قفل فروش خودروسازان شکسته می شود؟
قیمت جدید ۲۷ خودرو
پس از گذشت یک ماه از لغو مجوز افزایش قیمت خودرو توسط رئیس‌جمهور، دیروز قیمت‌های جدید دو شرکت خودروساز بزرگ کشور در سامانه کدال بورس منتشر شد.
پس از قریب به یک ماه بلاتکلیفی قیمت خودرو، روز گذشته ایران خودرو و سایپا همزمان با اظهارنظر و اطلاعیه معاونان بازاریابی و فروش دو شرکت، اقدام به انتشار قیمت‌های جدید محصولات تولیدی خود کردند. بر این اساس دو گروه خودروسازی کشور بر اساس تورم بخشی، 18 درصد به قیمت محصولات پرتیراژ و کم تیراژ خود افزودند. اما افزایش قیمت محصولات خودرویی این‌بار نیز از سوی هیچ مرجع رسمی اعلام نشد و قیمت‌ها تنها در سامانه کدال بورس قابل رؤیت بود. مهم‌تر از آن اینکه دو شرکت هر بار در سامانه کدال در بخش «افشای اطلاعات با اهمیت»، منبع دریافت مجوز تغییر قیمت را اعلام می‌کردند.
به عنوان نمونه تا پیش از لغو قیمت‌گذاری شورای رقابت، هر بار شورای رقابت به عنوان صادر‌کننده مجوز تغییر قیمت خودرو اعلام می‌شد و در 18 آبان امسال نیز که قیمت جدید محصولات خودرویی تعیین شد ستاد تنظیم بازار به عنوان مرجع قیمت‌گذار خودرو معرفی شده بود. اما روز گذشته سامانه کدال تنها به دریافت مجوز تغییر نرخ فروش محصولات اشاره کرده بود و خبری از منبع صادر‌کننده این مجوز نبود.
20 آبان ماه همراه با لغو مجوز رشد قیمت محصولات خودرویی توسط رئیس‌جمهور، اعلام شد که به دلیل عدم مجوز ستاد تنظیم بازار افزایش قیمت محصولات تولیدی لغو می‌شود. این در شرایطی است که در سامانه کدال، ستاد تنظیم بازار ارائه‌کننده مجوز بود. حال این سوال مطرح است آیا این‌بار که حتی نامی از این ستاد در صدور مجوز رشد قیمت نبرده شده، قیمت‌گذاری‌ها معتبر خواهد ماند یا بار دیگر از سوی رئیس‌جمهور یا نهاد و سازمان دیگری مورد تشکیک واقع شده و نسبت به لغو آن اقدام خواهد شد.
با فرض ماندگاری این قیمت‌ها اما روز گذشته در شرایطی قیمت محصولات خودرویی با توجه به تورم خودرو منتشر شد که تمامی محصولات دو خودروساز به استثنای یک یا دو خودرو، همگی رشد 18 درصدی را تجربه کردند. هر چند پیش از این در اظهارنظرهای پراکنده عنوان شده بود که قیمت‌گذاری محصولات پرتیراژ و کم‌تیراژ متفاوت از یکدیگر خواهد بود با این حال روز گذشته قیمت تمامی محصولات به طور یکسان 18 درصد رشد را تجربه کردند.
18 درصد رشد قیمت از سال 98 تاکنون بی‌سابقه بوده است. شورای رقابت در خرداد ماه امسال محصولات ایران خودرو را به‌طور متوسط 2/ 8 درصد و محصولات سایپا را 9/ 8 درصد افزایش داد. در آبان ماه 99 نیز قیمت‌ها 25 درصد رشد پیدا کرد حال آنکه در دی ماه همان سال که قرار بود شورای رقابت بار دیگر به قیمت‌گذاری خودرو بپردازد به دلیل ثبات بازار، از این کار منصرف شد. به گفته رضا شیوا، رئیس شورای رقابت تورم محصولات ایران خودرو 1/ 14 درصد و سایپا نیز 75/ 14 درصد اعلام شده بود با این حال مجوزی برای افزایش قیمت صادر نشد.
با این حال دی ماه 97 را می‌توان رکورددار رشد قیمت خودرو خواند، به‌طوری‌که هنوز در هیچ مقطعی افزایش قیمت به سال 97 نرسیده است. در 20 دی ماه این سال که با دوره وزارت رضا رحمانی همزمان بود مجوز قیمت‌گذاری خودرو در حاشیه بازار به خودروسازان داده شد. همچنین تعهدات قبلی دو شرکت نیز 30 درصد رشد قیمت پیدا کردد. بنابراین بعد از دی ماه سال 97، آذر ماه سال 1400 را می‌توان رکورددار رشد قیمت محصولات خودرویی خواند.
بر این اساس خودروسازان در اطلاعیه‌های روز گذشته خود از به‌کار بردن «افزایش قیمت» امتناع کرده و از عبارت «اصلاح قیمت براساس محاسبه تورم بخشی» استفاده کردند. آنچه مشخص است از دی ماه سال گذشته که شورای رقابت اقدام به لغو مجوز افزایش قیمت محصولات خودرویی با وجود تورم بالای 14 درصدی خودرو کرد، خودروسازان همراه با زیان انباشته، زیان تولید را با ارقام بیشتری به ثبت رساندند. ثبت زیان تولید منجر به توقف یا کاهش تولید محصولات پرتیراژ از سوی خودروسازان شد. بنابراین خودروسازان از ابتدای 1400 تولید محصولاتی را در دستور کار قرار دادند که با زیان کمتری مواجه بوده است. در همین حین درخواست خودروسازان از مراجع قیمت‌گذار این بوده که قیمت خودرو را با توجه به تورم و فضای اقتصادی کشور تعیین کنند این در شرایطی است که سیاست‌گذار با نگرانی از تبعات اجتماعی در رشد قیمت‌ها تعلل می‌کرد. از سوی دیگر با افزایش بدهی خودروسازان به قطعه‌سازان این فرضیه تقویت شده بود که فعالان صنعت قطعه در تحویل سفارش‌های خودروساز تعلل می‌کنند. طبق اعلام مدیران عامل دو شرکت، شرکت سایپا در حال حاضر 8 هزار میلیارد تومان بدهی به قطعه‌سازان دارد و ایران خودرو نیز رقم 19 هزار میلیارد تومان بدهی را در صورت‌های مالی خود ثبت کرده است.
از سوی دیگر اما وزیر صمت وعده‌هایی مبنی بر رشد یک میلیون و 600 هزار دستگاهی خودرو در سال آینده و تولید سه میلیونی را تا سال 1404 داده بود که این امر جز با رشد قیمت‌ها قابل اجرا نبود، با این حال در 18 آبان ماه سال جاری پس از اتمام دوره شش ماهه از آخرین قیمت‌گذاری شورای رقابت برای محصولات خودروسازان، ستاد تنظیم بازار مجوز رشد 18 درصدی قیمت‌ها را به تولید‌کنندگان داد. اما دو روز بعد بنابر دستور رئیس‌جمهوری و با توجه به اینکه اعلام شد ستاد تنظیم بازار برای افزایش قیمت خودرو مصوبه‌ای نداشته است، وزارت صنعت، معدن و تجارت از خودروسازان خواست تا قیمت محصولات خود را که طی آن دو روز مشمول افزایش قیمت شده بودند، به قیمت‌های قبل بازگردانند و بر این اساس افزایش قیمت خودروهای داخلی منتفی شد. پس از آن سید‌رضا فاطمی‌امین، وزیر صنعت، معدن و تجارت از واگذاری قیمت‌گذاری خودرو به ستاد تنظیم بازار خبر داد و گفت: بررسی قیمت‌گذاری خودروها به ستاد تنظیم بازار سپرده شده و این ستاد درباره این موضوع تصمیم‌گیری خواهد کرد. در این راستا، سازوکاری که برای قیمت‌گذاری خودرو اتخاذ شده، این است که قیمت خودروهایی که از محل افزایش تولید خودروسازان به بازار عرضه خواهد شد، با احتساب قیمت تمام شده و سود قانونی که به تایید نهاد ناظر خواهد رسید محاسبه خواهد شد.
در هر صورت افزایش قیمت از محل تورم بخشی که بانک مرکزی اعلام کرده، اعمال شده است. به این‌ترتیب روز گذشته بعد از افزایش قیمت‌ها، مدیر بازاریابی و فروش ایران‌خودرو از برنامه‌های فروش فوری هفتگی و افزایش تولید در این گروه صنعتی خبر داد و معاون بازاریابی و فروش گروه صنعتی سایپا نیز بر طرح‌های مستمر فروش فوق‌العاده و پیش‌فروش به صورت هفتگی تاکید کرد.
نمودار صعودی قیمت‌ها
افزایش قیمت کارخانه‌ای خودرو در شرایطی روز گذشته اعلام شد که شاهد هستیم که دو خودروساز بزرگ کشور در لیست‌های جدید قیمتی خود نام 27 خودرو را جای داده‌اند. سهم ایران خودرویی‌ها 18 محصول و سهم سایپایی‌ها 8 محصول بوده است.
لیست‌های اعلامی ایران خودرو و سایپا نشان می‌دهد دیگر در خطوط تولید آنها خبری از خودروی زیر 100 میلیون تومان نیست و تمام محصولات تولیدی آنها بیش از 100 میلیون تومان قیمت دارند.
اما بررسی لیست قیمت آبی‌های جاده مخصوص گویای این نکته است که به جز دو محصول دنا پلاس توربو شارژ اتومات و پژو 207 با فرمان برقی و سقف پانوراما بقیه خودروهای حاضر در لیست رشد 18 درصدی را به خود دیده‌اند. دنا پلاس توربو شارژ اتومات با رشد قیمتی حدود یک درصدی کمترین رشد قیمت را در بین محصولات یاد شده تجربه کرده است. بعد از دنا پلاس توربو شارژ اتومات، کمترین رشد قیمت را پژو 207 با فرمان برقی و سقف پانوراما داشته است. این محصول ایران خودرو حدود 8 درصد رشد قیمت را در کارنامه خود ثبت کرد. تمام محصولات سایپا 18 درصد رشد قیمت را به خود دیدند. در شرایطی که شاهین به عنوان محصول نوبرانه خودروساز ساکن کیلومتر 15 جاده مخصوص در لیست قیمتی این خودروساز حضور دارد شاهد هستیم که خبری از قیمت تارا در لیست آبی‌های جاده مخصوص نیست.
همچنین بررسی لیست قیمتی ایران خودرو نشان می‌دهد این خودروساز تنها برای پژو 405 دوگانه‌سوز اعلام قیمت کرده و خبری از قیمت جدید پژو 405 SLX با موتور بنزینی نیست.
البته جای برخی از محصولات سایپا نیز در لیست قیمتی جدید این خودروساز خالی است. نام تیبا صندوقدار پلاس، تیبا 2 پلاس و کوییک R را می‌توان در لیست غایبان جدول قیمتی سایپا نوشت.
در حالی‌که نارنجی‌های جاده مخصوص برای پراید 151 (وانت پراید) قیمت جدید اعلام کرده‌اند شاهد هستیم که همچنان خبری از خودروی تجاری سبک جدید ایران خودرو یعنی آریسان 2 نیست.
حال میزان افزایش قیمت هر گروه خودرویی را بررسی می‌کنیم. از ایران خودرو شروع می‌کنیم.
در گروه محصولات ایران‌خودرو، در خانواده پژوها، پژو 206tu3 (با افزایش ۱۹ میلیون و ۸۸۱ هزار و ۱۶۶ تومان) به ۱۳۰ میلیون و ۳۳۲ هزار و ۸۹ تومان، پژو 207(با افزایش ۲۷ میلیون و ۶۶۶ هزار و ۹۸۰ تومان) به ۱۸۱ میلیون و ۳۷۲ هزار و ۴۲۶ تومان، پژو 207 فرمان برقی (با افزایش ۲۸ میلیون و ۵۶۷ هزار و ۹۹۱ تومان) به ۱۸۷ میلیون و ۲۷۹ هزار و ۵۵ تومان، پژو 207پانوراما (با افزایش ۱۵ میلیون و ۳۹۳ هزار و ۳۳۶ تومان) به ۲۰۵ میلیون و ۴۳۴ هزار و ۵۱۱ تومان، پژو پارس XU 7 (با افزایش ۲۱ میلیون و ۹۹۴ هزار و ۸۰۰ تومان) به ۱۴۴ میلیون و ۱۸۸ هزار و ۱۳۲ تومان، پژو پارس TU5 (با افزایش ۲۲ میلیون و ۸۸۲ هزار و ۲۵۷ تومان) به ۱۵۰ میلیون و ۵۰۰ هزار و ۹۰۸ تومان، پژو پارس دوگانه‌سوز (با افزایش ۲۲ میلیون و ۸۵۶ هزار و ۴۴۲ تومان) به ۱۴۹ میلیون و ۸۳۶ هزار و ۶۷۸ تومان و پژو ۴۰۵ دوگانه‌سوز XU7 (با افزایش ۱۹ میلیون و ۳۸۹ هزار تومان) به ۱۲۷ میلیون و ۱۰۵ هزار و ۸۰۰ تومان رسیده‌اند.
در گروه سمندها، سمند گازسوز EF7 (با افزایش ۲۱ میلیون و ۸۸۱ هزار و ۱۴۳ تومان) به ۱۴۳ میلیون و ۴۴۳ هزار و ۴۷ تومان، سمند بنزینی EF7 (با افزایش ۲۰ میلیون و ۷۷۷ هزار و ۸۰۱ تومان) به ۱۳۶ میلیون و ۲۱۰ هزار و ۲۶ تومان، سمند XU7 (با افزایش ۲۰ میلیون و ۷۳۸ هزار و ۳۷۰ تومان) به ۱۳۵ میلیون و ۹۵۱ هزار و ۵۳۲ تومان و سورن پلاس نیز (با افزایش ۳۲ میلیون و ۲۷۷ هزار و ۸۷۷ تومان) به ۲۱۱ میلیون و ۵۹۹ هزار و ۴۱۴ تومان رسیده‌اند.
در خانواده رانا نیز رانا پلاس TU5 (با افزایش ۲۸ میلیون و ۴۴۲ هزار و ۳۸۴ تومان) ۱۸۶ میلیون و ۴۵۵ هزار و ۶۳۱ تومان و راناپلاس پانوراما TU5P (با افزایش ۳۰ میلیون و ۵۳۶ هزار و ۶۳۸ تومان) ۲۰۰ میلیون و ۱۸۴ هزار و ۶۲۷ تومان تعیین قیمت شده‌اند.
دنا معمولی (با افزایش ۲۷ میلیون و ۲۴۷ هزار و ۷۳۴ تومان) ۱۷۸ میلیون و ۶۲۴ هزار و ۳۱ تومان، دنا پلاس (با افزایش ۳۰ میلیون و ۲۳۳ هزار و ۱۸۴ تومان) ۱۹۸ میلیون و ۱۹۵ هزار و ۳۱۷ تومان، دنا پلاس توربوشارژر (با افزایش ۴۵ میلیون و ۳۱۸ هزار و ۶۰۲ تومان) ۲۹۷ میلیون و ۸۸ هزار و ۶۱۴ تومان و مدل اتوماتیک آن (با افزایش سه میلیون و ۴۶۲ هزار و ۴۳۲ تومان) 338 میلیون و ۶۵۹ هزار و ۶۰۳ تومان اصلاح قیمت شده‌اند.
اما قیمت‌های محصولات سایپا چه تغییراتی را به خود دیده است.
در این گروه خودروسازی پراید وانت (سایپا ۱۵۱) که تنها بازمانده محصولات خانواده پرایدهاست، با افزایش قیمت ۲۰ میلیون و ۹۲ هزار و ۲۰۰ تومان به ۱۳۱ میلیون و ۷۱۵ هزار و ۷۰۰ تومان رسیده است.
در خانواده تیبا، تیبا صندوقدار (با افزایش ۱۵ میلیون و ۶۲۳ هزار و ۶۰۰ تومان) به ۱۰۲ میلیون و ۴۲۱ هزار و ۵۰۰ تومان و تیبا ۲ (با افزایش ۱۶ میلیون و ۵۷۰ هزار تومان) به ۱۰۸ میلیون و ۶۲۵ هزار و ۳۰۰ تومان، افزایش قیمت یافته‌اند.
در محصولات ساینا نیز ساینا دستی(با افزایش ۱۶ میلیون و ۲۶۹ هزار و ۶۰۰ تومان) ۱۰۶ میلیون و ۶۵۶ هزار تومان و ساینا S (با افزایش ۲۲ میلیون و ۳۵۸ هزار و ۵۰۰ تومان) ۱۴۶ میلیون و ۵۷۲ هزار و ۶۰۰ تومان قیمت‌گذاری شده‌اند.
همچنین کوییک (با افزایش ۲۲ میلیون و ۱۲۱ هزار و ۴۰۰ تومان) ۱۴۵ میلیون و ۱۸ هزار و ۳۰۰ تومان، کوییک S (با افزایش ۲۴ میلیون و ۳۶۰ هزار و ۷۰۰ تومان) ۱۵۹ میلیون و ۶۹۸ هزار و ۲۰۰ تومان و کوییک اتوماتیک پلاس (با افزایش ۳۶ میلیون و ۹۴۳ هزار و ۴۰۰ تومان) ۲۴۲ میلیون و ۱۵۸ هزار تعیین قیمت شده‌اند.
در نهایت محصول جدید گروه خودروسازی سایپا که با نام تجاری شاهین عرضه می‌شود، مشمول افزایش قیمت ۴۶ میلیون و ۳۵۸ هزار و ۷۰۰ تومانی شده و در اصلاح قیمت‌ها، ۳۰۳ میلیون و ۹۰۷ هزار و ۲۰۰ تومان قیمت خورد.
