پشت پرده پروژه آمریکا در سوریه
نیویورک تایمز: آمریکا اولین گام را برای تجزیه سوریه برداشت
برنامه‌ریزی برای ایجاد یک نیروی مرزی کرد به رهبری آمریکا در شمال شرق سوریه زنگ خطر را در منطقه به صدا در آورده است؛ منطقه‌ای که ایالات‌متحده می‌کوشد در آنجا یک منطقه خودمختار کردی به وجود آورد. این نیروی ۳۰ هزار نفری که روسیه، ترکیه، ایران و دولت سوریه با آن به مخالفت برخاسته‌اند احتمال ایجاد فاز جدیدی از جنگ را شدت بخشیده است؛ احتمالی که می‌تواند متحدان آمریکا را در برابر هم قرار داده و آمریکا را به شدت وارد نبرد سازد.
مقام‌های آمریکایی و کرد هر چند تلاش می‌کنند تا حساسیت را از این اقدام کاهش دهند و بگویند تشکیل این نیرو چیز جدیدی نیست اما در میان نیروهای منطقه‌ای «ترس» همچنان وجود دارد. «آن برنارد» گزارشگر نیویورک تایمز در گزارش ۱۶ ژانویه خود می‌نویسد: «این مقام‌ها می‌گویند این نیروی مرزی به حفظ و دفاع از بخشی از شمال شرق سوریه که تحت کنترل ائتلاف کردی (شبه‌نظامیان مورد حمایت آمریکا که به نیروهای دموکراتیک سوری معروفند) است کمک خواهد کرد؛ منطقه‌ای که به یک منطقه نیمه خودمختار دو فاکتو تبدیل شده است». ایالات‌متحده متعهد به حمایت از این نیروها به مدت (حداقل) دو سال شده است.
«مصطفی بالی» سخنگوی این نیرو اعلام کرد که این نیرو نسخه‌ای «از نو ساختاربندی شده» از نیروهای دموکراتیک سوری است. او می‌گوید مبارزان این گروه «در قالب گارد مرزی به‌طور حرفه‌ای آموزش داده می‌شوند» و در امتداد بخشی از مرزهای سوریه با ترکیه و عراق به کار گرفته خواهند شد تا مانع بازگشت دوباره «دولت اسلامی» شوند. بالی می‌افزاید این نیروها همچنین مناطق تحت کنترل خود از مناطق تحت کنترل دولت سوریه در امتداد رود فرات را نشانه‌گذاری خواهند کرد تا نیروهای دولتی سوریه از حدود خود تجاوز نکنند. کردهای سوری مهم‌ترین متحدان آمریکا در نبرد با داعش بودند. کردهای سوریه بر این باورند که این سرزمین در سوریه فدرال آینده منطقه‌ای خودمختار خواهد بود. مقام‌های آمریکایی می‌گویند این کشور از متحدان خود در سوریه حمایت می‌کند. تشکیل این نیروی جدید کردی در راستای همین «حمایت از متحدان» صورت می‌گیرد. کارشناسان بر این باورند که این اقدام آمریکا اولین گام در تجزیه سوریه است. به همین دلیل، دولت سوریه و متحدانش با هر گونه تقسیم این کشور مخالفت کرده‌اند. بیشتر گروه‌های اپوزیسیون سوری هم همین دیدگاه را دارند.
گزارشگر نیویورک تایمز می‌نویسد احتمالا خشمگین‌ترین اعتراض از سوی ترکیه صورت گرفته که نه تنها متحد آمریکا بلکه عضو ناتو هم هست. اگرچه ترک‌ها با دولت سوریه مخالفند؛ اما کردها را دشمنی خطرناک برای خود می‌بینند و به شدت با هر گونه منطقه‌ای که بوی خودمختاری یا استقلال از آن به مشام رسد مخالفت می‌کند. ترکیه معتقد است تشکیل یک دولت نیمه خودمختار کرد در مرزهای این کشور تهدیدی بر تمامیت سرزمینی این کشور خواهد بود. ترکیه تهدید کرده که به یک مرکز دیگر کردهای سوری به نام «عفرین» حمله می‌کند. به همین دلیل، ساکنان عفرین در سوریه با احتمال وقوع عملیات نظامی ترکیه با نظامیان کرد منازل خود را ترک کرده‌اند و به گفته سازمان ملل بیش از ۲۰۰ هزار تن به دلیل درگیری‌ها در شمال غرب سوریه آواره شده‌اند. ساکنان عفرین به مناطق تحت کنترل دولت سوریه در شمال حلب پناه برده‌اند. منابع ترکیه‌ای می‌نویسند حالتی از تنش در شهر حکمفرما شده، به‌طوری‌که روند خرید و فروش کاهش یافته و خیابان‌ها شاهد کاهش گسترده رفت‌وآمد مردم هستند. پس از اینکه ائتلاف بین‌المللی به رهبری آمریکا اعلام کرد، برای تشکیل نیروهای مرزی جدید متشکل از ۳۰ هزار سرباز در شمال سوریه با نیروهای دموکراتیک سوریه همکاری می‌کند، اردوغان نسبت به وقوع عملیات نظامی در عفرین هشدار داد.
تحلیلگران آمریکایی دیدگاه‌های متفاوتی در مورد اهمیت این نیروی جدید، تاثیر آن بر طرح صلح و سیاست کلی آمریکا در سوریه دارند. «اندرو. جی. تبلر» کارشناس سوریه در موسسه واشنگتن برای خاور نزدیک، می‌نویسد: «این نیرو فقط برای اطمینان از این است که داعش شکست خورده و شرایط برای زایش دوباره آن از میان رفته است. این به معنای تشکیل یک سرزمین کردی در بلندمدت نخواهد بود.» اما «جاشوا. ام. لاندیس» متخصص سوریه در دانشگاه اوکلاهما در ایمیلی می‌نویسد که ایالات‌متحده به شدت «حامی یک دولت مستقل در شمال رودخانه فرات» است؛ دولتی که بخش زیادی از ذخایر نفت و گاز سوریه و سدهای آن را در کنترل دارد و ارتش و زبان و سیستم آموزشی خاص خود را داشته باشد. لاندیس می‌افزاید: «این دولت یک دولت دوفاکتوی کرد خواهد بود به این شرط که آمریکا همچنان به حمایت از آن ادامه دهد و پول لازم را به آن برساند».
«برنارد» گزارشگر نیویورک تایمز همچنین می‌افزاید: اگرچه آمریکایی‌ها به مدت دو سال متعهد به حمایت از این گروه شده‌اند اما باید دید که اگر این مدت زمان محقق شود پس از آن چه خواهد شد. دولت‌های روسیه، ترکیه، سوریه و ایران نشان داده‌اند که به لحاظ نظامی و سیاسی سرمایه‌گذاری بیشتری برای شکل دادن به تحولات آینده سوریه انجام داده‌اند تا آمریکا. با این حال، لاندیس بر این باور است که این نیرو بیش از هر چیز پوششی است برای حضور آمریکا برای مقابله با ایران. با توجه به این ابهامات اما کردها هم تحلیلگران خوبی هستند. آنها هم با آمریکایی‌ها و هم با روس‌ها تعامل نزدیک دارند. آنها با باز نگه داشتن کانال‌های ارتباطی خود با مقام‌ها و تحلیلگران روسی، اهرم فشاری در برابر آمریکا و ترکیه دارند تا اگر وقفه یا شکستی رخ داد گزینه مصالحه با دولت سوریه را هم مد نظر داشته باشند.
روز سه‌شنبه (۲۶ دی ماه) مقام‌های کرد و آمریکایی به‌دنبال این بودند تا نگرانی‌ها را کاهش دهند. آنها اعلام کردند که این نیروها همگی کرد نخواهند بود بلکه ساختار قومی‌اش بازتاب مناطقی است که کردها در آن استقرار داشته و اکثریت دارند. مصطفی بالی، سخنگوی نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF) می‌گوید: «این نیروها تهدیدی علیه هیچ کسی از جمله ترکیه نخواهند بود». او افزود این نیروها به دنبال گسستن سوریه نخواهند بود بلکه بخشی از سوریه غیرمتمرکزتر و فدرال‌تر جدید خواهند بود. او تاکید کرد که این نیروها بر مبنای قومیت کرد نخواهند بود بلکه دولتی خواهند بود برای منطقه‌ای از شمال شرق سوریه که شامل اعراب، ارمنی‌ها و سوری‌ها می‌شود. «عبدالکریم عمر» یکی از مقام‌های کرد سوری نیز تاکید کرد: «سوریه باید یک فدراسیون متحد بماند مانند آمریکا و روسیه. نگاهی که مد نظر ماست تهدیدی بر وحدت سوریه نخواهد بود». متخصصان سوریه می‌گویند سخن از سوریه فدرال یک بهانه واهی است زیرا فدرالیسم در کشوری که جنگ چندین ساله موجب از هم گسستن شیرازه‌اش شده غیرممکن است. این کارشناسان می‌گویند احتمالا کردها با پی بردن به اینکه سوریه دیگر به وضع قبل از دوران جنگ بازنخواهد گشت به دنبال این هستند که اگر روزی این کشور در مسیر تجزبه قرار گرفت «کلاه سرشان نرود». کلنل «ریان دیلون» سخنگوی ارتش آمریکا در بغداد هم گفت ایالات‌متحده می‌توانست زودتر این طرح را اعلام کند تا موجب ناراحتی و زنگ خطر برای متحدانمان نشود. با این حال، وی افزود: «ما یک نیروی امنیتی داخلی درست کرده‌ایم». اما ترکیه معتقد است این اولین گام برای تشکیل دولت کرد در سوریه و اعمال فشار بر ترکیه خواهد بود. به همین ترتیب، ارتش ترکیه تجهیزات نظامی بیشتری به مرزهای سوریه فرستاده است. این تجهیزات شامل ۱۵ تانک، خودروهای انتقال مهمات، خودروهای زرهی و نیروهای یگان ویژه است. در روزهای اخیر یگان‌های کرد و ارتش ترکیه در دو طرف مرزهای سوریه با یکدیگر درگیر شدند. در این راستا، رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه در تماسی تلفنی با ینس استولتنبرگ، دبیرکل پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) اعلام کرد، آنکارا برای تضمین امنیت ملی خود همه تدابیر را به کار خواهد بست. اردوغان در تماس تلفنی با دبیرکل ناتو تاکید کرد، ترکیه هرگز استقرار نیروهایی تحت رهبری «نیروهای سوریه دموکراتیک» را که وابسته به حزب اتحاد دموکراتیک و یگان‌های مدافع خلق هستند، در سوریه نمی‌پذیرد. اردوغان افزود: «تشکیل چنین نیرویی به‌طور کلی برای ترکیه غیرقابل قبول است.» اردوغان اوایل روز سه‌شنبه از ناتو خواست تا مسوولیت‌هایش را به‌طور کامل اجرا کند. وی گفت: «ناتو ملزم است در برابر افرادی که مرزهای یکی از اعضای ائتلاف را به خطر می‌اندازند، موضع‌گیری کند.»
ارسال نظر