ترکیه برنده پرونده خاشقجی
در همین حال مدیریت بحران توسط ترکیه می‌تواند برای بسیاری از کشورها عبرت‌آمیز و یک درس سیاسی باشد. اکنون همه دنیا بر این امر صحه می‌گذارند که ترکیه برنده پیگیری پرونده خاشقجی است. اردوغان با مدیریت و اشراف توانست تاثیرات مثبتی از خود برجا بگذارد. ترکیه با درک اهداف و منافع ملی و بین‌المللی کارسازی عقلانی، روانی و سیاسی را با هدف برتری و توانایی در استراتژی بحران به‌خوبی نشان داده است. در بحث مدیریت استراتژی در علم سیاست مقوله‌ای به نام عملکرد متغیرهای تعیین‌کننده Functional Variable وجود دارد که براساس آن عوامل تعیین‌کننده غیرقابل پیش‌بینی به‌صورت پراگماتیک و در عین حال مرحله‌ای می‌تواند طرف مقابل را به عملکرد اجباری و حتی ضروری در دیپلماسی وادارد.
دولت ترکیه از این سیستم به‌خوبی استفاده کرده است چراکه به اصطلاح عامیانه، درز اطلاعات قطره‌چکانی به رسانه‌های خبری و هرازگاهی تشتت‌برانگیز باعث شده که شک و تردیدهای مختلفی در سطح بین‌المللی ایجاد شود و زمینه واکنش‌ها را فراهم آورد. طوری که هسته اجماع بین‌المللی در برخورد با این پرونده شکل گرفته و خبرهای جسته گریخته از سوی ترکیه موجب شده که عربستان سعودی قرائت کاملی از بازی سیاسی نداشته باشد و موضع‌گیری قاطعانه‌ای از خود نشان ندهد. به عبارتی عربستان سعودی در برابر اظهارنظرهای مختلف توانایی بازخوانی دست ترکیه را از دست داده و در نهایت معترف به بروز قتل شده است.
دومین بازی اردوغان مربوط به ایجاد ذهنیت جهانی برای استماع سخنرانی وی در سه‌شنبه هفته پیش است که مدعی بود به‌صورت شفاف و عریان ماجرای قتل خاشقجی را بیان خواهد کرد. پیش از این ماجرا‌هاسپل رئیس سازمان سیا وارد آنکارا می‌شود و نوار صوتی مربوط به شکنجه را می‌شنود. بعد از آن دونالد ترامپ اعلام کرد که تمام گزینه‌ها مسوولیت بن‌سلمان را نشان می‌دهد و فرانسه و آلمان و انگلیس احتمال اعمال تحریم‌ها علیه عربستان را مطرح کردند. حتی آلمان از فروش سلاح خودداری کرد.
اما وقتی اردوغان در روز سه‌شنبه تمام کارت‌های بازی را روی میز نگذاشت، این‌بار ترامپ تازه متوجه شد که بازی ادامه دارد و با اظهار این جمله که: «دوست دارم باور کنم که بن‌سلمان بی‌گناه است!» در توجیه اظهارنظر قبلی دچار تشتت فکری شد زیرا اردوغان بدون نام بردن از کسی، کلیت نظام سعودی را زیر سوال و تردید برد.
سومین موضوع همزمانی سخنرانی اردوغان با برگزار همایش «داووس صحرا» بود که بسیاری از سرمایه‌گذاران عمده غربی و آسیایی از حضور در این همایش خودداری کردند و این ضربه جانفرسایی برای آینده اقتصادی- سیاسی عربستان به‌شمار می‌رود.
به عبارتی روشن‌تر ترکیه قواعد بازی را به‌خوبی می‌داند و از این فرصت به‌دست آمده سعی می‌کند هم ایالات‌متحده و هم عربستان را مجبور به تغییر سیاست‌های خود کند. ترکیه در این پرونده سعی دارد نقش خود را به‌عنوان بازیگر قدرتمند منطقه‌ای و موثر به اثبات برساند. اما هدف ترکیه از مدیریت بحران چیست؟
- آنکارا در بسیاری از مسائل از قبیل یمن، قطر، ایران، فلسطین، پایتختی بیت‌المقدس و مساله سوریه با ریاض در تنش است. مهم‌ترین تنش میان ریاض- آنکارا مربوط به روابط مستحکم میان عربستان سعودی، امارات و مصر است که به‌عنوان متفقین اصلی ایالات‌متحده آمریکا به‌شمار رفته و مشکلات عدیده‌ای را در مسیر دیپلماسی ترکیه با ایران و روسیه ایجاد کرده‌اند و دست ترکیه را در تعیین موازنه‌های قدرت منطقه‌ای کوتاه ساخته‌اند. بنابراین ترکیه سعی دارد ضمن فشار سیاسی- روانی بر ریاض، بلوک تشکیل شده میان سه کشور یاد شده را تضعیف سازد که موفقیت در این امر را نیز در صحنه بین‌المللی شاهد هستیم.
- عربستان سعودی به‌عنوان یکی از بازیگران منطقه خاورمیانه ضمن مشکل با ایران و قطر، با ترکیه نیز به دلیل همراهی با این دو کشور دچار تنش بوده و همسویی با اسرائیل برای ترکیه و ایران غیرقابل تحمل است. اکنون ترکیه با تحت‌فشار قرار دادن عربستان توانسته است اعتبار سیاسی- بین‌المللی عربستان و چهره‌سازی اصلاح‌طلبانه جدید آن کشور را زیرسوال برده و مخدوش سازد. این امر دست ترکیه را به‌عنوان یکی از سه قدرت منطقه بازتر کرده و به‌عنوان هم‌پیمان ایران، زمینه فراغت برای ایران را در قبال عربستان و سایر کشورهای هم‌پیمان فراهم ساخته است.
- ایالات‌متحده آمریکا به‌دلیل حمایت از عربستان نزد افکار عمومی داخلی و خارجی تحت‌فشار است. درحالی‌که ترامپ سعی دارد عربستان و بازارش را از دست ندهد، در برابر ترکیه نیز با سیاست عمل‌گرایانه خود دچار زیان‌های ناخواسته‌ای نشود اما در این بین ترکیه مادامی که برخی خواسته‌های خود را از آمریکا به‌دست نیاورد، دست از این پرونده نخواهد کشید چراکه اردوغان روز جمعه گفته است پرونده را به دادگاه حقوق‌بشر اروپا ارجاع نداده و حتی نیاز باشد سرکنسول فراری را به همراه سایر مجرمان در ترکیه به محاکمه خواهد کشاند.
ارسال نظر