رایزنی‌های داخلی برای ادامه مذاکرات

در گفت‌وگوی تلفنی وزیر خارجه انگلیس با حسین امیرعبداللهیان تاکید شد که دولت ایران در حال مشورت‌های داخلی درباره نحوه ادامه مذاکرات وین است. همزمان قدرت‌های غربی اعلام کردند بحث صدور قطعنامه علیه ایران در شورای حکام را کنار می‌گذارند تا از تشدید تنش با تهران به امید از سرگیری مذاکرات احیای برجام اجتناب شود. ایران و آژانس روز یکشنبه و پیش از نشست شورای حکام به توافق بر سر حفظ دوربین‌های نظارتی و تعویض کارت‌های حافظه آنها رسیدند.  در همین ارتباط، دومینیک راب وزیر خارجه انگلیس در گفت‌وگوی تلفنی با امیرعبداللهیان بر تعهد عملی انگلیس برای بازپرداخت مطالبات ایران تاکید کرد و وزیر امور خارجه ایران نیز اهمیت اتخاذ گام‌های اعتمادساز توسط دولت انگلیس برای رفع برخی مشکلات در روابط دوجانبه را مورد اشاره قرار داد. 

به گزارش خبرگزاری فارس، وزیر امور خارجه انگلیس بعد از ظهر دوشنبه در تماس تلفنی با حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ایران، ضمن تبریک انتصاب وی، ابراز امیدواری کرد در پی استقرار دولت جدید در جمهوری اسلامی ایران، روابط و تعاملات دو کشور در عرصه‌های مختلف بر اساس تفاهم و درک متقابل گسترش یابد.  امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ایران در این گفت‌وگوی تلفنی، ضمن ابراز تاسف از آثار سیاست‌های نادرست آمریکا و برخی از کشورهای غربی در قبال افغانستان، تحقق امنیت و ثبات در این کشور را در گرو استقرار دولت فراگیر با مشارکت تمامی اقوام، اقبال به گفت‌وگو و عدم خشونت، توجه به مردم و نیز مقابله عملی با تروریسم خواند.  امیرعبداللهیان همچنین آمادگی کشورمان را برای تسهیل کمک‌های بشردوستانه به افغانستان خاطرنشان کرد.  وزیر امور خارجه ایران در ادامه در پاسخ به همتای انگلیسی، بر انتظار جمهوری اسلامی ایران در لغو تمامی تحریم‌های غیرقانونی تاکید کرد و یادآور شد دولت سیزدهم با وجود آنکه طبیعتا در ابتدای کار در حال مشورت‌های داخلی درباره نحوه ادامه مذاکرات وین است، تصریح کرده که به مذاکراتی که دارای نتایج ملموس بوده و حقوق و منافع مردم را تامین کند اقبال خواهد داشت.  سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت امور خارجه نیز روز دوشنبه در نشست هفتگی با خبرنگاران گفته بود: مذاکرات وین به زودی از سر گرفته خواهد شد.

وی همچنین تاکید کرده بود: دولت ضمن اینکه اعلام کرده قطعا گفت‌وگوهای وین را در تاریخ نزدیکی از سر می‌گیرد و اگر ممکن باشد این را یک ساعت هم به تاخیر نخواهیم انداخت، قطعا انتظار داریم طرف‌های دیگر وقتی به وین می‌آیند با واقعیات روی زمین به وین بیایند. ایران هیچ تعهد فرابرجامی را نمی‌پذیرد و هیچ منفعت کمتر از برجام را برای مردم ایران متصور نیست. تمامی تحریم‌هایی که ناهمخوان با روح و متن برجام هستند باید متوقف شود.  

امیرعبداللهیان همچنین در جریان این گفت‌وگو اهمیت اتخاذ گام‌های اعتمادساز توسط دولت انگلیس برای رفع برخی مشکلات در روابط دوجانبه را مورد تاکید قرار داد و خاطرنشان کرد: اقدامات سازنده و عملی انگلیس در این حوزه‌ها مورد استقبال جمهوری اسلامی ایران قرار خواهد گرفت. دومینیک راب وزیر خارجه انگلیس در این ارتباط بر تعهد عملی این کشور در بازپرداخت مطالبات کشورمان تاکید کرد. وزرای امور خارجه دو کشور همچنین علاوه بر تبادل نظر درباره مهم‌ترین تحولات بین‌المللی و منطقه‌ای توافق کردند به گفت‌وگوهای خود در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد ادامه دهند.

   صدور قطعنامه منتفی شد

همزمان با این تحولات، قدرت‌های غربی اعلام کردند بحث صدور قطعنامه علیه ایران در شورای حکام را کنار می‌گذارند تا از تشدید تنش با تهران به امید از سرگیری مذاکرات احیای برجام اجتناب شود؛ واکنشی به تمدید نظارت‌ بر فعالیت‌‌های اتمی ایران. سفر یک روزه رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران با توافق بر سر حفظ دوربین‌های نظارتی و تعویض کارت‌های حافظه آنها همراه بود. در نخستین واکنش، آمریکا، فرانسه، بریتانیا و آلمان، بحث صدور قطعنامه علیه ایران در شورای حکام آژانس را منتفی اعلام کرده‌اند؛ با این چشم‌انداز که از سرگیری مذاکرات احیای برجام دستخوش تشدید تنش با تهران نشود.  این تصمیم در حالی گرفته شده که گروسی مدعی شد به او در تهران، هیچ قولی برای شفاف‌سازی پیرامون آثار اورانیوم در چند سایت اعلام‌نشده نداده‌اند. او در کنفرانسی خبری با اشاره به آثار اورانیوم در جایی که کارگاه قالیشویی معرفی شده گفت: «هیچ تعهدی به من داده نشد. آنچه گفتم این بود که به توضیح دولت جدید در این باره نیاز دارم.»  مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تایید کرد که به زودی باز به تهران می‌رود اما درباره تاریخ سفر و اینکه با چه کسانی ملاقات خواهد کرد، توضیحی نداد. قرار بود ۳۵ عضو شورای حکام در هفته جاری قطعنامه احتمالی علیه ایران را بررسی کنند. علت امر، به انقضای مهلت تمدید اقدامات نظارتی و پاسخگو نبودن ایران به پرسش‌های بازرسان باز‌می‌گشت. انریکه مورا، معاون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، پیش‌تر در توییتی با استقبال از نتایج سفر گروسی به تهران نوشته بود: «این گامی مثبت به سوی کسب اطمینان از ماهیت برنامه هسته‌ای ایران است و فضایی برای دیپلماسی ایجاد می‌کند.» در بیانیه مشترک آژانس و سازمان انرژی اتمی ایران اعلام شده که طرفین مسائل را در فضایی سازنده و فنی بررسی خواهند کرد و دیدارهای متقابل را ادامه خواهند داد.

   واکنش قالیباف

از سوی دیگر، امیرآبادی نماینده قم در مجلس شورای اسلامی در تذکر شفاهی خواستار دعوت و توضیح رئیس سازمان انرژی اتمی درباره توافق صورت گرفته با مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شد. محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی در واکنش به این سخنان تاکید کرد این موضوع در دستور جلسه نیست و خارج از دستور است و جای مطرح کردن آن در حین بررسی طرح نیست.

   فشار ایران به دولت بایدن

این تحولات در شرایطی است که روزنامه نیویورک تایمز در گزارشی درباره افزایش ظرفیت هسته‌ای ایران تصریح کرد هدف جمهوری اسلامی ایران از این کار، اعمال فشار بر دولت بایدن برای احیای سریع توافق هسته‌ای ٢٠١٥ است. به گزارش «ایسنا»، روزنامه نیویورک تایمز در گزارش خود مدعی شد: ایران به زودی به ظرفیتی دست خواهد یافت که برای تولید مواد هسته‌ای لازم برای ساخت یک بمب اتم تنها یک ماه فاصله خواهد داشت و این یک تاکتیک است تا دولت آمریکا را برای بازگشت فوری به توافق هسته‌ای ٢٠١٥ تحت فشار قرار دهد.  این روزنامه در ادامه نوشت اگرچه مقامات فدرال در آمریکا به‌طور علنی ارزیابی‌های خود در این زمینه را اعلام نمی‌کنند اما در مکالمات پشت پرده می‌گویند که معتقدند ایران تا چند ماه آینده به ظرفیت لازم برای تولید سوخت مورد نیاز یک کلاهک هسته‌ای دست پیدا خواهد کرد.