جهان بدون «ماما مرکل»

برنده بزرگ این انتخابات حزب سبزها است که دست‌کم ۸ درصد بیشتر از دوره قبل رای به‌دست آورده است. حزب راست‌گرای آلترناتیو برای آلمان نیز تقریبا به همین میزان آرای بیشتری نسبت به پنج سال پیش کسب کرده است. حدود چهار میلیون و ۴۰۰ هزار شهروند این ایالت مرکزی آلمان به پای صندوق‌های رای فراخوانده شده بودند. پارلمان ایالت هسن دارای ۱۲۴ کرسی است که ۵۵ نماینده به‌طور مستقیم و ۵۵ نماینده از طرف لیست احزاب به این مجلس راه می‌یابند. برخی از ناظران معتقدند نتایج این انتخابات که شباهت زیادی با نتایج انتخاباتی در ایالت بایرن دارد، می‌تواند ادامه کار ائتلاف بزرگ در برلین و ادامه صدراعظمی آنگلا مرکل را با چالش روبه‌رو کند.

بنابر نتایج اعلام شده در این انتخابات حزب دموکرات مسیحی ۲/ ۲۷ درصد آرای مردم این ایالت را کسب کرده و پس از آن نیز حزب سوسیال دموکرات قرار دارد که آرای آنها در این دوره به ۸/ ۱۹ درصد رسید. هر دو حزب یاد شده با افت آرای ۱۱ درصدی مواجه شده‌اند. پس از این دو حزب نیز سبزها قرار دارند که توانستند ۶/ ۱۹ درصد از آرای مردم را کسب کنند. به این ترتیب این احزاب به ترتیب صاحب ۳۵، ۲۶ و ۲۵ کرسی شدند. حزب آلترناتیو آلمان نیز توانست ۲/ ۱۳ درصد از آرای مردم ایالت هسن را به‌دست‌آورد که در مجموع ۱۷ کرسی را در این دوره پارلمان ایالتی به‌دست آورد.

در این شرایط آنگلا مرکل اعلام کرد که دیگر قصد رهبری حزب خود را ندارد و اتحادیه اروپا هم‌اینک با نگرانی به آلمان و تحولات آن می‌نگرند. به گزارش رویترز، تصمیم مرکل پس از شکست حزب دموکرات مسیحی در انتخابات هسن اتخاذ شده است. این نتایج دیگر یک استثنا برای دولت ائتلافی به حساب نمی‌آید. در باواریا حزب سوسیال مسیحی‌ها، خواهرخوانده حزب دموکرات مسیحی‌ها، چنان شکستی خوردند که از سال ۱۹۵۰ به این سو بی‌سابقه بوده است.

برخی از طرفداران سنتی این دو حزب به‌دلیل تصمیم مرکل در سال ۲۰۱۵ برای پذیرش یک میلیون پناهجوی عمدتا مسلمان خشمگین هستند. برای پیروزی در انتخابات دور بعد این حزب برای کسب اعتماد مجدد به گرایش‌های راست‌گرایانه روی خواهد آورد. البته ضرر تصمیم مرکل تنها متوجه حزب دموکرات مسیحی‌ها نشد و حزب سوسیال دموکرات‌ها که دارای گرایش‌های چپ هستند نیز توسط مردم تنبیه شده‌اند. در ایالت هسن این حزب چپ، به دلیل اینکه متحد حزب آنگلا مرکل است، با عدم اقبال مردم روبه‌رو شد و بدترین نتیجه را از سال ۱۹۴۶ به این سو کسب کرد.

ناظران می‌گویند اگر دموکرات مسیحی‌ها دوز راست‌گرایی خود را بالا ببرند، در عمل اتحاد حزب خواهرخوانده در آینده‌ای دور یا نزدیک غیرممکن خواهد شد. اگر چنین شود باید منتظر کنار کشیدن چپ‌ها از دولت مرکل شد و آنگاه گزینه‌ای که روی میز خواهد بود، تشکیل یک دولت اقلیت با لیبرال دموکرات‌های آزاد است. این درحالی است که این حزب سال گذشته با مرکل برای تشکیل دولت به توافق نرسید.

این احتمال اگر به‌وقوع بپیوندد پیامدهایی هم برای اتحادیه اروپا خواهد داشت. یک مرکل متزلزل -یا جانشین او- شاید رواداری کمتری با دیگر کشورها داشته باشند، مثل ایتالیا که از خط‌مشی‌های بودجه‌بندی اتحادیه اروپا تبعیت نمی‌کند. به گفته ناظران حزب مرکل به‌شدت دنبال آن است که حمایت حامیان سنتی‌اش را مجددا به‌دست آورد و به اصول مالی خود بازگردد.

چه کسی جانشین مرکل می‌شود؟

در شرایطی که حزب دموکرات مسیحی این روزها از حال و روز خوشی برخوردار نیست، این حزب سعی دارد تا در روش‌ها و منش‌های خود تغییراتی را صورت دهد. در این راستا روزنامه بیلد به نقل از منابعی در حزب مرکل گزارش داد، صدراعظم کنونی آلمان در رقابت تعیین رهبری این حزب در ماه دسامبر در ‌هامبورگ نامزد نخواهد شد. مرکل همواره تاکید کرده بود که رهبری حزب و ریاست دولت باید در دست یک نفر باشد. براساس این منطق، حالا او باید از مقام صدراعظمی نیز کناره‌گیری کند. با این حال سخنگوی کابینه آلمان گفت: آنگلا مرکل تا ۲۰۲۱ یعنی تا پایان دوره صدراعظمی در این پست خواهد ماند.

استفان زیبرت، سخنگوی کابینه آلمان تاکید کرد: پیش از انتخابات پارلمانی صدراعظم گفته بود که تا پایان دوران قانونی خود به کار ادامه خواهد داد. وی این موضوع را بارها به‌طور علنی اعلام کرده است.

گرهارد شرودر، صدراعظم پیشین آلمان، سال ۲۰۰۴ از رهبری حزبش کناره‌گیری کرد، اما همچنان کارش را به‌عنوان صدراعظم ادامه داد. مرکل از سال ۲۰۰۰ رهبری حزب محافظه‌کار اتحادیه دموکراتیک مسیحی آلمان را در اختیار دارد و سال ۲۰۰۵ هم به‌عنوان رهبر آلمان تعیین شد. این حزب محافظه‌کار قصد دارد ماه دسامبر کنفرانسی برگزار کند و رهبری حزب در آنجا تجدید می‌شود.

در این شرایط نام برخی از نامزدهایی که قرار است جانشین مرکل شوند بر سر زبان‌ها افتاده است. نامزدهای احتمالی ریاست حزب دموکرات مسیحی آلمان آنه گرت کرامپ کارن باور، دبیرکل حزب دموکرات مسیحی آلمان، ینس اسپان، وزیر بهداشت آلمان و آرمین لاشت، وزیر کشور ایالت نوردراینوستفالن هستند. در این‌باره گفته می‌شود که ینس اسپان، وزیر بهداشت آلمان، حتی نامزدی خود را برای ریاست حزب دموکرات مسیحی و جانشینی مرکل اعلام کرده است.

توصیه به خواهرخوانده

مرکل درحالی از قدرت کنار می‌رود که یکی از اعضای حزب مرکل از رهبری حزب سوسیال مسیحی‌ها خواسته است کنار برود. مرکل که خود روز دوشنبه اعلام کرد دیگر برای رهبری حزب نامزد نخواهد شد، حالا اعضای ارشد حزبش می‌خواهند شاهد تغییراتی در حزب خواهر‌خوانده‌شان باشند.

توبیاس ‌هانس، از اعضای ارشد حزب دموکرات مسیحی از هورست زیهوفر خواسته است که او نیز همچون مرکل از نامزدی در رهبری این حزب کنار بکشد.‌ هانس می‌گوید: حقیقت این است که مرکل یک نمونه عالی برای مسوولیت‌پذیری است. وقتی حزبش نتیجه نمی‌گیرد خود کنار می‌کشد.

هانس می‌افزاید: «آنگلا مرکل یک تصمیم جدی برای خروج از رهبری حزب گرفته است. آرزوی مشابهی برای هورست زیهوفر دارم.» زیهوفر هنوز در مورد این درخواست پاسخی نداده است.