آمریکا علیه ناتو

در حالی که جیمز متیس، وزیر دفاع آمریکا به متحدان ناتویی‌اش این اطمینان را داده که آمریکا به تعهدات خود در قبال ناتو وفادار می‌ماند؛ اما در جلسه‌ای که مقامات ناتو قرار است در بروکسل برگزار کنند، گفته‌اند که ترس آن  را دارند که ترامپ تهدیدات خود را عملی کند. آسوشیتدپرس هم گزارش داد: دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا در حالی سه‌شنبه کاخ‌ سفید را ترک کرد که تلاش چندانی برای کاهش نگرانی‌های هم‌پیمانان آمریکا بابت آسیبی که او ممکن است متوجه پیمان دفاعی ۶۹ ساله ترانس آتلانتیک کند و همچنین احتمال در آغوش کشیدن ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه در نشست هلسینکی انجام نداد. ترامپ روز سه‌شنبه گفت: در حال حاضر نمی‌توانم بگویم که آیا پوتین دوست یا دشمن است؛ اما در عین حال او را یک رقیب توصیف کرد. این در شرایطی است که جامعه اطلاعاتی آمریکا چند ماه پیش نتیجه گرفت که روسیه در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۱۶ آمریکا به‌منظور تقویت شانس پیروزی ترامپ مداخله کرده است. این گزارش اطلاعاتی در عین حال نسبت به امکان مداخلات بیشتر روسیه در انتخابات در اروپا و انتخابات میان‌دوره‌ای سال ۲۰۱۸ آمریکا هشدار داد. ترامپ در حالی پیش از آغاز اجلاس سران ناتو وارد شهر بروکسل شد که قبل از آن چند بار به اوضاع موجود در این ائتلاف انتقاد کرد.

او پیش از عزیمت به این سفر به خبرنگاران در واشنگتن گفت: صادقانه باید گفت که این ائتلاف خیلی بیشتر از آنکه به ما کمک کند به اعضای غیر از ما کمک می‌کند. او در عین حال در توییتی از داخل هواپیمای مخصوص رئیس‌جمهوری آمریکا هشدار داد که ممکن است از اعضای اروپایی ناتو تقاضای بازپرداخت را داشته باشد. ترامپ کشورهای ائتلاف ناتو را به‌منظور عملی کردن اختصاص ۲درصد از تولید ناخالص داخلی خود به بودجه نظامی تا سال ۲۰۲۴ تحت فشار قرار داده است. او در زمان کمپین انتخابات ریاست‌جمهوری اعلام کرده بود که ممکن است تنها از آن دسته از  کشورهای عضو ناتو که به این وظیفه خود عمل کرده‌اند، دفاع کنند. ترامپ یک سال پیش و در زمان اولین حضورش در مقر ناتو در بلژیک از ابراز صریح حمایت از توافق دفاعی این ائتلاف خودداری کرد.

ترامپ در حالی همزمان با برگزاری یکی از مسابقات دور نیمه نهایی جام جهانی در روسیه در فرودگاه بلژیک هواپیمایش به زمین نشست که قرار است بعد از شرکت در اجلاس ناتو عازم لندن شود. این در حالی است که دولت ترزا می، نخست‌وزیر انگلیس از بابت اختلافاتی که بر سر برنامه‌ریزی‌اش برای خروج از اتحادیه اروپا به‌وجود آمده، دچار مناقشه شده است. دونالد تاسک، رئیس شورای اروپا روز سه‌شنبه در پیامی به ترامپ گفت: این همواره ارزشش را دارد که بدانید چه کسی دوست راهبردی شما است و چه کسی مشکل راهبردی شما. تاسک یادآور شد که اروپایی‌ها بیش از روسیه و به اندازه چین برای امور دفاعی هزینه می‌کنند.

ناتو در عین حال برآورد کرده که ۱۵ عضو این ائتلاف و تقریبا به اندازه نیمی از اعضای این ائتلاف تا سال ۲۰۲۴ در صورت ادامه روند فعلی هدف تعیین شده را عملی خواهند کرد. ترامپ صبح روز سه‌شنبه در توییت خود نوشت: «آماده عزیمت به اروپا می‌شوم. اولین نشست – ناتو. آمریکا چندین برابر بیشتر از هر کشور دیگری هزینه صرف می‌کند تا از آنها محافظت کند. این برای مالیات‌دهنده آمریکایی عادلانه نیست. علاوه بر آن ما ۱۵۱ میلیارد دلار در تجارت با اتحادیه اروپا ضرر می‌کنیم. تعرفه‌ها و موانع بزرگی را برای ما وضع می‌کنند.» ترامپ در حالی راهی اروپا می‌شود که جنگ اقتصادی علیه برخی از متحدان خود در اروپا و آمریکای شمالی به راه انداخته است. ترامپ همچنین گفته که منتظر است تا تکلیف برگزیت مشخص شود تا او بتواند یک قرارداد دوجانبه اقتصادی با لندن منعقد کند. در عین حال ترامپ پیش از این احساسی را که درنهایت منجر به رای انگلیسی‌ها به ترک اتحادیه اروپا شد با احساس آمریکایی‌هایی که او را در انتخابات برگزیدند، مقایسه کرده است. او در زمان دشواری که ترزا می در آن قرار داد به انگلیس سفر می‌کند.

نخست‌وزیر انگلیس در حال حاضر درگیر مناقشه ناشی از استعفای دو وزیر ارشد دولتش یکی بوریس جانسون، وزیر امور خارجه و دیگری دیوید دیویس، وزیر برگزیت است. بوریس جانسون یکی از دوستان نزدیک ترامپ به حساب می‌آید. ترامپ گفته ممکن است با بوریس جانسون در انگلیس به‌رغم استعفایش دیدار داشته باشد. در عین حال انتظار می‌رود که این سفر او با اعتراضات انبوهی در لندن و دیگر نقاط انگلیس مواجه شود. این تور یک هفته‌ای سفر ترامپ به اروپا شامل یک توقف در اسکاتلند شده و با نشست ترامپ با پوتین در شهر هلسینکی پایان خواهد یافت. ترامپ اخیرا گفته است که از بین همه دیدارهای مهم این سفر نشست با پوتین ممکن است آسان‌ترین دیدار او باشد. او گفت: فکر می‌کنم کنار آمدن با روسیه، کنار آمدن با چین و کنار آمدن با دیگران یک اتفاق خوب است نه یک اتفاق بد. این دیدار ترامپ با پوتین از نزدیک از سوی ناظران دنبال خواهد شد تا ببینند ترامپ با پوتین چگونه رفتار کرده و اینکه آیا او را در آغوش خواهد کشید یا اینکه او را سرزنش خواهد کرد. پیش‌تر نیویورک‌تایمز در گزارشی اعلام کرده بود که دستیاران ترامپ به وی هشدار داده‌اند تا در جلسه رودررو با پوتین اطلاعات طبقه‌بندی‌شده را در اختیار وی قرار ندهد.

«متیس»؛ سگ میانه‌رو

مهم‌ترین نگرانی کشورهای غربی به عدم تعهد ترامپ در قبال ناتو است. سی‌ان ان در این‌باره گزارش داد: توییت‌های پی‌در‌پی ترامپ علیه متحدان در ناتو، بحق آنها را نگران کرده است. حالا این وظیفه متیس است که بتواند این بند نیم‌پاره را با چنگ و دندان حفظ کند.  در این راستا در پنتاگون جوکی دهان به دهان می‌چرخد و حالا لقب متیس که «سگ هار» بوده به «سگ میانه‌رو» تغییر کرده است. متیس در این چند روز سعی کرده است اوضاع آمریکا و متحدان ناتویی‌اش را آرام نگه دارد؛ اما تجربه نشان داده است که ترامپ چندان اهل مشورت نیست و او راسا تصمیمات را به پیش می‌برد. برخی ناظران می‌گویند حتی اگر ترامپ تهدیدات خود را عملی نکند باز هم این مسکو است که برنده این بازی است، چرا که توانسته است ناتو را در عمل دوپاره کند.  درک کوهلت، یکی از مقامات سابق وزارت دفاع و مشاور ارشد سیاست امنیتی و دفاع در صندوق مارشال آلمان می‌گوید: «سیگنال‌هایی که از اجلاس ناتو مبنی بر عدم اتحاد بین اعضای این سازمان به بیرون درز کند، مطمئنا لبخند رضایت را بر لبان پوتین می‌نشاند.»

او می‌افزاید: «چیزی که پوتین می‌خواهد این است که القا کند آمریکا دیگر با آنها نیست.»  با این حال برخی از مقامات پنتاگون می‌گویند که آمریکا، متحدان خود را به حال خودش رها نمی‌کند. یک مقام ارشد پنتاگون در این راستا می‌گوید: «جای نگرانی نیست. همواره این اختلافات وجود داشته است،؛ اما هر بار ناتو قوی‌تر از پیش ظاهر شده است؛ زیرا منفعت آمریکا و اروپا در این مساله دخیل است.»