نگرانی از چشم‌انداز اقتصادی ترکیه افزایش یافته است
مصائب یک بحران دیپلماتیک
سفارت ترکیه در واشنگتن در بیانیه‌ای اعلام کرد که تعهد دولت آمریکا به تامین امنیت کارمندانش را مورد ارزیابی مجدد قرار می‌دهد. متن بیانیه سفارت ترکیه در واشنگتن مشابه بیانیه‌ای است که پیش‌تر سفارت آمریکا در آنکارا منتشر کرده بود و فقط جای اسم کشورها عوض شده است. در همین حال رئیس‌جمهوری ترکیه تصمیم دولت آمریکا برای قطع صدور ویزای سفر به اتباع ترکیه را ناراحت‌کننده خوانده است.
ترکیه هفته گذشته یکی از کارمندان سفارت آمریکا در استانبول را به جاسوسی و تلاش برای سرنگون کردن دولت متهم و او را بازداشت کرد. دولت آمریکا این اتهام را بی‌پایه خوانده و رد کرده است. فرد بازداشت شده مرد و شهروند ترکیه است. رابطه ترکیه و آمریکا به‌ویژه پس از کودتای نافرجام ژوئیه سال ۲۰۱۶ میلادی پر تنش بوده است و در این مدت مقامات ترکیه از همتایان آمریکایی خود خواسته‌اند که فتح‌الله گولن را به دلیل آنچه مقامات ترکیه نقش وی در این کودتا می‌خوانند به ترکیه مسترد کند.
دولت ترکیه فتح‌الله گولن را متهم کرده که کودتای ناموفق پارسال این کشور را علیه رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری، طرح‌ریزی و اجرا کرده است.گولن که از حدود ١٨ سال پیش در تبعیدی خودخواسته در پنسیلوانیای آمریکا به‌سر می‌برد، این اتهام را تکذیب کرده است. مقام‌های ترکیه بعد از کودتای ناموفق پارسال بیش از ۵۰ هزار نفر را بازداشت کردند. قضات، دادستان‌ها، اعضای پلیس و ارتش جزو بازداشت‌شدگان بودند. بسیاری از آنها به ارتباط با شبکه فتح‌الله گولن متهم شده‌اند. همچنین بیش از ۱۰۰ هزار نفر از کارکنان دولت از جمله پزشکان، کارمندان و دانشگاهیان با اتهام مشابه معلق یا اخراج شده‌اند.
سرمایه‌ها از ترکیه فرار می‌کند
با افزایش تنش‌های دیپلماتیک بین ترکیه و آمریکا، سرمایه‌ها از ترکیه فرار می‌کند و درد ادامه‌دار کاهش ارزش لیر برای اقتصاد ترکیه ماندگار خواهد بود. ترکیه و آمریکا وارد بحث ممنوعیت صدور ویزا شده‌اند که این مساله ارزش لیر را به شدت کاهش داده است، بازار ترکیه که به‌عنوان دروازه ورود اروپایی‌ها به شرق نیز محسوب می‌شود به هم ریخته است، هرچند دو طرف ترکیه و آمریکا دلایلی برای کارشان دارند، اما این نمی‌تواند پایانی بر دردسرهای بازار ترکیه باشد. ارزش لیر ترکیه یک روز پس از ظهور بحران ۶ درصد کاهش یافت تا ارزش پول رسمی ترکیه به کمترین میزان از آوریل برسد. تایموف اش تحلیلگر در «مدیریت ارزیابی بلوبی» گفت: این مشاجرات تردیدهایی را هم درباره عضویت ترکیه در ناتو مطرح می‌کند، درحالی‌که واکنش بازار به مساله ویزای ترکیه و آمریکا بغرنج شده است، نتیجه مستقیم آن خود را در کاهش سیالیت ارزی و به هم ریختگی بازار نشان می‌دهد. درحالی‌که تنش دیپلماتیک ترکیه و آمریکا تشدید شده، بانک‌ها و سرمایه‌گذاران نیز با مشکلاتی مواجه شده‌اند. البته بازار ارز تنها از مساله دیپلماتیک بین ترکیه و آمریکا متاثر نشده بلکه در ماه گذشته هم ارزش برابری لیر در مقابل دلار ۱۰درصد کاهش یافت؛ زیرا انتظارات برای افزایش نرخ بهره در آمریکا پیش از پایان سال شدت گرفته بود. گزارش جمعه گذشته آمریکا نشان داد که احتمال افزایش نرخ بهره تا پایان امسال ۸۰ درصد وجود دارد، این خبر بسیار بدی برای بانک‌های ترکیه بود.
بازار بین بانکی لیر نسبتا کوچک است، بنابراین وام‌دهندگان معمولا به‌صورت سنتی تمایل دارند در خارج از ترکیه سرمایه‌گذاری کنند و آن هم به دلار. یک ارز ضعیف مانند لیر در مقابل دلار نه‌تنها هزینه سرمایه‌گذاری را بالا می‌برد، بلکه دسترسی به سود را نیز با مشکل مواجه می‌کند.
اقتصاد ترکیه از این مساله خرسند نیست، تورم در ماه گذشته تا ۱۱ درصد بالا رفته است و گزارش تولید صنعتی کشور نشان می‌دهد که در ماه آگوست، وضعیت مناسبی نداشته است که باعث شده رشد سالانه این کشور افت پیدا کند و احتمالا رشد ۱/ ۲ درصدی سه ماهه GDP این کشور آن‌طور که پیش‌بینی می‌شد، نباشد. با این حساب بسیار محتمل است که بانک مرکزی آمریکا نرخ بهره را افزایش دهد و منتظر ترکیه نخواهد بود. بنابراین امکان سرمایه‌گذاری خارجی در ترکیه هم کمرنگ می‌شود و ازآنجا‌که تنش‌های سیاسی در منطقه هم افزایش می‌یابد، لیر ترکیه از این مسائل بیشتر آسیب خواهد دید و اقتصاد ترکیه را بیشتر در معرض خطر قرار خواهد داد.
در همین حال بلومبرگ گزارش داد که پس از بحران سیاسی در روابط آنکارا و واشنگتن بازارهای بورس ترکیه روندی نزولی را در پیش گرفته‌اند. تشکیل صف‌های فروش در بورس ترکیه برای فروش دارایی‌ها از سوی سرمایه‌گذاران باعث شد تا بار دیگر آسیب‌پذیری اقتصاد ترکیه در برابر سیاست‌های آمریکا نمایان شود.
سیمون کوجان‌اوانزا کارشناس موسسه مدیریت سرمایه‌گذاری لیگال‌اندجنرال لندن گفت: شکل‌گیری تنش سیاسی بین آمریکا و ترکیه نگرانی‌ها را نسبت به اوضاع اقتصادی ترکیه افزایش می‌دهد. وی ادامه داد: قرار نیست این بحران سیاسی اوضاع ترکیه را وخیم کند اما به‌طور کلی تنش‌های سیاسی نگرانی سرمایه‌گذاران را افزایش می‌دهد.
شاخص بورس استانبول روز دوشنبه ۴درصد کاهش یافت که بیشترین کاهش روزانه در بیش از یک سال گذشته محسوب می‌شود و برای نخستین بار از روز ۲۱ ژوئن به زیر صد هزار واحد رسید. ارزش سهام آکبنک و بانک گارانتی ترکیه که دو بانک بزرگ این کشور محسوب می‌شوند هر کدام ۴ درصد کاهش یافت. ارزش سهام ترکیش ایرلانز بزرگ‌ترین شرکت هواپیمایی ترکیه نیز ۱۱ درصد سقوط کرد.
پیوتر ماتیس، کارشناس بازار ارز موسسه رابوبنک لندن گفت: بازار به‌دنبال یافتن سرنخ‌هایی برای پیش‌بینی کوتاه‌مدت یا بلندمدت بودن بحران سیاسی بین آمریکا و ترکیه خواهد رفت و به احتمال زیاد هر دو طرف مناقشه به‌دنبال تسهیل شرایط خود خواهند رفت. وی با این حال اذعان کرد: ارزش لیر ترکیه با توجه به سخنان آینده مقامات آمریکا در راستای کاهش تنش بهبود خواهد یافت.
ارسال نظر