تاریخ پس از ۳۲ سال تکرار شد
افتضاح آمریکایی
هر دو حزب جمهوری‌خواه و دموکرات دیدار ترامپ با پوتین را یک شکست آشکار دانستند و فردی مانند مک‌کین، از رهبران کهنه‌کار جمهوری‌خواه این دیدار را مایه شرمساری خطاب کرده است. البته ترامپ نیز که همواره از ریگان به نیکی یاد کرده، مانند او به منتقدان خود تاخته و گفته است که به‌زودی در این مورد صحبت خواهد کرد. ترامپ نیز همچون ریگان بر این باور است که منتقدانش از سیاست سر در نمی‌آورند و اساسا نیز دوست ندارد دیگران را در کارهای خود سهیم کند. به همین منظور او دیدارهای مهمش را یک به یک به همراه یک مترجم انجام می‌دهد. مترجم ترامپ البته کسی بود که به زبان روسی تسلط زیاد دارد و در سفر لورا بوش بانوی اول آمریکا به سوچی روسیه همراه وی بوده است. ترامپ پس از اینکه وارد اتاق کنفرانس شد ابتدا با یک صحنه جنجالی روبه‌رو شد، خبرنگاری که با یک دست‌نوشته خواستار کنترل تسلیحات هسته‌ای شده بود از سوی نیروهای امنیتی اتاق به‌زور به بیرون هدایت شد.
به گزارش سی‌ان‌ان، وقتی روسای‌جمهوری دو کشور در کنار یکدیگر قرار گرفتند هر دو بر سر یک موضوع اتفاق نظر داشتند و آن اینکه این آمریکاست که مسوول رابطه بد با روسیه بوده است. ترامپ هم بعد از کنفرانس خبری گفت هیچ تبانی بین وی و روسیه نبوده و پوتین نیز در گفت‌وگو با فاکس نیوز گفته است این شایعه که نیروهای اطلاعاتی روسیه اطلاعات مهمی از ترامپ یا خانواده وی دارند و به همین سبب ترامپ در برابر وی کوتاه می‌آید، صحت ندارد. او همچنین درخصوص ۱۲روسی که علیه‌شان به اتهام هک سایت مرکزی حزب دموکرات در انتخابات سال ۲۰۱۶ اعلام جرم شده است، گفت که در مورد این پرونده هنوز اشراف اطلاعاتی کافی ندارد. برخی از ناظران و سیاستمداران آمریکایی می‌گویند این دیدار هیچ عایدی برای ترامپ نداشته است. برخی به کنایه می‌گویند تنها عایدی این دیدار همان توپ فوتبالی است که رئیس‌جمهوری روسیه به وی داده است اما حتی همین توپ فوتبال جنجالی در شبکه‌های اجتماعی آمریکا برپا کرده است. هشتگ‌های بسیاری در فضای توییتر به راه افتاده است که در داخل این توپ ممکن است دستگاه شنود باشد و پوتین قصد دارد از این طریق کاخ سفید را رصد کند. البته در این مورد جوک‌های بسیاری هم در فضای مجازی ساخته شد.
با این حال پل رایان یکی از رهبران برجسته حزب جمهوری‌خواه دیدار ترامپ با پوتین را محکوم کرد و گفت که رئیس‌جمهوری آمریکا از سندرم اختلال مغزی و دیوانگی رنج می‌برد. این یکی از تندترین انتقادهایی بوده که علیه ترامپ مطرح شده است. هر چند هیلاری کلینتون نیز در ادامه توییت خود که به ترامپ گفته بود مشخص کن برای چه تیمی بازی می‌کنی، نوشت: حالا مشخص شد در کدام تیم بازی می‌کنی. انتقادها علیه ترامپ زمانی بالا گرفت که وی در کنار پوتین داستان دخالت روسیه در انتخابات آمریکا را متوجه خود آمریکا دانست. نیویورک‌تایمز در این‌باره نوشت: پرزیدنت ترامپ درست در کنار پوتین ایستاده بود که تیم اطلاعاتی کشورش را به چالش کشید و دیدار خود با پوتین را یک دیدار سازنده توصیف کرد.
او در کنفرانس خبری حتی از گفتن یک مورد کوچک که روسیه باید مسوولیت آن را داشته باشد خودداری کرد. در عوض او تندترین انتقادها را متوجه آمریکا و شورای تحقیق ویژه کرد که رهبری آن را رابرت مولر بر عهده دارد. او این پرونده را «مزخرف» و از «اساس متوهمانه» نامید و گفت این پرونده با همین ویژگی این دو کشور را از هم دور نگه داشته است. ترامپ حتی دستاوردهای تیم اطلاعاتی کشورش را هم در این رابطه زیرسوال برد. او گفت: آنها (نیروهای اطلاعاتی) می‌گویند که فکر می‌کنند کار روسیه است. من پرزیدنت پوتین را در کنارم داشتم و او گفت که کار روسیه نبوده است.
البته ترامپ به این نکته هم اشاره کرد که پوتین دوست داشته به‌عنوان رئیس‌جمهور انتخاب شوم، زیرا به‌دنبال رابطه گرم‌تر با روسیه بوده‌ام. ترامپ میگوید: هیچ دلیلی نمی‌بینم که بگویم روسیه در هک سایت دموکرات‌ها نقش داشته باشد. پرزیدنت پوتین قویا این موضوع را تکذیب کرد. در کنفرانس ۴۵ دقیقه‌ای ترامپ و پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه تصریح کرد که روسیه هیچ‌گونه دخالتی در تعیین نتیجه انتخابات در ایالات‌متحده نداشته و ترامپ نیز نشان داد که با این موضوع موافق است. وقتی ترامپ در این زمینه با سوال دخالت روسیه در انتخابات مواجه شد، گفت: در این زمینه دو نظر وجود دارد. یک طرف کسانی مثل دنیل کوتز، (مدیر اطلاعات ملی آمریکا) قرار دارد که قویا معتقد است روسیه در انتخابات دخالت کرده است و طرف دیگر پوتین است که وی نیز این موضوع را تکذیب می‌کند. او تصریح کرد که به نظر هر دو طرف احترام می‌گذارد اما بلافاصله موضوع را تغییر داد و گفت اف‌بی‌آی هیچ وقت داستان حمله هک سایت مرکزی دموکرات‌ها را عمیق پیگیری نکرد و از سرنوشت ایمیل‌های گمشده خبری نشد. ترامپ افزود: سوال اینجا است، ایمیل‌های هیلاری کلینتون اکنون کجاست؟
نمایشی که روز گذشته ترامپ برگزار کرد موجب شده است تا دموکرات‌ها با صدای رساتر خواهان استیضاح رئیس‌جمهوری آمریکا شوند. جان برنان هم که پیش‌تر مدیر سازمان سیا بود نیز جزو کسانی است که خواهان استیضاح ترامپ شده‌اند. او در توییتی نوشت که کار ترامپ در هلسینکی جنایت بزرگ بوده و در نهایت نیز رفتار رئیس‌جمهوری آمریکا را خیانت‌آمیز توصیف کرده است. پل رایان نیز پس از اینکه ترامپ را دیوانه خطاب کرد در بیانیه‌ای اعلام کرد که جای هیچ شک و شبهه‌ای وجود ندارد که روسیه نه دوست آمریکا بلکه دشمن این کشور است و آنها به دنبال از بین بردن دموکراسی آمریکایی هستند.
کوتز نیز اظهاراتی مشابه با رایان داشت و اظهارات ترامپ مبنی بر عدم مداخله روسیه در انتخابات را رد کرد و گفت که مثل روز روشن است روسیه به‌دنبال تضعیف دموکراسی‌ها است. او تاکید کرد که سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا قطعا این پرونده را پیگیری و در آینده نزدیک مدارک روشن و قطعی در این زمینه ارائه خواهند کرد. برخی از مشاوران ترامپ در خفا گفته‌اند که از رفتار رئیس‌جمهوری آمریکا شوکه شده‌اند. آنها گفته‌اند استفاده از اصطلاح پرونده‌ای از «اساس متوهمانه» در کنار پوتین بسیار ناپسند بوده است. به گفته همراهان رئیس‌جمهوری آمریکا در هواپیمای ریاست‌جمهوری، ترامپ با خواندن انتقادات لحظه به لحظه خشمگین‌تر می‌شد و دستیاران وی نیز جرات نکردند در هواپیما که معمول است پایان هر پرواز جلسه داشته باشند، جلسه‌ای برگزار کنند.
برخی از جمهوری‌خواهان می‌گویند افتضاحی که ترامپ در دیدار با پوتین بار آورده، ممکن است در انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره به ضرر این حزب تمام شود. نیوت گینگریچ، رئیس سابق مجلس نمایندگان آمریکا و یکی از رهبران برجسته جمهوری‌خواهان میگوید: ترامپ باید اظهارات خود را درباره نیروهای اطلاعاتی آمریکا که در کنار پوتین گفت اصلاح کند. او در توییتی نوشت: این یکی از بزرگ‌ترین اشتباهات رئیس‌جمهوری در طول دوره‌اش بوده و باید سریعا اقدام به اصلاح آن کند.
نیکلای وسودف در نشنال اینترست در باب انتقادات به‌وجود آمده پس از دیدار ترامپ با پوتین در هلسینکی نوشت: پیش‌تر در مطلبی تاکید کرده بودم که تا دیدار پوتین و ترامپ اولویت‌های روسیه را رصد خواهم کرد و خواهم گفت که روسیه به دنبال چیست؟ با بررسی زیاد به این نتیجه رسیدم که مهم‌ترین خواسته پوتین عادی کردن رابطه روسیه با آمریکا است، اما حالا باید در این جمله خود اصلاحاتی ایجاد کنم. به اعتقاد این کارشناس مسائل سیاسی ممکن است رابطه ترامپ با پوتین هرگز عادی نشود. آن‌گونه که دو رئیس‌جمهوری می‌خواهند مسیر برای این دو دلداده هموار نخواهد شد. او می‌نویسد: به نظر می‌رسد پوتین باید از این خواسته‌اش صرف‌نظر کند. وقتی یکی از طرفین متهم به خیانت به دموکراسی بوده و در مورد انتخابات شک و شبهه وجود داشته است، توجیه کردن این اتهامات از سوی ترامپ معنا ندارد. به اعتقاد این نویسنده ترامپ فاقد سرمایه سیاسی است که بتواند یک تغییر دراماتیک در وضعیت فعلی به‌وجوده آمده ایجاد کند. تا زمانی که هیچ اصلاحی در موضع پوتین در باب شبه‌جزیره کریمه ایجاد نشود، نزدیک شدن روسیه و آمریکا به یکدیگر غیرممکن است. آمریکا هم هیچ تضمینی در جلسه هلسینکی نداد که ارسال اسلحه به کی‌یف را متوقف می‌کند یا دست از تمرین دادن ارتش اواکراین برخواهد داشت. این کارشناس همچنین معتقد است، به‌رغم نمایش ضعیفی که ترامپ در اجلاس ناتو داشت، اجلاسی که پیش از دیدار دو رئیس‌جمهوری برگزار شد، آن‌گونه که پوتین دوست دارد، آمریکا نخواهد توانست ناتو را به حال خود رها کند. آمریکا بنا بر بیانیه پایانی جلسه «یالتای دوم» در مقابل هرگونه توسعه‌طلبی روسیه در اروپا شرقی از این کشورها حمایت خواهد کرد. موارد اختلافی روسیه و آمریکا به‌قدری زیاد است که شخصی مانند ترامپ نمی‌تواند آن را یک شبه حل کند. همان‌گونه که اسلاف ترامپ نیز نتوانستند در برهه‌های تاریخی مشکلات را کم کنند و ریگان نیز پیش‌تر همین راه را پیموده بود. ریگان نیز زمانی که با انتقادات فراوان روبه‌رو شد که دیدارش دستاوردی با گورباچف نداشته است، منتقدان خود را افراد نادانی توصیف کرد که فاقد بینش سیاسی هستند و در توصیف آنها یک جوک تعریف کرد: سه نفر بودند که کلید خودرویشان را گم کرده بودند. باران شدیدی هم می‌آمد. اولی یک راهکار ارائه داد و گفت که با سیم می‌توانم در آن را باز کنم. دومی هم گفت اگر این‌کار را بکنی ممکن است فکر کنند ما دزدیم. سومی هم گفت زودتر تصمیم بگیرید چرا که کروکی خودرو باز است و باران هم شدید به داخل خودرو می‌بارد. ریگان هر چند تا پایان ریاست‌جمهوری خود از زیر تیغ انتقادات رها نشد اما گورباچف بعدها اعتراف کرد که آن دیدار تاثیر مهمی در پایان جنگ سرد داشت.
حسین موسوی
ارسال نظر