مصوبه روز گذشته دولت مبنی‌بر تعطیلی روز پنج‌شنبه ادارات دولتی تا پایان مردادماه به‌منظور صرفه‌جویی در مصرف برق، یک باردیگر بحث تعطیلات دو روز آخر هفته را زنده کرد. بر اساس مصوبه دیروز هیات وزیران، با توجه به کمبود برق در هفته جاری و ضرورت تامین برق موردنیاز بخش‌های ضروری کشور از جمله بخش خانگی، ادارات و سازمان‌های دولتی در تهران و سراسر کشور تا پایان مردادماه، در روزهای پنج‌شنبه تعطیل خواهند بود. طرح تعطیلات دو روز آخر هفته از مدت‌ها پیش ازسوی نمایندگان مجلس دهم و همچنین توسط وزارت گردشگری دنبال می‌شد که البته تاکنون بی‌نتیجه مانده است.  مسیر قانونی دو روزه شدن تعطیلات آخر هفته اولین بار در سال ۹۵ در مجلس شورای اسلامی کلید خورد. بر اساس مفاد آن طرح روزهای جمعه و شنبه به‌عنوان روزهای تعطیل آخر هفته در نظر گرفته شده بودند. در ادامه، سال ۹۷ یک بار دیگر این طرح ازسوی کمیسیون اجتماعی مجلس مجدد دنبال شد و طراحان طرح یک بار دیگر ضمن پیشنهاد تعطیلات دو روزه، خواستار تعطیلی شنبه‌ها به‌جای پنج‌شنبه‌ها شدند. دو روزه شدن تعطیلات آخر هفته یک بار دیگر هم در سال ۹۸ در قالب طرحی در کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی مورد بررسی قرار گرفت که البته آن هم بی‌نتیجه ماند و درنهایت به بایگانی سپرده شد. در کنار مجلس، وزارت گردشگری نیز تاکنون از دو روزه شدن تعطیلات آخر هفته با هدف افزایش تعطیلات کشور در چارچوب یک برنامه برای سامان‌دهی روزهای تعطیل حمایت کرده است؛ اما به‌رغم همه این حمایت‌ها این طرح‌ها با استدلال مخالفان مبنی‌بر زیاد بودن روزهای تعطیل در ایران تاکنون ره به جایی نبرده است.

این در حالی است که آمارها نشان می‌دهد تعداد تعطیلات آخر هفته و مناسبتی در اکثر کشورهای جهان بین ۱۱۰ تا ۱۲۹ روز است، اما این تعداد در ایران با احتساب ۲۶ روز تعطیلی رسمی و ۵۲ روز تعطیلی روز جمعه ۷۸ روز می‌شود؛ ازسوی دیگر حتی اگر پنج‌شنبه‌های نیمه‌تعطیل هم به این تعداد اضافه شود، کل تعطیلات آخر هفته ایران به ۱۰۴ روز می‌رسد؛ بنابراین در صورت دو روزه شدن تعطیلی آخر هفته، مجموع تعطیلات در ایران به ۱۲۵ روز خواهد رسید که در این صورت باز هم از تعطیلات بسیاری از کشورها کمتر است.

همچنین بر اساس گزارش‌ها بیش از ۱۰۰ کشور جهان طرح تعطیلات دو روز پایان هفته را اجرایی کرده‌اند. در همین راستا اجرای طرح آزمایشی ۴ روز کاری در هفته در ایسلند یک «موفقیت عظیم» ارزیابی شده؛ چراکه کاهش ساعات کاری بسیاری از کارکنان به افزایش بهره‌وری و بهبود رفاه عمومی انجامیده است.

در این طرح که «هفته‌کاری کوتاه‌تر» نام دارد، یک‌درصد از جمعیت شاغل در ایسلند مشمول کاهش ساعت‌کار و افزایش تعطیلات آخر هفته از ۲ روز به ۳ روز شدند.

 با این حال نگاه قدیمی به موضوع تعطیلات در ایران با این استدلال که در صورت افزایش تعطیلات از یک روز به دو روز، آموزش در کشور آسیب می‌بیند و ایران با مازاد تعطیلات روبه‌رو است همچنان مانع جدی بر سر راه اصلاح تعطیلات در کشور است.

در واقع تاکنون به‌رغم مخالفت مدیران و کارفرمایان دولتی با افزایش تعطیلات، نمایندگان بخش خصوصی و تشکل‌های اقتصادی از مدافعان افزایش تعطیلات کشور از یک روز به دو روز بوده‌اند. مدافعان افزایش تعطیلات کشور معتقدند مطالعات متعدد درخصوص میزان بهره‌وری در کشورهای مختلف نشان داده، ایجاد «ساعات فراغت» مناسب، موجب افزایش راندمان کارکنان در کسب و کار و رشد اقتصادی بنگاه‌ها می‌شود. بنا به اظهارنظر کارشناسان و متخصصان، یکی از مهم‌ترین راهکارها برای توسعه گردشگری داخلی و افزایش سطح بهره‌وری در جامعه، ساماندهی تعطیلات کشور و دو روزه شدن تعطیلات پایان هفته است. مطالعات و بررسی صورت گرفته از وضعیت تعداد تعطیلات و ساعات کاری در کشورهای مختلف نیز ضرورت افزایش تعطیلات در ایران را اثبات می‌کند.

به عقیده این دسته از کارشناسان، تعطیلات در همه کشورها به دو شکل است؛ «تعطیلات مناسبتی» و «تعطیلات آخر هفته» که دو روزه است؛ علاوه‌بر آن ساعات کاری در اغلب کشورها، به‌خصوص کشورهای توسعه‌یافته در هفته کمتر از ۴۰ ساعت تعیین شده در‌صورتی‌که در ایران میزان ساعت کاری هفتگی ۴۴ ساعت در نظر گرفته شده؛ بنابراین باید علاوه‌بر دو روزه کردن تعطیلات آخر هفته ساعت کاری را طوری کاهش داد که حداکثر به ۴۰ ساعت در هفته برسد.  این همان نتیجه‌ای است که امروزه بسیاری از کشورها را به سمت تعطیلی دو روزه در آخر هفته سوق داده است.

اما تصمیم روز گذشته دولت مبنی‌بر افزایش تعطیلات آخر هفته برای ادارات دولتی هرچند موقت و تنها برای بخشی از کارمندان قرار است اجرایی شود، در عین حال می‌تواند مقدمه‌ای برای رسیدن به یک تصمیم پایدار برای ادامه این روند در هر دو بخش دولتی و خصوصی فارغ از در نظر گرفتن روز پنج‌شنبه یا شنبه برای تعطیلات دو روزه یا ویکند در ایران باشد.

 

مقابله با خاموشی از سه مسیر