گشایش فصل نوین در تعمیق روابط تهران- توکیو

به گزارش خبرگزاری فارس، سفارت جمهوری اسلامی ایران در توکیو روز سه‌شنبه در صفحه توییترش با اشاره به سفر وزیر خارجه ژاپن به تهران اعلام کرد: «سفر جناب آقای موتگی وزیر امور خارجه ژاپن در آینده نزدیک به تهران، در آستانه تشکیل دولت جدید می‌تواند فصل نوینی برای تعمیق و گسترش روابط دوجانبه گشوده و مشورت‌های نزدیک فی‌مابین درباره مسائل مهم منطقه‌ای و بین‌المللی، موجبات تبادل نظر درباره موضوعات مورد علاقه دو کشور را فراهم کند.‌»

پیش‌تر سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران روز سه‌شنبه درباره سفر وزیر خارجه ژاپن به ایران گفت این سفر چند ماهی است در دستورکار قرار دارد و به محض اینکه جزئیات آن نهایی شود اطلاع‌رسانی خواهد شد.

همچنین رسانه‌های ژاپن پیش از این اعلام کردند که وزیر خارجه ژاپن قصد دارد اواسط مردادماه برای دیدار با مقام‌های دولت آیت‌الله رئیسی و تاکید بر تمایل توکیو برای تقویت روابط دوستانه با جمهوری اسلامی، به تهران سفر کند.

  همکاری با دولت جدید ایران

از سوی دیگر به گزارش خبرگزاری «کیودو»، وزارت خارجه ژاپن اعلام کرد «توشیمیتسو موتگی» وزیر خارجه این کشور قرار است از ۱۵ آگوست (۲۴ مرداد) طی یک سفر دوره‌ای از قاهره، تهران، تل‌آویو، امان، دوحه و آنکارا دیدن کند. به گزارش خبرگزاری فارس، در شرایطی که در روزهای اخیر گمانه‌زنی‌های زیادی درباره سفر دوره‌ای وزیر خارجه ژاپن به منطقه غرب آسیا شده است، توکیو این سفر را ۲۴ مرداد اعلام کرد. این وزارتخانه همچنین اعلام کرد، وزیر خارجه ژاپن در این سفر درباره همکاری‌ها برای مقابله با همه‌گیری ویروس کرونا و ثبات منطقه رایزنی خواهد کرد.

وزیر خارجه ژاپن روز سه‌شنبه در یک کنفرانس خبری در توکیو درباره این سفر توضیحاتی ارائه داد و درباره تشکیل دولت جدید در ایران به ریاست‌جمهوری آیت‌الله سید‌ابراهیم رئیسی هم اظهارنظر کرد.

توشیمیتسو موتگی در این کنفرانس خبری گفت: «در سراسر این سفر من بر تعهدمان نسبت به خاورمیانه تاکید مجدد خواهم کرد، منطقه‌ای که (ژاپن) به صلح و رفاه در آن طی سالیان گذشته کمک کرده است.»

وزیر خارجه ژاپن با اشاره به تشکیل دولت جدید در ایران و کابینه جدید در فلسطین اشغالی به نخست‌وزیری «نفتالی بنت» افزود: «من می‌خواهم درباره وضعیت این منطقه تبادل نظر صادقانه‌ای داشته باشم و با آنها برای ترویج ثبات منطقه از نزدیک همکاری کنم.»

طبق اعلام وزارت خارجه ژاپن، توشیمیتسو موتگی قرار بود در این سفر دوره‌ای از عراق هم دیدن کند اما مشکلات ناشی از همه‌گیری ویروس کرونا اجازه عملی شدن سفر او را به عراق نداد.

  پیام تبریک به رئیسی

از سوی دیگر نخست وزیر ژاپن نیز اخیرا در پیامی به آیت‌الله رئیسی تبریک گفت. نخست وزیر ژاپن روز جمعه ۱۵ مرداد در پیامی با تبریک آغاز به کار رئیس‌جمهوری اسلامی ایران از طرف دولت و مردم این کشور، با اشاره به روابط دوستانه و دیرینه بین تهران و توکیو بر تلاش برای توسعه روابط تاریخی دو کشور تاکید کرد. به گزارش «ایسنا»، در پیام تبریک سوگا یوشیهیده به سید‌ابراهیم رئیسی، با آرزوی موفقیت برای رئیس‌جمهور کشورمان، آمده است: «قویا انتظار دارم که تحت رهنمودهای جنابعالی، ایران به عنوان کشور بزرگ منطقه، در جهت برقراری صلح و ثبات در منطقه خاورمیانه، نقش خود را ایفا کند.»

نخست وزیر ژاپن در پیام خود تاکید کرده است: «ژاپن نیز قصد دارد برای کاهش تنش‌ها و برقراری ثبات در اوضاع خاورمیانه، تلاش‌های دیپلماتیک خود را ادامه دهد و اینجانب نیز به شخصه مایلم با جنابعالی به صورت تنگاتنگ همکاری کنم.‌»

  اهداف سفر از نگاه رسانه ژاپنی

پیش‌تر یک رسانه ژاپنی به نقل از منابع آگاه گزارش داده بود که هدف از سفر وزیر خارجه این کشور به تهران، ایجاد و تقویت روابط با دولت جدید ایران است. به گزارش روزنامه ژاپن‌تایمز، منابع دیپلماتیک می‌گویند توشیمیتسو موتِگی، وزیر خارجه ژاپن که قرار است به‌زودی به ایران سفر کند، قصد دارد در جریان این سفر با دولت جدید ایران روابط ایجاد کند. همچنین به گفته این منابع آگاه، وزیر خارجه ژاپن در این سفر و طی دیدار با همتای ایرانی خود قصد دارد روابط دیرینه و دوستانه کشورش با ایران را تقویت و با دولت ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور منتخب ایران درباره برنامه هسته‌ای این کشور نیز گفت‌وگو کند.

  تلاش‌های میانجیگرانه ژاپن

این در حالی است که ژاپن در زمان ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ و بالا گرفتن تنش‌ها بین ایران و آمریکا از یک سو  و ایران و عربستان از سوی دیگر تلاش کرد نقش میانجیگرانه‌ای را در این راستا ایفا کند. سفری که مشاور نخست‌وزیر ژاپن اواخر مهرماه سال ۹۸ به تهران داشت در همین راستا بود. همچنین در آن مقطع این سفر را در ادامه تلاش‌های شینزو آبه نخست وزیر ژاپن برای میانجیگری بین ایران و آمریکا ارزیابی کرده بودند.

در آن زمان به دنبال تشدید تنش‌ها بین تهران و واشنگتن، برخی کنشگران منطقه‌ای و بین‌المللی فعال شده‌ بودند تا مانع از افزایش تنش‌ها و هرگونه درگیری احتمالی شوند.

مهم‌ترین کشورهایی که در این راستا فعال شده بودند ژاپن، عراق، فرانسه، پاکستان و ترکیه بودند.  در عین حال نخستین مقام بلند‌پایه‌ای که با هدف کاهش تنش‌ها در منطقه دست به‌کار شد، شینزو‌آبه، نخست‌وزیر ژاپن بود که در تاریخ ۲۲ خرداد سال ۹۸ به تهران سفر کرد؛ سفر وی به ایران در شرایطی صورت گرفت که بعد از گذشت ۴۰ سال نخستین بار بود که یک مقام ژاپنی در این سطح به تهران سفر می‌کرد.  باوجودی‌ که آبه در سفر به تهران دستاورد چندانی نداشت اما همچنان به تلاش‌هایش ادامه داد تا به عنوان منجی منطقه از یک جنگ احتمالی عمل کند. طی سفر نخست وزیر ژاپن به تهران در سال ۹۸ وی حامل پیامی از سوی ترامپ برای مقام معظم رهبری بود که بسیار خبرساز شد.

شینزو آبه که در سفر به تهران با مقام معظم رهبری دیدار داشت در ابتدای این دیدار خطاب به مقام معظم رهبری گفت: «من قصد دارم پیام رئیس‌جمهور آمریکا را به جنابعالی برسانم.»

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای روز پنج‌شنبه ۲۳ خرداد ۹۸ در دیدار نخست‌وزیر ژاپن و هیات همراه تاکید کردند: «جمهوری اسلامی ایران هیچ اعتمادی به آمریکا ندارد و تجربه تلخ مذاکرات قبلی با آمریکا در چارچوب برجام را به هیچ‌وجه تکرار نخواهد کرد؛ زیرا هیچ ملت آزاده و عاقلی مذاکره تحت فشار را نمی‌پذیرد.» رهبر انقلاب خطاب به نخست‌وزیر ژاپن گفتند: «ما در حسن نیت و جدی بودن شما تردیدی نداریم، اما درباره آنچه از رئیس‌جمهوری آمریکا نقل کردید، من شخص ترامپ را شایسته مبادله هیچ پیامی نمی‌دانم و هیچ پاسخی هم به او ندارم و نخواهم داد.»