فایننشال تایمز ادعا کرد
مذاکره مستقیم تهران-ریاض
با گذشت بیش از پنج سال از قطع روابط ایران و عربستان‌سعودی، روزنامه انگلیسی فایننشال‌تایمز در گزارشی به نقل از سه منبع مدعی شد، مقام‌های ارشد تهران و ریاض در تلاش برای بهبود روابط، دور اول مذاکرات مستقیم در سطح مقامات امنیتی را در بغداد و با میانجیگری مصطفی الکاظمی نخست‌وزیر عراق برگزار کرده‌اند و قرار است دور دوم این گفت‌وگوها هفته آینده برگزار شود. اگرچه مقام‌های ایرانی و سعودی ادعای فایننشال‌تایمز درباره مذاکرات دوجانبه در بغداد را تکذیب کردند.منابع فایننشال‌تایمز مدعی شدند، اولین دور مذاکرات مستقیم عربستان سعودی و ایران در تاریخ نهم آوریل (۲۰ فروردین) انجام شد و به گفته یکی از مقام‌ها، این گفت‌وگوها، «مثبت» بوده است. بنا‌بر‌این گزارش ادعایی، ریاست هیات‌سعودی در مذاکرات بیستم فروردین ماه را سپهبد «خالد بن‌علی بن‌عبدالله الحمیدان» رئیس سازمان اطلاعات عربستان‌سعودی برعهده داشته و دور بعدی مذاکرات مستقیم بین ریاض و تهران هم برای هفته آینده برنامه‌ریزی شده است. به‌نظر می‌رسد با توجه به سطح ادعایی مذاکرات ایران و عربستان یعنی مذاکره در سطح روسای امنیتی دو کشور، طبیعتا طرف ایرانی حاضر در مذاکرات با عربستان نیز باید وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی ایران بوده باشد که این مساله با توجه به سطح بالای مذاکرات آن‌هم در بغداد و با گذشت بیش از ۹ روز از این گفت‌وگوها و به دور از چشم خبرنگاران و ناظران قدری دور از ذهن است.با این حال فایننشال‌تایمز گزارش داد: «مصطفی الکاظمی نخست‌وزیر عراق فرآیند مذاکرات مستقیم ادعایی بین عربستان‌سعودی و ایران را تسهیل کرده است. الکاظمی ۱۱فروردین-۹ روز قبل از مذاکرات ادعایی ایران و عربستان- در ریاض با محمد بن‌سلمان ولیعهد عربستان‌سعودی در این‌باره گفت‌وگوهایی داشته است.»
نخست‌وزیر عراق در توییتر هدف از سفرش به عربستان را «تقویت افق‌های همکاری برادرانه میان کشورهای منطقه» توصیف کرده بود. الکاظمی قرار بود ژوئیه ۲۰۲۰ پس از رسیدن به منصب نخست‌وزیری دولت انتقالی در نخستین سفر خارجی خود به عربستان برود، اما این سفر به‌دلیل آنچه که بیماری و کهولت سن شاه سعودی ذکر شد، صورت نگرفت. از این‌رو الکاظمی نخستین سفر خود را به تهران و در تاریخ اول مرداد ۱۳۹۹ انجام داد. پس از آن هم در زمستان سال ۱۳۹۹ هیاتی دیپلماتیک از سوی نخست‌وزیر عراق به تهران سفر کرد.
یک «مقام مطلع» که نام و هویتش فاش نشده، به این رسانه انگلیسی گفت: «مذاکرات ادعایی بین عربستان‌سعودی و ایران با سرعت به جلو حرکت می‌کند چراکه مذاکرات ایالات‌متحده در رابطه با توافق هسته‌ای ایران نیز با سرعت در حال حرکت به جلو است. دور جدید مذاکرات احیای برجام از روز پنج‌شنبه در گرند هتل وین درحال برگزاری است و طرف‌های مذاکره‌کننده از پیشرفت در مذاکرات خبر داده‌اند. ریاض که مخالف توافق هسته‌ای بود، گفته است که مانع مذاکرات هسته‌ای جدید نخواهد شد، اما خواستار آن است که قدرت‌های منطقه‌ای در هر مذاکره‌ای در مورد هرگونه توافق‌نامه جدید شرکت کنند و مدعی است که باید به برنامه موشکی ایران و فعالیت‌های منطقه‌ای توجه شود. در تازه‌‌ترین اظهارنظر از سوی مقامات عربستان وزیر خارجه سعودی با بیان این ادعا که اگر ایران رفتارش را تغییر دهد عربستان آماده مذاکره مستقیم است، گفت: این کشور اطمینان حاصل‌کرده که هرگونه توافقی (اشاره به مذاکرات در حال جریان وین) با ایران شامل برنامه موشک‌های بالستیک و نیز فعالیت‌های منطقه‌ای ایران خواهد بود.به ادعای فایننشال‌تایمز نشانه دیگر از سرعت این مذاکرات تشدید حملات حوثی‌ها به مواضع عربستان‌سعودی ادعا شده است، چراکه گروه‌های مقاومت در یمن به تلافی اقدامات متجاوزانه عربستان، این کشور را آماج حملات پهپادی و موشکی قرار داده‌اند. در ماه ژانویه ۲۰۲۱ هم برخی از رسانه‌های بین‌المللی از حمله پهپادی به کاخ سلطنتی عربستان در یمامه خبر دادند. کاخ ملک‌سلمان و دربار او در این مجتمع قرار دارد. این رسانه‌ها در ادعاهایی این حمله را منتسب به گروه‌های نزدیک به ایران در عراق دانستند. اگرچه مصطفی الکاظمی نخست‌وزیر عراق در جریان سفر به ریاض این خبر را تکذیب کرد.
از سوی دیگر، عربستان‌سعودی تشنه پایان دادن به جنگ تحمیلی بر یمن است و فشارهای دولت بایدن بر ولیعهد‌سعودی برای پایان‌دادن به این جنگ تشدید شده است. در ماه ژانویه ۲۰۲۱ نیز عربستان تحریم قطر را که به‌دلیل رابطه با تهران و ترکیه و حمایت از اخوان‌المسلمین بر آن تحمیل شده بود، لغو کرد. این موضوع با استقبال ایالات‌متحده مواجه شد.فایننشال‌تایمز در ادامه گزارش خود درباره مذاکرات ایران و عربستان خبر داد که «یک مقام ارشد سعودی انجام‌شدن هرگونه مذاکرات با ایران را تکذیب کرده و دولت‌های ایران و عراق اظهارنظری در این‌باره نکرده‌اند.» به گزارش این روزنامه، یک مقام ارشد عراقی و یک دیپلمات خارجی اما تایید کردند که میان نمایندگان عربستان‌سعودی و ایران در بغداد مذاکرات مستقیم انجام شده است.این مقام عراقی ناشناس همچنین مدعی شد که بغداد برقراری «کانال‌های ارتباطی» بین ایران و مصر و همچنین ایران و اردن را تسهیل کرده است. این مقام افزود: «نخست‌وزیر (مصطفی‌الکاظمی) بسیار مشتاق است که شخصا در تبدیل کردن عراق به پل ارتباطی میان قدرت‌های متضاد در منطقه ایفای نقش کند. این به نفع منافع عراق است که بتواند این نقش را بازی کند. هر‌قدر در منطقه تقابل بیشتر باشد، اینجا (در عراق) این موضوع خودش را بیشتر نشان خواهد داد. این دیدارها (میان نمایندگان عربستان‌سعودی و ایران) درحال انجام‌شدن است.» این مقام ناشناس تاکید کرد: «الکاظمی ارتباطات خوبی با نظام ایران دارد. الکاظمی همین نقش را در قبال عربستان‌سعودی هم در حال ایفا کردن است و برای عراق خوب است که چنین نقشی را ایفا کند، اما هنوز در روزهای بسیار ابتدایی قرار داریم.»بهدنبال اعدام «شیخ نمر باقر النمر» روحانی شیعه برجسته عربستان سعودی و اتفاق‌های صورت گرفته در مقابل سفارت ریاض در تهران، سعودی‌ها روابط دیپلماتیک این کشور با ایران را در ۱۳ دی ماه ۱۳۹۴ قطع کردند. روابط دو کشور در سال‌های اخیر و بهدنبال درگیری‌ها در سوریه و یمن و افزایش رقابت‌های منطقه‌ای به‌خصوص با نقش‌آفرینی ریاض در پروژه فشار حداکثری دونالد ترامپ رئیس‌جمهور سابق آمریکا تیره‌تر شده است.
تکذیب یک ادعا
ساعاتی پس از آنکه روزنامه فایننشال‌تایمز گزارش داد مقام‌های ارشد عربستان سعودی و ایران مذاکرات مستقیمی را با هدف ترمیم روابط دوجانبه در پایتخت عراق برگزار کرده‌اند، روزنامه عرب‌نیوز به نقل از یک مقام ارشد ریاض و شبکه المیادین به نقل از یک مقام ایرانی این خبر را تکذیب کردند. در گزارش این رسانه آمده است: «یک مقام ارشد سعودی انجام مذاکرات مستقیم با ایران را تکذیب کرده است.» همزمان یک منبع ایرانی هم بدون ذکر نام خود به شبکه المیادین گفت که خبر گفت‌وگوی ایران و عربستان‌سعودی در عراق صحت ندارد. او در واکنش به ادعای روزنامه «فایننشال‌تایمز» این سخن را گفته و در ادامه توضیحات دیگری ارائه نداده است. پیش‌تر نیز و در اوایل سفر نخست‌وزیر عراق به تهران یعنی اواخر تیر ۱۳۹۹، رسانه‌ها از تلاش مصطفی الکاظمی برای میانجیگری میان ایران و عربستان خبر دادند. هدفی که نخست‌وزیران سابق عراق یعنی حیدرالعبادی و عادل عبدالمهدی انجام دادند که در تلاش برای برقراری موازنه میان ایران و عربستان و همچنین انتقال پیام ناکام ماندند. پیش از تلاش‌های بغداد، مقامات پاکستانی از جمله عمران‌خان، نخست‌وزیر پاکستان نیز در تلاش برای میانجیگری میان ایران و عربستان بود که این تلاش هم عملا فراتر از اظهارنظر نرفت و موجب هیچ‌گونه تحولی در روابط ایران و عربستان نشد.
