه(۱۷ فروردین) در توییتی نوشت: نشست کمیسیون مشترک، سازنده بود. همت و همبستگی برای رسیدن به یک روند دیپلماتیک مشترک با دو گروه تخصصی درخصوص اجرای برجام و برداشته شدن تحریم‌ها وجود دارد. به‌عنوان هماهنگ‌کننده در وین تماس‌های جداگانه با طرفین مربوطه از جمله آمریکا را افزایش خواهم داد.
سخنگوی سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز با اشاره به برگزاری نشست کمیسیون مشترک برجام در وین تاکید کرد: ما در ابتدای یک مسیر پیچیده قرار داریم و موفقیت در این مسیر نیازمند تلاش‌های مشترک است. به گزارش «ایسنا» به نقل از خبرگزاری فرانسه، نبیلا مسرالی سخنگوی سیاست خارجی اتحادیه اروپا در یک نشست خبری در بروکسل درباره برگزاری نشست روز سه‌شنبه کمیسیون مشترک برجام در پایتخت اتریش اظهار کرد: ما در ابتدای یک روند پیچیده قرار داریم و اکنون زود است که بخواهیم درباره نتیجه این مسیر ارزیابی داشته باشیم. او در ادامه تصریح کرد: ما آنچه را که لازم است انجام می‌دهیم و مسوولیت اتحادیه اروپا بازگرداندن برجام به مسیر اصلی‌اش است. مسرالی همچنین خاطرنشان کرد: برای رسیدن به نتیجه؛ اینکه ببینیم چه تحریم‌هایی میتواند برداشته شود و چگونه میتواند موضوع هسته‌ای (ایران) را حل وفصل کرد به تلاش‌های مشترک نیاز داریم. این مقام اروپایی خواستار برداشتن گام‌های جسورانه از سوی هر دو طرف شد تا آنچه روند مذاکرات به آن احتیاج دارد، به آن تزریق شود.
همزمان سخنگوی کاخ‌سفید شامگاه سه‌شنبه گفت که واشنگتن معتقد است که دیپلماسی، بهترین روش در قبال برنامه هسته‌ای ایران است. جن ساکی که در کنفرانس خبری روزانه کاخ‌سفید صحبت می‌کرد، گفت: «پیش‌بینی می‌شود که گفت‌وگوهای وین درباره پرونده هسته‌ای ایران طولانی و دشوار باشد.» ساکی اضافه کرد: «جو بایدن دیپلماسی را تنها راه‌حل می‌داند و واشنگتن به مسیر دیپلماسی باور دارد.» سخنگوی کاخ‌سفید ادامه داد: «سطح نمایندگی آمریکا در وین نشان از جدیت این کشور در گفت‌وگوهاست.»سخنگوی وزارت‌خارجه آمریکا نیز ابراز امیدواری کرد که تیم این کشور با درک بهتری از نقشه راه دستیابی به وضعیت نهایی در برجام وین را ترک کند. «ند پرایس» شامگاه سه‌شنبه نشست کمیسیون مشترک برجام در وین اتریش را گام مثبت رو به جلو توصیف کرد. او که در کنفرانس خبری روزانه وزارت‌خارجه آمریکا صحبت می‌کرد، گفت: «این گام به ما اجازه می‌دهد تا به جلو رفته و بازگشت دوجانبه به تعهدات که بایدن در دوران رقابت‌های انتخاباتی و پس از انتخاب شدن به آن اشاره کرده، حاصل شود.»
سخنگوی وزارت‌خارجه آمریکا ادامه داد: «دو کارگروه در این مذاکرات وجود دارد. کارگروه دوم بر اقداماتی که آمریکا باید انجام دهد، متمرکز است. چیزی که ما می‌دانیم این است که باید لغو تحریم‌ها را برای تحریم‌های ناسازگار با برجام انجام دهیم. با این حال، کارگروه‌هایی به همین منظور داریم و نمی‌خواهم اینجا درباره آن صحبت کنیم.»
همچنین سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امورخارجه روسیه با تاکید بر اینکه با بیانیه وزارت امورخارجه آمریکا درباره مذاکرات وین مبنی بر اینکه این که مذاکرات وین آسان نخواهد بود موافق است، گفت: اول از همه به این دلیل که هیچ اعتمادی میان تهران و واشنگتن وجود ندارد اما حتی فارغ از این، از آن جا که روند فاصله گرفتن اولیه از چارچوب برجام به حد کافی پیشروی کرده است، بازگشت به آن مستلزم اراده سیاسی زیادی است. ریابکوف همچنین بیان کرد که ایران بر این عقیده است که اگر تهران و واشنگتن بر سر آنچه باید انجام دهند، به توافق برسند، احیای برجام میتواند آسان باشد، سپس هر دو طرف می‌توانند بدون معطلی آنها را اجرایی کنند. در ادامه نماینده چین در سازمان‌های بین‌المللی در وین با بیان اینکه کشورش از تلاش‌های کمیسیون مشترک برجام برای احیای توافق هسته‌ای حمایت می‌کند، تاکید کرد که تحریم‌های غیرقانونی آمریکا دلیل اصلی وضعیت نابسامان برجام است و باید لغو شوند. سخنگوی وزارت‌خارجه فرانسه نیز دیگر مقامی بود که در واکنش به برگزاری مذاکرات هسته‌ای در وین گفت، این رایزنی‌ها باید به سرعت منجر به توافق در مورد بازگشت کامل تهران و واشنگتن به برجام شود. مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز در دیدار و گفت‌و‌گو با نماینده ویژه آمریکا در امور ایران حمایت خود را از گفت‌وگوهای برجامی ابراز کرد.
از سوی دیگر، سخنگوی سازمان ملل با استقبال از آغاز رایزنی‌ها درباره توافق هسته‌ای گفت که این، گام نخست در مسیری صحیح است. استفان دوجاریک درباره واکنش دبیرکل این سازمان به دیدارهای کمیسیون مشترک برجام گفت: ما از تمام تلاش‌های طرف‌های برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) برای انجام یک گفت‌وگوی سازنده حمایت می‌کنیم. وی ادامه داد: امیدواریم که برگزاری این نشست‌ها اولین گامی باشد که در مسیری درست برداشته می‌شود. سازمان ملل از برجام حمایت می‌کند. برجام یک توافق چندجانبه مهم است که امیدواریم به مسیر خود بازگردد.
