پس ازگذشت ۶ سال از قطع روابط تهران- ریاض صورت گرفت
استقرار سه دیپلمات در عربستان
به گزارش «ایسنا»، با اعزام سه دیپلمات ایرانی، نمایندگی ایران نزد سازمان همکاری اسلامی فعالیت مجدد خود را در جده پس از ۶سال وقفه از سر می‌گیرد. حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه در دوم دی ماه ۱۴۰۰ در یک نشست خبری با «فواد حسین» وزیر خارجه عراق در تهران با اشاره به نقش بغداد در برگزاری چهار دور مذاکره بین ایران و عربستان اعلام کرد: عربستان سعودی با صدور ویزا برای سه تن از دیپلماتهای ایران به عنوان دیپلماتهای مستقر در سازمان کنفرانس اسلامی در جده موافقت کرده و ویزای این دیپلمات‌ها دریافت شده است.
امیرعبداللهیان همچنین به تازگی در مصاحبه با الجزیره صدور روادید برای دیپلماتهای ایرانی به منظور حضور در جده را نشانه‌ای مثبت و خوب عنوان کرد. بر اساس این گزارش این سه دیپلمات طی روزهای اخیر راهی جده شدهاند و قرار است بعد از ۶ سال نمایندگی ایران در سازمان همکاری اسلامی فعالیت خود را مجددا در جده آغاز کند.
فعالیت دفتر نمایندگی ایران در جده در سال ۱۳۹۴ و در پی قطع روابط ایران و عربستان بعد از حمله عده‌‌ای به سفارت این کشور در تهران و کنسولگری آن در مشهد تعطیل شد. آخرین نماینده دائم ایران در سازمان همکاری اسلامی در جده، «مهدی حمزه‌ای» بود که بعد از این اتفاقات به همراه دیگر دیپلماتهای ایرانی مستقر در جده راهی تهران شد.
در همان سال پس از این تحولات، اجلاس فوق‌العاده وزیران خارجه کشورهای عضو این سازمان برای رسیدگی به موضوع حمله به سفارت عربستان در تهران در جده تشکیل شد. این اجلاس در متن بیانیه پایانی خود «تجاوز به اماکن دیپلماتیک عربستان سعودی در تهران و مشهد را محکوم» و این اقدام را نقض فاحش کنوانسیون‌‌های ژنو و وین راجع به حفاظت از اماکن سیاسی و مغایر قوانین و حقوق بین‌الملل دانست.
همچنین در این بیانیه گفته شده که این حملات مغایر منشور سازمان همکاری اسلامی و منشور سازمان ملل متحد است که با هدف پیشبرد روابط دوستانه، احترام متقابل و همکاری بین کشورهای عضو ایجاد شدهاند. در این اجلاس سید‌عباس عراقچی که به عنوان نماینده ایران در اجلاس جده شرکت کرده بود، گفت دولت ایران این حمله را محکوم کرده و تحقیقاتی را برای شناسایی و مجازات عاملان آن به جریان انداخته است.
پیش‌تر یک عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی گفته بود روابط دو کشور مهم ایران و عربستان در حال احیا بوده و سفارتخانه‌ها در حال آماده شدن برای بازگشایی است.
سخنگوی وزارت خارجه ایران نیز دیروز دوشنبه در نشست خبری در واکنش به این خبر گفت: مناسب است درباره این اظهارات از خود نماینده‌‌ای که این موضوع را مطرح کرده است بپرسید و من اظهارات ایشان را به‌طور کامل ندیده‌‌ام، آنچه در حال حاضر مطرح است تمرکز بر آغاز فعالیت نمایندگی ایران نزد سازمان همکاری اسلامی در جده است و دیپلماتهای ما در این زمینه ویزا گرفته‌‌اند.
خطیب‌زاده ادامه داد: همان‌طور که رئیس‌جمهور در نخستین مصاحبه مطبوعاتی خود پس از انتخاب‌‌شان به این سمت اظهار کردند ایران آمادگی گشایش سفارت خود در عربستان را دارد و البته این بستگی به طرف سعودی دارد که چه اقدامات عملی را انجام دهد و ما تمام تمهیدات را خواهیم اندیشید که این مسیر به سمت اجرایی شدن حرکت کند.
ریاست سه ساله ایران بر سازمان همکاری اسلامی
سازمان کنفرانس اسلامی معروف به سازمان همکاری اسلامی، دومین سازمان بین دولتی پس از سازمان ملل متحد است که ۵۷ کشور از قاره‌های مختلف درآن عضویت دارند. در سال ۱۹۷۰ نخستین نشست وزیران امور خارجه سازمان همکاری اسلامی در جده برگزار شد که در آن برای ایجاد دبیرخانه دائمی در شهر جده تصمیم گرفته شد. سال ۱۳۶۹ و در پی سفر «سعودالفیصل» وزیر امور خارجه وقت عربستان به تهران، موافقت سعودی‌ها برای تاسیس نمایندگی جمهوری اسلامی ایران نزد سازمان کنفرانس اسلامی درجده جلب و مقدمات آن فراهم شد.
هیات وزیران ایران نیز در جلسه مورخ ۹/ ۵/ ۱۳۷۰ بنا به پیشنهاد شماره ۸۱۰.۷۹۳۶ مورخ ۴/ ۱۲/ ۱۳۶۹ وزارت امور خارجه و به استناد تبصره ذیل بند (۱) ماده (۲) قانون وظایف وزارت امورخارجه مصوب ۱۳۶۴ تصویب کردند که وزارت امور خارجه مجاز است نمایندگی دائمی جمهوری اسلامی ایران در سازمان کنفرانس اسلامی در جده را ایجاد کند.
سید‌عباس عراقچی از جمله نخستین دیپلماتهای ایرانی بوده که از سال ۱۳۷۱ تا ۱۳۷۶ در این مکان دیپلماتیک فعالیت کرده است. به دنبال برگزاری هفتمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری و تشکیل دولت سیدمحمد خاتمی، هشتمین اجلاس سران کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی در تاریخ ۱۸ آذر ۱۳۷۶ در تهران برگزار شد و جمهوری اسلامی ایران به مدت سه سال ریاست این سازمان را برعهده گرفت.
چندی پیش حسین ابراهیم طه، دبیرکل جدید سازمان همکاری اسلامی در پیام‌‌های جداگانه‌ای برای «ابراهیم رئیسی» رئیس‌جمهور و «حسین امیرعبداللهیان»وزیر امور خارجه، برای تقویت همکاری با جمهوری اسلامی ایران اعلام آمادگی کرد، ایران نیز از انتخاب وی به عنوان دبیرکل جدید سازمان همکاری اسلامی استقبال کرد.
در همین چارچوب سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در یک موضع‌گیری رسانه‌ای اظهار کرد: با توجه به اینکه سازمان همکاری اسلامی از ظرفیت‌‌های عظیمی برای تحقق وحدت امت اسلامی و اصول و ارزش‌های ناب و متعالی اسلام برخوردار است، امیدواریم در دوره دبیرکل جدید شاهد افزایش قابل توجه این تلاش‌‌ها و ثمردهی محسوس آن در تامین منافع مشترک امت اسلامی و دولت‌های عضو سازمان در عرصه تعاملات بین‌المللی باشیم.
سخنگوی وزارت امور خارجه افزود: ما ضمن تقدیر از کوشش‌‌های «احمد بن العثیمین» دبیرکل پیشین این سازمان برای ارتقا و تحکیم اتحاد و همبستگی دولت‌های عضو، آمادگی کامل داریم در دوره دبیرکل جدید بر اساس اصل تضمین ایجاد فرصت‌‌های برابر برای فعالیت و مشارکت کامل و آزاد همه اعضا در چارچوب منشور سازمان با دبیرکل این سازمان، همکاری نزدیک و برادرانه‌‌ای داشته باشیم.
در اواخر آذرماه سال جاری نیز نشست اضطراری وزیران امور خارجه سازمان همکاری اسلامی درباره تحولات افغانستان در اسلام‌آباد برگزار شد و وزیر امور خارجه کشورمان در حاشیه این اجلاس با حسین ابراهیم طه دبیرکل جدید این سازمان دیدار کرد.
حسین امیرعبداللهیان در این دیدار با تبریک انتصاب وی به این سمت بر نقش OIC و دبیرکل این سازمان در کمک به حل مشکلات و بحران‌های موجود در جهان اسلام از جمله افغانستان و فلسطین تاکید کرد.
انتقادات ایران از سازمان
طی سال‌های اخیر، ایران چند بار از برخی موضع‌گیری‌ها و اقدامات سازمان همکاری اسلامی انتقاد کرده است و این سازمان را به عدم شفافیت و نادیده گرفتن مواضع برخی کشورها از جمله ایران متهم کرده و معتقد بوده رویکردهای تبعیض‌آمیز و ضدایرانی دبیرخانه سازمان همکاری اسلامی در سال‌های اخیر تحت دخالت و فشار عربستان سعودی باعث شده این دبیرخانه از اهداف حرفه‌ای خود فاصله گرفته و رویکرد فشار علیه اعضا را دنبال کند. ایران، این رویکرد را خسارت‌بار و برخلاف رویه‌ها و اصول حاکم بر سازمان‌های بین‌المللی دانسته و خواستار بی‌‌طرفی، شفافیت و احترام دبیرخانه این سازمان به اهداف اصلی و اولیه سازمان همکاری اسلامی در دفاع از حقوق مردم فلسطین و مخالفت و مقابله با توطئه‌های رژیم صهیونیستی شد.
