در این راستا دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، اجازه انتشار ۲۸۰۰ پرونده مربوط به ترور جان اف کندی، از روسای جمهوری پیشین این کشور را صادر کرده است. او اما به‌دلیل به خطر افتادن امنیت ملی اجازه انتشار بقیه پرونده‌ها را نداد.

مقام‌های بلندپایه در کاخ سفید فاش نکرده‌اند که اسناد منتشر شده در روز پنج‌شنبه چه هستند. ترور کندی در شهر دالاس ایالت تگزاس باعث به راه افتادن تئوری‌های توطئه فراوانی از ۵۴سال پیش به این سو شد. کنگره آمریکا در سال ۱۹۹۲ میلادی قانونی را تصویب کرد که همه پنج میلیون صفحه مدارک مربوط به تحقیق درباره ترور جان کندی تا ۲۵ سال بعد منتشر شوند. تنها کسی که اجازه داشت جلوی انتشار این اسناد را بعد از آن تاریخ بگیرد، رئیس‌جمهوری آمریکا است.

پنج‌شنبه ۲۶ اکتبر ۲۰۱۷ موعد مقرر به پایان رسید اما به نظر می‌رسد که ترامپ ‌به‌رغم آنکه پیش‌تر وعده انتشار همه این اسناد را داده بود، آنها را درست و کامل منتشر نمی‌کند. پیش‌تر ۹۰ درصد از این اسناد منتشر شده بودند. گزارش شده که وزارت خارجه، سازمان اطلاعاتی آمریکا (سی‌آی‌ای)، پلیس فدرال آمریکا (اف‌بی‌آی) و سازمان‌های دیگر ترامپ را متقاعد کرده‌اند که از خیر انتشار کامل اسناد بگذرد.

این گزارش‌ها به استدلال کسانی کمک می‌کند که معتقد بودند بخش‌هایی در دولت آمریکا از همان سال‌ها قصد لاپوشانی ماجرای ترور را داشتند. ترامپ در فرمانی به سازمان‌های ذی‌ربط نوشته که حق مردم آمریکا است که از کم و کیف این ماجرای تاریخی آگاه شوند و برای همین دستور برملا شدن همه اسناد را صادر می‌کند.

منتها، بخشی از این اسناد تا ۶ ماه دیگر فاش نمی‌شوند. در این مدت قرار است که گروه‌هایی این اسناد را دوباره مرور کنند تا به رئیس‌جمهوری گزارش بدهند که آیا سایر اسناد می‌تواند منتشر شود یا خیر. امکان دارد که بعد از روز موعود که بیست و ششم آوریل است، باز هم این اسناد از انظار پنهان بماند.

مقام‌های کاخ سفید گفته‌اند که دونالد ترامپ چندان راضی نبوده که این فرصت ۶ ماهه داده شود. شاید برای همین باشد که در متن پیامش نوشته شده است: «من امروز چاره‌ای ندارم جز اینکه با بررسی دوباره موافقت کنم تا آنکه اجازه دهم صدمات غیرقابل جبرانی به امنیت ملی ما وارد شود.» وب‌سایت آرشیو ملی آمریکا، این اسناد را منتشر خواهد کرد.

داستان ترور کندی چه بوده است؟

کندی در ۲۲ نوامبر سال ۱۹۶۳ در حالی که با اتومبیل روباز از خیابان‌های دالاس می‌گذشت به ضرب گلوله کشته شد. فرماندار تگزاس، جان کانلی، که جلوی رئیس‌جمهوری نشسته بود زخمی شد و یک افسر پلیس به نام «جی دی تیپیت» هم بعد از آن کشته شد. «لی هاروی اسوالد» به اتهام قتل کندی و تیپیت بازداشت شد. او اتهام‌ها را رد کرد و خودش را یک انسان «ساده‌لوح» خواند. در روز ۲۴ نوامبر، اسوالد در زیرزمین اداره پلیس دالاس با شلیک گلوله جک روبی کشته شد. روبی، صاحب یک باشگاه شبانه بود.

توضیح دولت چه بود؟

هیات تحقیق وارن، در سپتامبر ۱۹۶۴ گزارشی منتشر کرد که در آن گفته شده بود لی هاروی اسوالد از ساختمان کتابداری شلیک کرده بود. در این گزارش آمده بود که هیچ مدرکی دال بر دست داشتن اسوالد و روبی در یک توطئه به‌دست نیامده است. مجلس نمایندگان آمریکا در سال ۱۹۷۹ تحقیقی درباره این ترور انجام داد و در آن نوشت که به احتمال زیاد دو تیرانداز در این ماجرا دست داشته‌اند.

لی هاروی اسوالد که بود؟

او پیش‌تر از تفنگداران دریایی بود و خود را مارکسیست می‌خواند. در سال ۱۹۵۹ به اتحاد جماهیر شوروی سفر کرده بود و تا ۱۹۶۲ در آنجا می‌زیست. در شهر مینسک زندگی می‌کرد و اموراتش را با کار در یک کارخانه تولید رادیو و تلویزیون می‌چرخاند. همسرش را هم در خیابان‌های همان شهر برای نخستین بار دیده بود. هیات تحقیقاتی وارن دریافته بود که او دو ماه پیش از کشته شدن کندی، در مکزیکو سیتی به سفارتخانه‌های روسیه و کوبا رفته بود.

چه تئوری‌های دیگری مطرحند؟

بعضی‌ها می‌گویند تیرانداز دومی هم بوده. عده‌ای می‌گویند آن تیری که کندی را کشته از روبه رو شلیک شده است و نه از پشتش. بعد از دستگیری، گونه اسوالد را با پارافین آزمایش کردند اما اثری از اینکه او با تفنگ شلیک کرده باشد به دست نیاوردند. اما قابل استناد بودن آزمایش پارافین زیرسوال است. کانلی بعدا گفت که با گلوله‌ای مشابه با کندی هدف قرار نگرفته بود. این مدعا با گزارش هیات وارن در تضاد بود.

برخی در این رابطه به تئوری توطئه معتقدند. گفته می‌شود در کشته شدن کندی سازمان سی‌آی‌ای نقش داشته است و به همین منظور جلوی انتشار اسناد تاکنون گرفته شده است. با لغو دستور ترامپ مبنی بر انتشار کامل اسناد حالا موضع کسانی که به تئوری توطئه معتقدند تقویت شده است.

قسمت پنهان ماجرا اما به سفر اسوالد به مکزیک بازمی‌گردد. اسوالد که قاتل کندی خوانده می‌شود دو ماه پیش از کشته شدن سی و پنجمین رئیس‌جمهوری آمریکا به مکزیکوسیتی سفر می‌کند و برخی می‌گویند او در این شهر با نیروهای اطلاعاتی شوروی دیدار داشته است. برخی می‌گویند با توجه به اینکه کندی تمایل به حمله موشکی به کوبا داشته است، کشته شدن وی موجب شده است تا از این حمله جلوگیری شود.

با این حال با انتشار همین مقدار از اخبار نیز نکات قابل‌توجهی برای تحلیلگران و مورخان به‌دست آمده است. به‌عنوان مثال ریچارد هلمز، مدیر سابق سی‌آی‌ای بر این باور بوده که کشته شدن کندی در واقع به تلافی کشته شدن رئیس‌جمهوری ویتنام صورت گرفته است. این سند مربوط به سال ۱۹۷۵ بوده است. در این سند آمده است: پرزیدنت جانسون عادت داشت که هر جا می‌رود بگوید که کندی به‌دلیل کشته شدن دایم، رئیس‌جمهوری ویتنام ترور شده است.

در این اسناد همچنین مشخص شده است که سازمان سی‌آی‌ای قصد داشته است تا از طریق گروه‌های مافیایی کاسترو را به قتل برساند. در این راستا این سازمان قصد داشته است تا ۱۵۰ هزار دلار به قاتل کاسترو پرداخت کند. این درحالی است که سازمان سی‌آی‌ای نمی‌توانسته است گروهی از مافیا را بدون موافقت وزارت دادگستری آمریکا برای قتل کاسترو به کار بگیرد.

در این اسناد اما نکته‌ای که مورخان را شگفت‌زده کرده این بوده است که شوروی پس از شنیدن خبر مرگ کندی به شدت شوکه شده و به همین منظور ناقوس کلیساها را به صدا در آورده است. تحلیلی که شوروی از قتل کندی داشته بر این مبنا بوده است که سی و پنجمین رئیس‌جمهوری ایالات‌متحده را گروه‌های دست راست افراطی کشته‌اند تا با یک کودتا قدرت را در دست خود بگیرند.

شوروی همچنین به کارشناسان خود دستور داده بود تا پیام‌های سخنرانی پرزیدنت جانسون را پس از مرگ کندی تجزیه و تحلیل کنند. همچنین در سندی دیگر از محتوای منتشر شده مشخص شده است که اف‌بی‌آی یک روز پیش از کشته شدن اسوالد پیام تهدید‌آمیزی مبنی بر قتل اسوالد دریافت کرده‌اند و او در نهایت توسط روبی صاحب یک باشگاه شبانه کشته شد.

همچنین در بخش دیگری از اسناد آمده است که کندی، رئیس‌جمهوری آمریکا در نظر داشته است تا یک سیستم فوجی به راه بیندازد و به موجب آن مردم کوبا را تحریک کند تا به ازای کشتن هر کمونیست، پول پرداخت شود. برای جان فیدل کاسترو هم دو سنت تعیین شده بود.