نزدیک به ۴ سال از بازگشت تحریم‌های اقتصادی می‌گذرد و در طی این مدت بارها مسوولان از گره نزدن اقتصاد کشور به تحریم‌ها سخن گفته‌اند. با این حال بررسی کارنامه صنعت خودرو در دوره تحریم به روشنی نشان می‌دهد که سایه تحریم‌ها روی سر صنعت خودرو سنگینی کرده و شرکت‌های خودروساز نتوانسته‌اند زیر بار تحریم‌ها کمر راست کنند. سقوط تیراژ تولید خودرو به زیر یک‌میلیون دستگاه طی سال‌های ۹۷ تا ۱۴۰۰ در شرایطی رقم خورده که صنعت خودرو در سال ۹۶ (سال پیش از تحریم) توانسته بود تولید حدود یک‌میلیون و ۴۰۰‌هزار دستگاهی را در کارنامه خود ثبت کند و خودروسازان به دنبال این بودند تا قله تولید یک‌میلیون و ۶۰۰‌هزار دستگاهی را فتح کنند. اما بازگشت تحریم‌های صنعت خودرو به نوعی تمام برنامه‌ریزی‌های شرکت‌های خودروساز را عقیم کرد. آنچه مشخص است اعمال مجدد تحریم‌ها از سال ۹۷ سبب شد تا خودروسازان داخلی امکان ارتباط با شرکای خارجی خود را از دست بدهند. در کنار قطع همکاری برندهای بین‌المللی با شرکای ایرانی، زنجیره خودروسازی کشور برای دسترسی به قطعات و مواد اولیه موردنیاز این صنعت که از مسیر واردات تامین می‌شد با چالش روبه‌رو شد. دو چالش یاد شده دست به دست هم داد تا تیراژ تولید خودروسازان با افت همراه شود. برنامه‌ریزی‌های متعدد مانند تمرکز بر تولید محصولاتی که از عمق داخلی‌سازی بیشتری برخوردار بودند و همچنین تلاش برای داخلی‌سازی قطعات وارداتی بی‌سرانجام بود.

شرکت‌های خودروساز نتوانستند جای خالی محصولات مونتاژی خود را با محصولات داخلی پر کنند و فعالان قطعه‌ساز نیز در داخلی‌سازی قطعاتی که از مسیر واردات تامین می‌شد نتوانستند آن‌طور که باید و شاید خوب عمل کنند. حال سخنان سرپرست دفتر صنایع خودروی وزارت صنعت، معدن و تجارت در ارتباط با تحقق هدف‌گذاری صورت گرفته برای تیراژ تولید و مشروط کردن آن به وضعیت تحریمی به خوبی گویای تاثیر تحریم‌ها روی صنعت خودرو است. به نظر می‌رسد برنامه‌ریزی وزارت صمت برای تولید یک‌میلیون و ۶۰۰‌هزار دستگاه خودرو در سال‌جاری و تولید ۳‌میلیون دستگاهی در افق ۱۴۰۴ که بارها از سوی رضا فاطمی‌امین وزیر صمت مطرح شده با نگاه مثبت به رفع تحریم‌ها بوده است. اگر به هر دلیلی مذاکرات احیای برجام به سرانجام مورد نظر نرسد سیاستگذار خودرویی نه‌تنها باید در هدف‌گذاری امسال خود تجدیدنظر کند بلکه باید در برنامه‌ریزی خود برای رشد تدریجی تولید و رسیدن به تیراژ ۳‌میلیون دستگاهی در افق ۱۴۰۴ نیز تغییراتی داده و تیراژ مدنظر خود را با فرض تداوم شرایط تحریمی اصلاح کند.