تحلیل نیویورک‌تایمز از مذاکرات احیای برجام در وین

در این یادداشت آمده است، از اوایل ماه جاری میلادی، وین میزبان مقامات ایرانی و همتایان آنها در کشورهای باقی‌مانده در برجام است. آمریکا نیز که از سال ۲۰۱۸ (۱۳۹۷) از این توافق خارج شده، به‌صورت غیرمستقیم در این مذاکرات شرکت دارد. روز پنج‌شنبه، با وجود تردیدهای ناشی از خرابکاری در تاسیسات هسته‌ای نطنز، مذاکرات ادامه پیدا کرد. نیویورک‌تایمز می‌نویسد: «با اینکه اسرائیلی‌ها دست داشتن در این حمله را رد کرده‌اند، مقامات اطلاعاتی آمریکا و اسرائیل آن را «عملیات محرمانه اسرائیلی» توصیف کرده‌اند و تهران به تلافی آن غنی‌سازی اورانیوم خود را به سه‌برابر افزایش داد.»

این یادداشت می‌افزاید: «مذاکره‌کنندگان بر تشکیل دو کارگروه توافق کردند. وظیفه یکی از آنها این است که درباره گام‌هایی که ایران باید برای بازگشت به تعهدات برجامی بردارد تصمیم‌گیری کند و دیگری مسوول تهیه لیستی از تحریم‌هایی است که آمریکا باید لغو کند. در دور اول گفت‌وگوها، بر سر لیست اقدامات لازم از سوی ایران توافق حاصل شد اما درباره تحریم‌هایی که باید از سوی ایالات‌متحده لغو شوند، پیشرفتی حاصل نشد.»

در یادداشت نیویورک‌تایمز آمده است: «این روند دیپلماتیک که برای جلوگیری از درگیری در خاورمیانه حیاتی است و به [جو] بایدن رئیس‌جمهور [آمریکا] اجازه می‌دهد بر رقابت با چین متمرکز شود، در صورتی با شکست مواجه نمی‌شود که دولت بایدن سریع عمل کند. مذاکره‌کنندگان آمریکایی باید لیستی از تحریم‌هایی را که ایالات‌متحده آمادگی دارد در مقابل پایبندی ایران بردارد تهیه کند. ایران تا سه ماه آینده به میزانی از غنی‌سازی اورانیوم می‌رسد که می‌تواند یک بمب هسته‌ای تولید کند. اگر دیپلماسی با شکست مواجه شود آمریکا به ورطه بحران خطرناک دیگری در خاورمیانه خواهد افتاد.»

این یادداشت می‌افزاید: «ایران مایل است با دولت بایدن وارد تعامل شود و وعده داده اگر آمریکا به پایبندی نسبت به برجام برگردد این کشور نیز چنین کند. بایدن حین تبلیغات انتخاباتی، به شبکه سی‌ان‌ان گفته بود «اگر ایران به پایبندی کامل به توافق هسته‌ای برگردد، ایالات‌متحده نیز به‌عنوان نقطه شروعی برای مذاکراتی ادامه‌دار، به این توافق باز می‌گردد.» اما این توافق با مخالفت‌هایی درباره این مساله که کدام طرف باید گام اول را بردارد و چگونه گام‌های متعاقب را تا پایبندی کامل ادامه دهد، همراه شد. این اختلافات از زمانی که بایدن وارد دفتر کارش شد تشدید شد. اعضای کنگره و دولت‌های اسرائیل و عربستان سعودی و امارات‌متحده‌عربی کاخ سفید را تحت فشار گذاشته‌اند تا محدود کردن قدرت نظامی و راهبرد‌های منطقه‌ای ایران در توافقی جدید لحاظ شوند.»

به نوشته نیویورک‌تایمز، «دولت بایدن اعلام کرد به‌دنبال توافقی «طولانی‌تر و قوی‌تر» از توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ است که ایجاد تغییرات بنیادین در حمایت ایران از شبه‌نظامیان در عراق، سوریه، لبنان و یمن و محدودیت تعداد و برد موشک‌های ایران را در بر گیرد. در این زمان مشخص شد که ایران آن‌طور که آمریکا گمان می‌کرد، مستاصل نیست.»

این روزنامه می‌نویسد: «آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش اخیر خود برآورد کرده که ایران غنی‌سازی اورانیوم خود را از میزان مجاز ۶۷/ ۳ به ۲۰ درصد رسانده است. این گزارش افزود، ایران سانتریفیوژهای پیشرفته‌تری نصب کرده که می‌توانند غنی‌سازی را تا سه برابر افزایش دهند. آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای رهبر ایران روز چهارشنبه اعلام کرد ایران فقط درباره توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ مذاکره خواهد کرد و مذاکره مستقیمی با آمریکا نخواهد داشت. وی تأکید کرد از آنجا که آمریکا از توافق خارج شده، دولت بایدن باید گام اول را با برداشتن تحریم‌های وضع شده از سوی رئیس‌جمهور ترامپ بردارد. تا آن زمان، ایران به غنی‌سازی اورانیوم با سرعت بالایی ادامه خواهد داد.»

 این یادداشت با ادعای حملات تهران علیه مواضعی در عراق و اشاره به توافق همکاری ایران و چین می‌افزاید: «این عوامل در کنار هم موجب شد واشنگتن متقاعد شود که راه رسیدن به توافق طولانی‌تر و قوی‌تر، از احیای توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ می‌گذرد. [رابرت] مالی [نماینده آمریکا در امور ایران] پیش از نشست وین گفت «آمریکا باید تحریم‌های متناقض با این توافق» را در ازای پایبندی ایران، بردارد.»

در ادامه این یادداشت آمده است: «ایران و ایالات‌متحده بر سر اینکه کدام تحریم‌ها باید برداشته شوند، دچار اختلاف هستند. ایران می‌خواهد اوضاع به زمان قبل از ورود [دونالد] ترامپ به کاخ سفید برگردد. ایالات‌متحده تمایل ندارد تمام تحریم‌های دوران ترامپ را بردارد که تا حدی به این دلیل است که دولت ترامپ عامدانه بسیاری از تحریم‌ها را به مبارزه با تروریسم مرتبط ساخته که برداشتن آنها کار دشواری است.»

نیویورک‌تایمز می‌نویسد: «از زمان شروع گفت‌وگوهای وین، مذاکره‌کنندگان آمریکایی لیستی از تحریم‌هایی را که دولت بایدن برخواهد داشت فراهم نکرده‌اند. مذاکره‌کنندگان ایرانی گفته‌اند آنها با لیستی که خود تهیه کرده‌اند باز می‌گردند. این مساله می‌تواند موجب تشکیل دور بعدی مذاکرات یا شکست آن شود.»

در پایان این یادداشت آمده است: «اگر گشایشی در وین حاصل نشود و تهران به این جمع‌بندی برسد که ایالات‌متحده تحریم‌ها را برنمی‌دارد، مساله هسته‌ای ممکن است وارد پیچ خطرناکی شود و به‌صورت بالقوه ایالات‌متحده را به سمت جنگ دیگری در خاورمیانه سوق دهد. دولت بایدن باید با برداشتن تحریم‌های دوران ترامپ و رسیدن به نقشه راهی معتبر برای احیای توافق هسته‌ای که ایران و آمریکا با آن موافق باشند، دست به اقدام قاطعانه بزند.»