به گزارش فرارو، این پایگاه خبری در این رابطه می‌نویسد: «تهران تاکید دارد که به دنبال لغو تحریم‌ها علیه خود است و واشنگتن نیز می‌گوید مهار و کنترل برنامه هسته‌ای ایران، یکی از اولویت‌های اساسی و مهم دولت فعلی آمریکا به ریاست جمهوری جو بایدن است. هر دو کشور نیز قویا تاکید می‌کنند نسبت به احیای توافق برجام کاملا علاقه‌مند هستند. با این همه، شش دور مذاکرات هسته‌ای در وین نتوانسته نتیجه ملموسی را در چارچوب احیای برجام از خود برجا بگذارد.

در این راستا، عده‌ای از ناظران و تحلیلگران غربی بر این باورند که انتخاب ابراهیم رئیسی به عنوان رئیس جمهور جدید ایران، تا حدی می‌تواند به پیچیده‌تر شدن معادله هسته‌ای ایران بینجامد. مذاکرات هسته‌ای میان ایران  و غرب از ماه ژوئن که روند انتقال قدرت در ایران در حال انجام بوده متوقف شده است. هفته گذشته، مجلس شورای اسلامی ایران به اکثریتِ اعضای کابینه دولت ابراهیم رئیسی رای اعتماد داد با این حال هنوز طرحی مشخص جهت از سرگیری مذاکرات هسته‌ای میان ایران و غرب ارائه نشده است.

با توجه به پیروزی ابراهیم رئیسی و تیم او در ایران که رویکرد‌های سخت‌گیرانه‌ای را نسبت به تعامل با غرب دارند و در عین حال، مواجهه جو بایدن رئیس جمهور آمریکا با بحران‌های عدیده داخلی (و به‌طور خاص در برهه کنونی، انتقادات گسترده از آنها به دلیل عملکرد ضعیفشان در افغانستان)، عده زیادی از تحلیلگران بر این باورند که احیای توافق برجام می‌تواند ماموریتی کاملا سخت و مشکل باشد.

برخی تحلیلگران غربی معتقدند دولت ابراهیم رئیسی که عمدتا گرایش به توسعه روابط با شرق و مخصوصا چین و روسیه دارد، چندان به انجام مذاکره با آمریکا و غرب درباره پرونده هسته‌ای خود علاقه‌ای ندارد و برای این مساله عجله‌ای هم ندارد. درست بر همین اساس است که این تحلیلگران معتقدند بازگشت ایران به میز مذاکرات هسته‌ای با غرب، چندان محتمل و قریب‌الوقوع نیست.

البته که در این زمینه، باید به بی‌میلی و انفعال دولت بایدن در احیای توافق برجام نیز اشاره کنیم. حداقل تاکنون جو بایدن و تیم امنیت ملی و سیاست خارجی او بر خلاف تمامی وعده‌های خود که مایل به احیای توافق برجام هستند، چندان آمادگی انجام سرمایه‌گذاری سیاسی لازم برای احیای برجام را از خود نشان نداده‌اند.

جو بایدن به عنوان کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ آمریکا، تاکید داشت که مایل است بار دیگر آمریکا را به توافق برجام بازگرداند و تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران را لغو کند، اما ایران نیز باید بلافاصله محدودیت‌ها بر برنامه هسته‌ای خود را بپذیرد. دولت بایدن تاکید داشته که به دنبال انعقاد یک توافق «گسترده‌تر»  و «قوی‌تر»  با ایران است که در قالب آن راه برای انجام مذاکرات بیشتر با ایران درباره قدرت منطقه‌ای و موشکی این کشور نیز هموار شود.

هفته گذشته حسین امیر عبداللهیان  وزیر خارجه جدید ایران تاکید کرد تهران به صورت اصولی با از‌سرگیری گفت‌وگو‌های وین موافقت دارد. امیر عبداللهیان همچنین در جریان گفت‌وگوی اخیر خود با همتای آلمانی‌اش «هایکو ماس»  گفته است: «مذاکرات هسته‌ای با غرب باید به رفع کلیه تحریم‌ها علیه ایران و احقاق حقوق ملت ایران ختم شود.»

رویه‌های امیرعبداللهیان همچنین حاکی از این هستند که تهران بیش از آنکه به دنبال ترمیم روابط خود با غرب باشد سعی دارد روابطش را با همسایگان خود بهبود بخشد. در این رابطه حتی وزارت خارجه ایران در بیانیه‌ای اعلام کرد بحران‌های منطقه‌ای در خاورمیانه تا حد زیادی نتیجه مداخله‌گری قدرت‌های غربی هستند. از این رو، تهران بیش ازهمه توسعه و بهبود روابط با کشور‌های همسایه‌اش را در اولویت قرار داده است. از طرفی دولت جدید ایران به وضوح این نکته را روشن ساخته که دیپلماسی دراین دولت صرفا محدود به مساله برجام و نوعِ تعامل با غرب نخواهد بود. امری که حامل پیام‌هایی روشن برای کشور‌های غربی است.

با این حال در این نقطه باید این سوال را مطرح کرد که آیا پیوند‌های منطقه‌ای ایران مخصوصا با کشور‌های عربی و کشور‌هایی نظیر چین و روسیه، مساله لغو تحریم‌های هسته‌ای علیه تهران را به اولویتی با درجه اهمیت کمتر برای این کشور تبدیل می‌کند؟

در این چارچوب عده‌ای از تحلیلگران مسائل ایران بر ایران باورند که طیف جدیدی که اکنون در ایران قدرت گرفته‌اند بیش از هر چیزی به اقتصاد مقاومتی و در پیش گرفتنِ رویه‌های مقاومتی در برابر غرب اعتقاد دارند. در این چارچوب این طیف بیش از همه به تکیه بر توانمندی‌های داخلی ایران و همچنین تجارت منطقه‌ای اعتقاد دارند. مساله‌ای که شاید اقتصاد ایران را چندان به سمت رشد هدایت نکند با این حال می‌تواند نیاز‌های آن را تامین کرده و بقای آن را تضمین کند.

در این راستا، آمار‌های بانک جهانی نشان می‌دهند تولید ناخالص داخلی ایران بار دیگر مثبت شده است. این دستاورد به رغم وجود تحریم‌ها علیه تهران و همچنین بحران شیوع ویروس کرونا در این کشور حاصل شده است. در این چارچوب، برخی از ایرانی‌ها به این نتیجه رسیده‌اند که اساسا درباره اثر تحریم‌ها بر ایران مبالغه شده و این کشور حتی با وجود تحریم‌ها علیه خود هم می‌تواند مسیر رشد و توسعه را در پیش گیرد. از این رو، مساله تعامل با غرب جهت لغو تحریم‌ها علیه این کشور، عملا از اولویت کمتری برای ایرانی‌ها برخوردار شده است.

برخی ناظران و تحلیلگران هشدار می‌دهند که در صورت شکست تلاش‌ها برای احیای برجام، احتمال اوج‌گیری تنش‌ها میان تهران و واشنگتن بسیار زیاد است. در این رابطه به‌طور خاص به این مساله اشاره می‌شود که اگر دولت جدید ایران با رویکردی حداکثری در مذاکرات حاضر شود و دولت آمریکا هم حاضر به همراهی در این راستا نباشد، به احتمال فراوان روند متقابلِ تشدید تنش‌ها میان دو طرف بار دیگر اوج خواهد گرفت.

در این چارچوب، برخی تحلیلگران دولت بایدن را سرزنش می‌کنند، زیرا معتقدند این دولت به رغم لفاظی‌های خود مبنی بر علاقه‌اش به احیای برجام همچنان راه و روش دولت سابق آمریکا به ریاست جمهوری «دونالد‌ ترامپ»  را در پیش گرفته و عملا «کارزار فشار حداکثری»  علیه تهران را در قالبی جدید دنبال می‌کند. امری که عملا با واکنش دولت جدید ایران روبه‌رو خواهد شد و احتمال دستیابی به یک توافق میان دو طرف را تا حد زیادی کاهش می‌دهد و در نقطه مقابل، احتمال تشدید تنش‌ها میان دو طرف را افزایش می‌دهد.»

 

 

اخبار مرتبط