شکاف برجامی میان آمریکا و اسرائیل

همزمان یائیر لاپید، وزیر خارجه این کشور، جمعه، ۱۹ آذر، در تماس تلفنی با آنتونی‌بلینکن، همتای آمریکایی خود، در اظهاراتی ایران‌‌‌هراسانه مدعی شد که ایران از پول‌‌‌هایی که آزاد شود، برای لطمه زدن به امنیت اسرائیل بهره خواهد برد و «هر دلاری که به دست ایران برسد، به دروازه اسرائیل خواهد رسید و به صورت ترور و راکت، توازن منطقه را در زمانی کوتاه برهم خواهد زد.»به گزارش رسانه‌‌‌های اسرائیل، بیانیه دفتر وزارت خارجه اسرائیل به پاسخ آنتونی بلینکن به این درخواست اشاره نکرده است. این تلاش‌‌‌های اسرائیل برای بی‌‌‌نتیجه گذاشتن گفت‌وگوهای هسته‌‌‌ای در شرایطی صورت می‌گیرد که جان کربی، سخنگوی وزارت دفاع آمریکا «پنتاگون»، روز جمعه ۱۹ آذر ماه بار دیگر بر رویکرد دیپلماتیک دولت جو بایدن در قبال حل مناقشه هسته‌‌‌ای ایران تاکید کرد و گفت، حل هیچ مشکلی در خاورمیانه با وجود یک ایران مجهز به سلاح هسته‌‌‌ای آسا‌‌‌ن‌‌‌تر نمی‌شود. کربی در پاسخ به پرسشی درباره اظهارات وزیر دفاع اسرائیل در خصوص اینکه اگر مذاکرات هسته‌‌‌ای با ایران با شکست مواجه شود آمریکا به گزینه‌‌‌های دیگر روی می‌‌‌آورد، گفت، آنچه که وزیر دفاع در خصوص موضع رئیس‌جمهوری جو بایدن گفت این بود که می‌‌‌خواهند دیپلماسی موفق شود و اگر دیپلماسی شکست بخورد، او آماده است تا گزینه‌‌‌های دیگر را بررسی کند.

  سفر بی‌‌‌نتیجه مقامات اسرائیل به آمریکا

همچنین رسانه‌‌‌های اسرائیل خبر دادند که نفتالی بنت، نخست‌‌‌‌‌‌وزیر اسرائیل، ۱۰ روز پیش یک گفت‌‌‌وگوی تلفنی «سخت» در زمینه ایران با آنتونی بلینکن داشت. نیویورک‌تایمز نیز آن مکالمه را «پرتنش» و رسیدن به حد مشاجره نامید و نوشت که مقامات اسرائیل بعد از آن گفت‌‌‌وگو، برآشفته شده و مقامات ارشدی را راهی آمریکا کردند. بنی‌گانتس، وزیر دفاع اسرائیل که در سفری با محوریت ایران به واشنگتن رفته بود،  ۱۷ آذر با آنتونی بلینکن و همچنین با ژنرال لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا، دیدار و گفت‌‌‌وگو کرد. بنی‌گانتس همچنین روزهای ۱۷ و ۱۸ آذر در دو سخنرانی در واشنگتن و میامی مدعی شد که ایران «قوای خود را از جمله در غرب ایران» برای تهاجمات جدید در خاورمیانه و در صدر آن برای «حمله به اسرائیل» آماده می‌کند و «اسرائیل تنها منطقه‌‌‌ در جهان است که مورد تهدید واقعی یک کشور دیگر قرار دارد.»پیش‌تر نیز داوید بارنئا، رئیس موساد، سازمان جاسوسی اسرائیل، در واشنگتن با جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی و همچنین با ویلیام برنز، رئیس سی‌‌‌آی‌‌‌ای، سازمان مرکزی اطلاعات آمریکا، دیدار کرد تا دلایل اسرائیل را برای خودداری آمریکا از بازگشت به برجام بیان کند. با این حال، دولت آمریکا رابرت مالی، نماینده ویژه در امور ایران را  ۱۷ آذر راهی وین کرد تا در مذاکراتی که گفت‌‌‌وگوهای غیرمستقیم میان ایران و آمریکا با مشارکت کشورهای گروه ۱+۴ محسوب می‌شود، حضور یابد. به گزارش روزنامه نیویورک‌تایمز، اکنون اختلافات دیرینه بر سر چگونگی کنار آمدن با برنامه هسته‌‌‌ای ایران به تنش‌‌‌های جدیدی میان دولت جو بایدن و اسرائیل انجامیده است. این دو مقام ارشد اسرائیلی که به واشنگتن سفر کرده بودند آنجا را با نگرانی از این موضوع ترک کردند که تعهد آمریکایی‌‌‌ها به احیای توافق هسته‌‌‌ای به توافقی ناقص منتهی شود و به تهران اجازه دهد برنامه غنی‌سازی اورانیوم را با سرعت پیش ببرد. با وجود این هوچی‌‌‌گری‌‌‌های تل‌‌‌آویو اما دولت آمریکا در بیانیه‌‌‌های رسمی تاکید دارد که حامی امنیت اسرائیل بوده و خواهد بود و هرگز نخواهد گذاشت ایران به سلاح هسته‌‌‌ای برسد. البته مقامات دولت ایران نیز بارها اعلام کرده‌‌‌اند که‌ درصدد تولید سلاح هسته‌‌‌ای نیستند.

  علنی شدن اختلافات تل‌‌‌آویو-واشنگتن

آنچه که از مطالب رسانه‌‌‌های آمریکا می‌توان برداشت کرد اینکه واشنگتن از این‌‌‌ موضوع که مقامات ارشد سیاسی، امنیتی و نظامی اسرائیل بی‌‌‌وقفه و در هر فرصتی به دولت آمریکا گوشزد می‌کنند که باید در برابر ایران چه عملکرد و سیاستی داشته باشد، خشنود نیستند به‌‌‌ویژه آنکه دولت نفتالی بنت قول داده بود از علنی کردن اختلافات دوری کند. روزنامه نیویورک‌تایمز ۱۸ آذر بر اساس مصاحبه با بیش از ۱۰ مقام آمریکایی و اسرائیلی نوشته است که با وجود شروع امیدوارکننده روابط نفتالی بنت با جو بایدن، اکنون اختلافات میان دولت آنها بالا گرفته و در روزهای اخیر تشدید شده است. به نوشته نیویورک‌تایمز، داوید بارنئا و بنی‌گانتس پس از گفت‌‌‌وگوی تلفنی متشنج نفتالی بنت با آنتونی بلینکن، به آمریکا اعزام شدند تا «اطلاعات جدیدی در مورد ایران» به آمریکا بدهند اما آن‌‌‌ دو بدون دستاوردی برای اسرائیل، واشنگتن را ترک کردند. با این اوصاف، نیویورک‌تایمز افزوده است که مقامات اسرائیلی از آمریکا خواستند تضمین بدهد که حتی در صورت دستیابی به توافق با ایران، مانع از ادامه عملیات اسرائیل علیه ایران نشود یا نخواهد که این عملیات محدود شود. اسرائیل پیش‌تر درخواست آمریکا برای دست کشیدن از خرابکاری در برنامه اتمی ایران را رد کرده و این در حالی است که آمریکا گفته بود که این عملیات نتایج معکوسی داشته و پیشرفت‌‌‌ ایران در برنامه اتمی سرعت گرفته است.

  نگرانی اسرائیل از ایجاد کانال محرمانه

در یک نکته دیگر، مقامات اسرائیلی در پاسخ به نیویورک‌تایمز این ادعا را مطرح کرد‌‌‌ه‌‌‌اند که مشکوک هستند که آمریکا غیر از مذاکرات غیرمستقیم در وین، یک کانال محرمانه تماس با ایران برقرار کرده که اسرائیل را از آن بی‌‌‌خبر گذاشته است. آمریکا تابه حال به وجود کانالی مخفی اشاره نکرده، اما اسرائیل ظاهرا بر اساس پیشینه مذاکرات محرمانه آمریکا- ایران در عمان که به توافق برجام منجر شد، این بار نیز به آمریکا شک کرده است.

  تلاش ناکام اسرائیل

از سوی دیگر «شموئل مئیر» خبرنگار روزنامه صهیونیستی هاآرتص در پیامی که در صفحه توییتری خود منتشر کرد، نوشت صهیونیست‌‌‌ها به شدت انتظار شکست مذاکرات وین برای رفع تحریم‌ها و احیای برجام را می‌‌‌کشند و در تلاش هستند تا ایالات متحده را به تشدید تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی متقاعد کنند. به گزارش خبرگزاری فارس، خبرنگار روزنامه هاآرتص در پیامی در صفحه توییتر در این خصوص نوشت: «تهیه و تنظیم حجمی از گزارش‌ها و سر و صداها پیرامون سیاست اسرائیل درباره موضوع توافق هسته‌‌‌ای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) نشان می‌دهد نه تنها در اسرائیل بی‌‌‌صبرانه در انتظار شکست مذاکرات وین هستند بلکه به شدت به اقدامات برای مانع‌‌‌تراشی در مسیر آن ادامه می‌دهند.»مئیر درباره سفرهای اخیر مقام‌‌‌های رژیم صهیونیستی به واشنگتن با هدف اعمال فشار به ایالات متحده برای انزوای بیشتر ایران، نوشت: «گانتز و دیگر مقام‌‌‌های اسرائیلی با یک مفهوم جدید به واشنگتن آمده‌‌‌اند و آن، ترغیب ایالات متحده برای تشدید تحریم‌ها و اعلام سناریوهای حمله در بحبوحه مذاکرات وین برای احیای توافق هسته‌‌‌ای است.»

  فضای مثبت مذاکرات

در میانه تلاش‌‌‌های آشکار اسرائیل برای شکست مذاکرات وین، گفت‌‌‌وگوهای دور هشتم از روز ۱۷ آذر در جریان است. خبرگزاری «ایسنا» روز شنبه در آستانه سومین روز از این دور، نوشت که مذاکرات این بار «در فضایی واقع‌‌‌بینانه‌‌‌تر از سرگرفته شده است.» ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ایران، نیز روز شنبه ۲۰ آذر گفت «اگر طرف مقابل مصمم به رفع تحریم‌ها باشد، توافق خوب به دست می‌‌‌آید.» سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه نیز بر عزم تمامی طرفین برجام در حفظ توافق تاکید کرد. به گزارش «ایسنا» به نقل از اسپوتنیک، وی افزود: «شرایط در حال تغییر و زمان در حال گذر است اما این دلیلی برای ناامید شدن نیست.»خبرگزاری مهر نیز گزارش داده که هیات‌‌‌های مذاکره‌‌‌کننده حاضر در وین بلافاصله پس از نشست کمیسیون مشترک، کار  روی متون را آغاز کرده‌‌‌اند و عملا کار جدی برای کاهش اختلافات آغاز شده است.