اردوغان امروز سکوت خود را می‌شکند
درخواست کنگره برای برکناری بن‌سلمان
عادل الجبیر که به زبان ولیعهد معروف است و سخنان خشم‌آلود ولیعهد از زبان او بیان می‌شود، افزود: «ما مصمم هستیم همه واقعیت‌ها را کشف و مصمم هستیم مسببان این قتل را مجازات کنیم.» وزیرخارجه سعودی گفت: «افرادی که این کار را انجام دادند خارج از حیطه اختیاراتشان عمل کردند. معلوم است که اشتباه خیلی بزرگی اتفاق افتاده و چیزی که اشتباه را بدتر کرده تلاش برای سرپوش گذاشتن بر آن بوده.» الجبیر که با فاکس‌نیوز مصاحبه می‌کرد خطاب به خانواده خاشقجی گفت: «این یک اشتباه وحشتناک بود. این یک تراژدی وحشتناک بود. ما درد خانواده خاشقجی را درک می‌کنیم و به آنها تسلیت می‌گوییم.»
به‌دنبال این سخنان، خبرگزاری رسمی عربستان(واس) اعلام کرد که ملک سلمان بن‌عبدالعزیز، پادشاه عربستان و محمد بن‌سلمان، ولیعهد این کشور در تماس‌های تلفنی جداگانه‌ای با صلاح خاشقجی، پسر جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد عربستانی کشته شدن پدرش را به وی تسلیت گفتند. اما براساس شواهد قتل و نوع وقوع آن تقریبا همه کارشناسان تاکید دارند که دستور قتل این روزنامه‌نگار منتقد از سوی رده‌های بالای خاندان سعودی به‌ویژه ولیعهد صادر شده است. «چایکو- مکللان» به نقل از وزیرخارجه عربستان نوشتند: «این عربستان است که تصمیم می‌گیرد چه کسی این کشور را هدایت و رهبری کند.» استیو منوچین، وزیرخزانه‌داری آمریکا نیز گفت: «تصمیم عربستان برای پذیرش این قتل گام اول مثبتی بود اما کافی نیست.» با این حال، الجبیر در اشاره به اظهارات و مواضع اعضای کنگره آمریکا مبنی بر اینکه بن‌سلمان پشت قتل خاشقجی است و درخواست‌ها برای برکناری او از ولیعهدی عربستان این گونه پاسخ داد: «اظهارات قانون‌گذاران آمریکایی احساسی و از روی احساسات است.» این سخنان الجبیر در‌حالی در مصاحبه با فاکس‌نیوز بیان شد که چند تن از سناتورهای آمریکایی خواهان مجازات عربستان یا برکناری بن‌سلمان شده‌اند. رند پال، عضو سنای آمریکا در مصاحبه با شبکه فاکس‌نیوز گفت: «داستان عربستان درباره کشته شدن جمال خاشقجی... توهین‌آمیز است. امکان ندارد بدون موافقت ولیعهد تیم ۱۵ نفره‌ای برای قتل یک مخالف اعزام شوند. برای حل بحران سیاسی باید ولیعهد کنار گذاشته شود و قدرت به عضو دیگری از خاندان سعودی منتقل شود.» باب کورکر، رئیس کمیته روابط خارجه سنای آمریکا نیز در مصاحبه با سی‌ان‌ان گفت: «محمد بن‌سلمان مسوول قتل خاشقجی است و عربستان باید به‌خاطر این مساله مجازات شود. ما داستان عربستان را باور نمی‌کنیم. بن‌سلمان از زمانی که پست ولیعهدی عربستان را برعهده گرفته اشتباهات زیادی کرده است که از جمله آن محاصره قطر و بازداشت سعد حریری، نخست‌وزیر لبنان بود. او با قتل خاشقجی حد و مرز را کنار گذاشت.» لیندسی گراهام، سناتور دیگر آمریکایی نیز گفت: «تا زمانی که مسوولان کنونی در قدرت هستند تعامل با این نظام ممکن نیست.» جان برنان، مدیر سابق آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا(سیا) نیز گفت، انتظار دارد یکی از خاندان حاکم عربستان به ملک‌سلمان بگوید پسر عزیزش کسی است که دستور این اقدام وحشیانه و هولناک را داده است.
به نوشته گزارشگران رویترز، الجبیر با عذرخواهی و اعلام تسلیت خود و پادشاه و ولیعهد به خانواده خاشقجی گفت متاسفانه کسی نمی‌داند جسد او کجاست. به هر روی، کسب اطلاع از محل اختفای جسد او مساله‌ای است که هم رسانه‌ها و هم رهبران سیاسی جهان خواهان آن هستند. اهمیت یافتن جسد خاشقجی به حدی است که همچنان رسانه‌ها در برابر کنسولگری عربستان در استانبول مستقر هستند و کوچک‌ترین خبری را با آب و تاب بازتاب می‌دهند. یکی از این خبرها - که برخی آن را بی‌ربط به جسد خاشقجی نمی‌دانند- این است که شامگاه یکشنبه ۲۹ مهرماه سی‌ان‌ان ترک اعلام کرد که یک ون سیاه مقابل در ساختمان ایستاد و سه صندوق بزرگ و سیاه رنگ چرخدار به‌طور مشکوک به داخل کنسولگری عربستان سعودی در استانبول برده شد. بازار گمانه‌زنی در میان رسانه‌ها و محافل سیاسی همچنان داغ است.
گزارشگران رویترز همچنین نوشتند که الجبیر به سوال فاکس‌نیوز مبنی بر اینکه آیا ملک سلمان پشت پسرش محمد بن‌سلمان است پاسخی نداد و تنها یک پاسخ کلی داد که ملک مصمم به افشای حقایق است. الجبیر اطلاع داشتن مقامات رده‌بالای سعودی از نوارهای صوتی ضبط شده از قتل خاشقجی را رد کرد و در ادامه به افشای تمامی حقایق این پرونده و ادامه تحقیقات سعودی‌ها وعده داد. وزیرخارجه سعودی مدعی شد، نزدیکان ولیعهد در این جنایتی که خودش هم از آن بی‌اطلاع است، دست ندارند. الجبیر که می‌کوشید در مصاحبه با فاکس‌نیوز مقام‌های رده‌بالای کشورش را تطهیر کند، افزود: «ما گزارش‌هایی داشتیم که اشاره می‌کرد او کنسولگری را ترک کرده اما تیم ویژه بازجویی ما در ترکیه از وجود برخی اخبار متناقض در این گزارش‌ها پرده برداشت. زمانی که به اطلاعات درست رسیدیم دادستانی تحقیقات را شروع کرد. گزارش‌های اولیه گمراه‌کننده بودند اما آنچه رخ داده یک جنایت و اشتباه فاحش است و افراد تیم ۱۵ نفره از اختیارات خود عدول کرده‌اند و ما براساس نتایج برخی گام‌ها را برداشتیم.» وزیر دادگستری عربستان یکشنبه ۲۹ مهرماه گفته بود: «پرونده کشته شدن جمال خاشقجی در منطقه‌ای رخ داده که حاکمیت آن در دست عربستان است و این پرونده پس از تکمیل مقدمات به دست دستگاه قضایی می‌رسد.»
تهدید اردوغان
اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه که تلاش دارد لحن تندی در قبال عربستان اتخاذ نکند و روابط خوب خود با این کشور را حفظ کند ظاهرا مقداری تغییر موضع داده و اعلام کرد، «تمامی حقایق درخصوص قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار عربستانی را در نشست روز سه‌شنبه (اول آبان ماه) اعضای حزب عدالت و توسعه ارائه خواهیم کرد.» دیوید کرک پاتریک، گزارشگر نیویورک‌تایمز ۲۱ اکتبر در این رابطه نوشت، اردوغان اعلام کرد که سکوت خود را خواهد شکست و ناگفته‌هایی در مورد قتل خاشقجی را فاش خواهد کرد. اردوغان در سخنرانی به مناسبت افتتاحیه یک پروژه عمرانی در استانبول گفت: «چرا ۱۵ نفر به استانبول آمدند؟ چرا ۱۸ تن در عربستان بازداشت شده‌اند؟ باید تمامی جزئیات این پرونده مشخص شوند.» اردوغان تصریح کرد: «ما تمام جزئیات را باز خواهیم کرد و من از آنچه جامعه‌جهانی و طرف‌های مختلف درباره آن مرددند، صحبت خواهم کرد.» روز یکشنبه یک منبع در دادستانی کل ترکیه به شبکه الجزیره گفته بود: «تیم تحقیقات جنایی ترکیه به مدارکی دست یافته که کاملا از فرضیه دادستانی درباره این قتل حمایت می‌کند.» این منبع خاطرنشان کرد: «بازپرسان از ۲۵ کارمند کنسولگری عربستان بازجویی کردند و دادستانی کل تمامی ادله و نتایج تحقیقات را در زمان مناسب در اختیار افکار عمومی قرار می‌دهد.» پاتریک، گزارشگر نیویورک‌تایمز می‌نویسد :«اردوغان با کنار گذاشتن احتیاط خطر خشمگین کردن عربستان را به جان خریده است؛ کشوری که ثروتمندترین و با نفوذترین کشور منطقه است.» این گزارشگر می‌افزاید: «اما شاید اردوغان به این نتیجه رسیده باشد که فاش‌گویی ارزش ریسک را دارد تا به این طریق بتواند ضرب شستی به کشورهای دیگر منطقه نشان دهد.» پاتریک معتقد است که بن‌سلمان سردمدار ائتلافی از کشورهای خاورمیانه علیه اردوغان و متحدان اسلامی اوست. اردوغان خود را قهرمان بهار عربی و اسلامگرایی می‌داند که با رای مردم برگزیده شده است. به نوشته او اردوغان امواج نگرانی را به ریاض مخابره می‌کند. «مایکل استفنز»، محقق موسسه Royal United Services می‌گوید: «قتل خاشقجی بزرگ‌ترین اتفاق در منطقه پس از بهار عربی است.» در هر حال، امروز سه‌شنبه قرار است اردوغان اسناد جدیدی در مورد قتل خاشقجی منتشر کند. باید دید آیا این اسناد می‌تواند ناگفته‌هایی از قتل این روزنامه‌نگار را فاش کند؟ آیا می‌تواند تبعاتی بر روابط ترکیه با عربستان داشته باشد؟ یا دو کشور در پی مدیریت بحران و عبور از پیچ تاریخی در روابط بر خواهند آمد.
ارسال نظر