همزمان با دور جدید مذاکرات هسته‌ای مطرح شد
درخواست ۲۷ دموکرات برای احیای برجام
این نامه درست در روزی منتشر شد که ایران رسما اعلام کرد غنی‌سازی ۶۰ درصدی اورانیوم را در تاسیات نطنز آغاز کرده است. در همین ارتباط ۲۷ سناتور دموکرات روز سه‌شنبه ۲۴ فروردین‌ماه در نامه‌ای به بایدن نوشتند: درحالی‌که خسارت چهار سال گذشته، کشور ما را با چالش‌های زیادی در سراسر جهان مواجه کرده، تردیدی نیست که یکی از اولویت‌های امنیت ملی شما باید بازگشت به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) برای رسیدگی به «تهدید ناشی از برنامه هسته‌ای ایران» باشد. آنها به‌رغم سیاست تهران مبنی بر رد رویکرد گام‌به‌گام و درخواست برای برداشته شدن همه تحریم‌ها پیش از انجام هر گونه اقدامی از سوی ایران، افزودند: ما به شدت از بازگشت به برجام و استفاده از رویکرد «پایبندی در مقابل پایبندی» (رویکرد گام‌به‌گام) به‌عنوان نقطه شروع برای تنظیم مجدد روابط آمریکا با ایران حمایت می‌کنیم. اگر ایران مایل به بازگشت به تعهد به محدودیت‌های تعیین شده در برجام باشد، ایالات‌متحده هم باید برای بازگشت به توافق و فراهم کردن رفع تحریم‌ها طبق این توافق تمایل نشان دهد. طبق گزارش وبگاه خبری «هیل» وابسته به کنگره آمریکا، کاخ سفید با توجه به مخالفت تقریبا یکپارچه حزب جمهوری‌خواه در مقابل بازگشت آمریکا به برجام، در تلاش برای حفظ حمایت از بین اعضای حزب دموکرات است تا موضع خود را تقویت کند. به نوشته هیل، دموکرات‌ها هم منتقد این توافق بوده و گفته‌اند که باید برای گنجانده شدن مسائل دیگر در آن بسط پیدا کند. دموکرات‌های سنا در ادامه خطاب به بایدن مدعی شدند: ما همچنین از دولت شما می‌خواهیم که بعد از بازگشت دوجانبه اولیه به همراه ایران به برجام، از آن به‌عنوان پایه‌ای برای به سرعت وارد شدن به مباحث دیگر درباره راهبرد دیپلماتیک منطقه‌ای برای مهار ایران استفاده کند که نه‌تنها کشورهای گروه ۱+۵، بلکه اسرائیل و کشورهای خلیج فارس را هم شامل شود. آنها سپس از بایدن خواستند برنامه موشکی و حضور منطقه‌ای ایران را هم در آنچه گفت‌وگوهای پس از بازگشت به برجام خواندند، در نظر بگیرد. دموکرات‌های سنا در ادامه افزودند: از طریق یک توافق جدید یا تمدید توافق فعلی، محدودیت‌های هسته‌ای ذکر شده در برجام را به مرور زمان تمدید کنید. در نهایت از شما این اطمینان را می‌خواهیم که آزادی همه آمریکایی‌ها و افردی که به‌صورت دائمی و قانونی مقیم آمریکا هستند را در هر گفت‌وگویی با ایران در اولویت قرار دهید. این نامه جدید کمتر از یک ماه پس از آن منتشر می‌شود که ۴۳ سناتور دیگر در روز پنجم فروردین در نامه‌ای به رئیس‌جمهوری ایالات‌متحده، از دولت او خواستند که از بازگشت به برجام خودداری کرده و برای دستیابی به توافقی تازه با ایران - که موضوعات دیگر را نیز در بربگیرد - تلاش کند. امضاکنندگان این نامه که از هر دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه هستند نوشته‌اند که آنها فارغ از «اختلافات تاکتیکی» بر سر امور دیگر، حول لزوم جلوگیری از دستیابی ایران به جنگ‌افزار هسته‌ای و رویارویی با طیف گسترده‌ای از عملکرد ایران، اشتراک نظر دارند. نامه جدید را سناتورهای سرشناسی چون برنی سندرز، دایان فاینستاین و الیزابت وارن امضا کرده‌اند. یک سناتور دموکرات یعنی رابرت کیسی از پنسیلوانیا هر دو نامه را امضا کرده است. دولت ترامپ در اردیبهشت ۹۷ به‌صورت یک‌جانبه و به‌رغم پایبندی ایران به توافق هسته‌ای، از برجام خارج شد و از آن به بعد، تحریم‌های گسترده‌ای را به امید وادار کردن ایران به موافقت با مذاکره مجدد با آمریکا و همچنین یک توافق مورد پسند ایالات‌متحده علیه جمهوری اسلامی ایران وضع کرده اما این سیاست «فشار حداکثری» نه تنها نتیجه‌ای در برنداشته است بلکه تهران پس از بدعهدی طرفین اروپایی برجام، شروع به برداشتن گام‌هایی در جهت کاهش تعهداتش در قبال توافق هسته‌ای کرده است. اعضای برجام از جمله چین و روسیه بارها تاکید کرده‌اند که سیاست فشار حداکثری آمریکا علیه ایران، ریشه اصلی تنش‌های مداوم بر سر وضعیت هسته‌ای ایران است. مقام‌های دولت جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا اعلام کرده‌اند که قصد دارند آمریکا را به توافق هسته‌ای برجام بازگردانند. با وجود این، دولت جدید آمریکا هنوز‌سازوکار خود برای بازگشت به توافق هسته‌ای را مشخص نکرده است. اعضای تیم بایدن در اظهاراتی گفته‌اند قصد دارند از بازگشت به برجام به‌عنوان مبنایی برای «قوی‌تر و طولانی‌تر کردن» توافق هسته‌ای استفاده کنند.
گفت‌وگوی بورل و بلینکن پیرامون برجام
همزمان با این تحولات، سرویس سیاست خارجی اتحادیه اروپا در بخشی از یک بیانیه مطرح کرد که ایران از موضوعات گفت‌وگوی مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و وزیر امورخارجه آمریکا بوده است. به گزارش «ایسنا» در بخشی از بیانیه‌ای که پایگاه اینترنتی سرویس سیاست خارجی اتحادیه اروپا پس از دیدار و گفت‌وگوی جوزپ بورل مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و آنتونی بلینکن وزیر امورخارجه آمریکا در بروکسل منتشر کرد، آمده است: جوزپ بورل و آنتونی بلینکن روز سه‌شنبه گفت‌وگو کردند. هر دوی آنها به وضعیت ایران و وضع فعلی مذاکرات بازگردانی برجام به اجرایی شدن کامل اشاره کردند. همچنین در این بیانیه آمده است: مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و وزیر امورخارجه آمریکا موافقت کردند که هر دو در زمینه این مسائل و دیگر مسائل در اولویت سیاست خارجی و امنیتی و چالش‌ها همکاری کنند. همچنین وزارت امورخارجه آلمان اعلام کرد، وزیرخارجه این کشور، خروج از افغانستان و برنامه هسته‌ای ایران را با همتایان آمریکایی، انگلیسی و فرانسوی به بحث خواهد گذاشت.
رایزنی عراقچی با مقامات روسی و چینی
از سوی دیگر و در ارتباط با دور جدید مذاکرات احیای برجام در وین، عباس عراقچی معاون سیاسی وزیرخارجه ایران با مقامات روسی و چینی دیدار کرد. میخائیل اولیانوف نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی و رئیس هیات مذاکره‌کننده روسیه روز چهارشنبه با عراقچی معاون سیاسی وزیر امورخارجه و رئیس هیات مذاکره‌کننده ایرانی در وین دیدار و گفت‌وگو کرد. در این دیدار که در محل نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در وین برگزار شد، طرفین درباره وضعیت گفت‌وگوهای ایران و ۱+۴ بحث و تبادل‌نظر کردند. اولیانوف بعد از این دیدار در توییتی نوشت: گفت‌وگوی بسیار مفیدی بود که به ما فرصت تبادل‌نظر درباره مواضع خود پیش از نشست برجامی را داد. معاون سیاسی وزیر امورخارجه ایران عصر روز سه‌شنبه نیز با وانگ گون رئیس هیات چینی در وین دیدار کرد.
توضیح صالحی درباره غنی‌سازی ۶۰ درصد
دور جدید مذاکرات وین با آغاز غنی‌سازی ۶۰ درصدی در سایت هسته‌ای نطنز همزمان شده است. در همین خصوص رئیس سازمان انرژی اتمی تاکید کرد که اقدام ایران برای تولید اورانیوم تا غنای ۶۰ درصد براساس قانون اقدام راهبردی مجلس برای رفع تحریم‌هاست. علی‌اکبر صالحی در گفت‌وگو با «ایسنا» گفت: اورانیوم غنی شده ۶۰ درصد را به‌عنوان سوخت رآکتور تهران نمی‌خواهیم استفاده کنیم، بلکه برای ساخت Targetهای U۳O۸ است که اورانیوم (U) آن ۶۰ درصد غنا دارد. بنابراین با اورانیوم ۶۰ درصد «هدف» یا Target درست می‌کنیم. وی گفت که این Targetها در رآکتور (تهران) قرار می‌گیرند و بعد از مدتی که در مقابل تشعشعات اتمی قرار گرفت، در آن ماده‌ای به نام مولیبدن تولید می‌شود که باید این ماده را جداسازی کنیم تا مولیبدن آن را خارج کنیم. این مولیبدن ماده اولیه ساخت و تولید بسیاری از رادیوداروهاست. صالحی اظهار کرد که مولیبدن ماده‌ای است که ایران بخش قابل‌توجهی از آن را از خارج وارد می‌کرد.
رئیس سازمان انرژی اتمی در پاسخ به اینکه آیا این اقدام همسو با برجام است؟ خاطرنشان کرد که «انجام این فرآیند تحت عنوان فیژن مولی (مولیبدنی که از شکافت هسته‌ای به‌وجود می‌آید) در چارچوب برجام پیش‌بینی شده است.» وی افزود: ما تحقیقات مربوط به این فرآیند را مدت‌هاست که آغاز کرده‌ایم و ظرف یکی، دو هفته آینده از Targetهای ۲۰ درصد برای تست استفاده خواهیم کرد، ولی هرچه جلوتر می‌رویم غنا را بالاتر می‌بریم چون هرچه با غنای بالاتر کار را انجام دهیم تولیدات‌مان راندمان و کیفیت بالاتر در مدت زمان کوتاه‌تری خواهد داشت.
براساس ماده یک قانون اقدام راهبردی برای رفع تحریم‌ها، در راستای تامین شروط نه‌گانه مقام معظم رهبری درخصوص توافق هسته‌ای، سازمان انرژی اتمی ایران موظف است بلافاصله پس از تصویب این قانون، جهت مصارف صلح‌آمیز نسبت به تولید اورانیوم با غنای ۲۰ درصد اقدام و سالانه به میزان حداقل یکصد و بیست کیلوگرم آن را در داخل کشور ذخیره کند. همچنین سازمان مذکور موظف است نیاز کشور برای مصارف صلح‌آمیز اورانیوم با غنای بالای ۲۰ درصد را به‌طور کامل و بدون تاخیر تامین کند. رئیس سازمان انرژی اتمی در ادامه در پاسخ به این پرسش که برخی اظهارنظرها درباره میزان خسارت و صدمه وارد شده به سانتریفیوژها در سایت نطنز گفت: اینکه سانتریفیوژها صدمه دیدند درست است اما اینکه چه تعداد و با چه کیفیتی صدمه دیده‌اند درحال بررسی است.
صالحی تاکید کرد: مقدمات اجرای ۶۰ درصد را انجام داده‌ایم و غنی‌سازی در نطنز متوقف نشده و مقدار غنی‌سازی هم قابل‌توجه است. فقط یک سالن ما دچار اشکال شده است و در اسرع وقت و ظرف حداکثر دو روز آینده برق اصلی‌اش متصل می‌شود و آغاز فرآیند جایگزینی سانتریفیوژها آسیب دیده با دقت و سرعت انجام خواهد گرفت. وی در پاسخ به اینکه افزایش هزارتایی سانتریفیوژها به ۵۰۶۰ سانتریفیوژی که وجود داشت در چه چارچوبی انجام می‌شود، گفت: این اقدام در راستای گام‌های ایران برای کاهش تعهدات برجامی و بر اساس ماده ۲۶ و ۳۶ برجام انجام می‌شود. ایران روز سه‌شنبه در نامه‌ای به مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد که «هزار سانتریفیوژ جدید در نطنز نصب خواهد شد و این میزان جدا از ۵۰۶۰ سانتریفیوژ موجود در نطنز است که ممکن است تعدادی از آنها در اثر اقدام تروریستی روز یکشنبه در سایت نطنز صدمه دیده باشند. ایران گفته است که هزار سانتریفیوژ جدید از نوع IR-۱ خواهد بود اما راندمان این ماشین‌های جدید که نصب می‌شوند ۵۰ درصد افزایش خواهد یافت. همچنین در نامه ایران به آژانس آمده است که «به دستور رئیس‌جمهوری ایران، سازمان انرژی اتمی موظف به راه‌اندازی خط تولید اورانیوم ۶۰ درصد به مقدار موردنیاز شده است. در همین راستا بلافاصله پرسشنامه مربوط به اطلاعات طراحی DIQ تسلیم آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شد.
واکنش‌ها به غنی‌سازی ۶۰ درصدی
اعلام آغاز غنی‌سازی ۶۰ درصدی در تاسیسات هسته‌ای نطنز، واکنش‌ها به این اتفاق را به‌دنبال داشته است. آسوشیتدپرس مدعی شده که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تایید کرده است که ایران قصد بالا بردن غنی‌سازی اورانیوم خود را دارد. همزمان جن‌ساکی، سخنگوی کاخ سفید روز سه‌شنبه در کنفرانسی خبری گفت: کاخ سفید «نگران» اعلامیه «تحریک‌آمیز» ایران درخصوص آغاز غنی‌سازی با خلوص ۶۰ درصد است. همچنین تروئیکای اروپا در بیانیه‌ای مشترک به تصمیم ایران برای آغاز غنی‌سازی ۶۰ درصدی واکنش نشان دادند. نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی واقع در وین نیز روز سه‌شنبه در واکنش به غنی‌سازی ۶۰ درصدی ایران در توییتی نوشت: کسانی که اقدام خرابکارانه علیه تاسیسات هسته‌ای نطنز را انجام دادند احتمالا می‌خواستند که فرآیند احیای برجام را به تعویق بیندازند. آنها احتمال «عوارض جانبی» چشمگیر آن را دست‌کم گرفته‌اند. کاخ الیزه نیز در بیانیه‌ای آغاز غنی‌سازی ۶۰ درصدی اورانیوم توسط ایران را محکوم کرد. به گزارش «ایسنا» به نقل از پایگاه خبری مدیا پارت، کاخ الیزه روز سه‌شنبه با صدور بیانیه‌ای ضمن اشاره به اعلامیه ایران درخصوص آغاز غنی‌سازی ۶۰ درصدی اورانیوم اعلام کرد: این پیشرفتی جدی است که ما آن را محکوم می‌کنیم و باید پاسخ هماهنگی به آن بدهیم.
