بخش پانزدهم

محرمانه‌های کره‌شمالی

دانیل تودور / جیمز پی‌یر سون ترجمه: محمدحسین باقی در نتیجه تغییرات اخیر تکنولوژیک، شمالی‌ها بیش از گذشته در جست‌وجوی روش‌هایی برای خوش بودن هستند. برخی از این تغییرات حتی بر توانایی دولت برای کنترل مردم هم تاثیر می‌گذارد. استفاده از رسانه‌های خارجی در کره‌شمالی براساس قانون قابل مجازات است. اما این به آن معنا نیست که کسی مبادرت به استفاده از آنها نکند. براساس نظرسنجی سال ۲۰۱۰، حدود ۲۵۰ شهروند فراری از کره‌شمالی که مورد سوال قرار گرفتند پاسخ دادند که تلویزیون‌ها یا فیلم‌های خارجی را دیده‌اند و بسیاری از مقام‌ها در پیونگ‌یانگ هم به‌طور خصوصی آنها را می‌بینند. از کره‌شمالی تقریبا ۴ درصد به‌طور مستقیم به تلویزیون کره‌جنوبی روی آورده‌اند. کره‌شمالی‌ها یک کسب‌وکار غیرقانونی پرزرق و برقی را در حوزه تعمیر تلویزیون‌ها و رادیوها سروسامان داده‌اند.

دریافت مستقیم تلویزیون چین یا کره‌جنوبی با واردات مجموعه فیلم‌ها و تلویزیون‌ها از طریق چین به شکل DVD و کارت حافظه‌های USB روندی کاهشی گرفته است. DVDها در نیمه دهه ۲۰۰۰ در کره‌شمالی متداول شدند و تقریبا از سال ۲۰۱۰، کارت حافظه‌های USB ناپدید شدند و در برهه‌ای باز سروکله‌شان پیدا شد و دست برتر یافتند و این نبود مگر به‌خاطر اندازه کوچک‌شان که باعث راحت‌تر پنهان شدن آن از برابر دیدگان نهادها و نیروهای امنیتی می‌شد. اولی [DVDها] تاثیراتی بر کنترل دولت روی اطلاعات بر جا گذاشت اما این دومی [کارت حافظه‌های USB] است که همان‌طور که خواهیم دید پتانسیل بیشتری برای تغییر دارد. سوداگران چینی- کره‌ای با ارتباطات خوبی که دارند DVDهایی از برنامه‌ها و فیلم‌های تلویزیونی آمریکایی، کره‌ای و چینی را به شکل قاچاقی و غیرقانونی وارد می‌کنند، شاید به یکباره چند هزار دیسکت. آنها با دادن ۲۰۰-۳۰۰ فقره از این DVDها را به‌عنوان رشوه به مقام‌ها مابقی را به عمده‌فروشان در شهرهای مرزی مانند ‌هایسان [Hyesan] می‌فروشند؛ این عمده‌فروشان هم آنها را با سودی که برای خود لحاظ می‌کنند به سوداگران کوچک‌تر در جانگ مادانگ می‌فروشند. این عمده‌فروشان به ارتباطاتی با رژیم نیاز دارند آن هم به‌خاطر این حقیقت که کار و کاسبی‌شان غیرقانونی است و کنترل دولت بر اطلاعات را تضعیف می‌کند. در نتیجه، مجازات هم شدیدتر می‌شود. از این رو، سوداگران معمولی در عمده‌فروشی DVDها دخالتی ندارند مگر اینکه صبر و آگاهی بالایی از خطر یا ابزارهایی برای پرداخت رشوه‌های کلان داشته باشند.

این DVDها در نهایت با قیمت اندکی کمتر از یک دلار به ازای هر دیسک به جانگ مادانگ می‌رسند و طیف گسترده‌ای از مردم به‌طور شگفت‌آوری آنها را می‌خرند. از آنجا که این محصولات غیرقانونی است ممکن است فرد به شکل عجیب و غریبی از فروشنده بپرسد که آیا این DVDها «چیز جالبی» [jaemiingnun-geot something interesting] دارد؛ گویی آن فرد درحال صحبت با یک موادفروش است. همچون تلویزیون، بیشتر افراد ممکن است با دوستان مورد اعتماد یا اعضای خانواده این فیلم‌ها را تماشا کنند، با فرض این احتمال که ممکن است آنها فاقد DVD player باشند. البته ممکن است بسیاری DVDهای مربوط به «شو»های کره‌شمالی را تماشا کنند اما این محتوای خارجی است که به کششی واقعی تبدیل شده است. حدود نیمی از جمعیت DVDهای خارجی تماشا می‌کند.

اما در عصری که مالکیت کامپیوتر به سرعت درحال افزایش است، مردمان کره‌شمالی به‌شدت در جست‌وجوی فایل‌های ویدئویی روی کارت حافظه‌های USB هستند. در واقع، برخی می‌گویند که این روش جرقه جایگزینی USB‌ها با DVDها را زده است. بسیاری از شهروندان کره‌شمالی فایل‌هایی ویدئویی از فیلم‌ها و شوهای تلویزیونی خارجی را روی این USBها می‌ریزند و برخی می‌گویند فیلم‌های پورن هم روی این USBها ریخته می‌شود. USBها مزیت بیشتری بر DVDها دارند. اول از همه، محتویات این USBها می‌تواند بارها و بارها کپی و پخش شود. آنها ایمن‌تر هم هستند. یک روش قدیمی که مقام‌های کره‌شمالی برای تعقیب و مجازات بینندگان فیلم‌ها و تلویزیون‌های خارجی دنبال می‌کنند قطع برق ساکنان آن خانه و سپس منتقل کردن سریع آنها به ناکجا آباد است و روش دیگر هم «ترغیب» و البته «ارزش قائل شدن» به دارندگان DVD player‌هاست تا آنها به‌صورت آشکار فیلم به نمایش درآورند تا نهادهای امنیتی مبادرت به شناسایی و بازداشت کسانی کنند که این فیلم‌ها را تماشا می‌کنند. البته، وقتی player روشن نیست خارج کردن دیسک از آن به راحتی میسر نیست اما یک USB کوچک به راحتی می‌تواند ظرف کسری از ثانیه بیرون کشیده و به راحتی پنهان شود [حتی پنهان کردن کارت‌های کوچک حافظه که تقریبا به اندازه ناخن هستند راحت‌تر است و به راحتی می‌توانند در دستگاه‌های مختلفی که از یک آداپتور USB استفاده می‌کنند اجرا شوند.

DVD playerهایی که از چین وارد می‌شوند دارای پورت‌های USB هستند و بنابراین، برای اجرا دیگر نیازی به کامپیوتر ندارند. DVD playerهای قابل حمل از چین «notel» نامیده می‌شوند که قیمتی حدود ۵۰ دلار دارند و بسیار محبوب هم هستند آن هم به‌خاطر اندازه کوچک‌شان، باتری داخلی و پورت USB. تمام اینها به مردم برای فائق آمدن بر مشکلات قطع برق و نظارت دولتی یاری‌رسان است. اگر شما آنقدر پولدار باشید که توان خرید یک تلویزیون صفحه تخت را داشته باشید، بسیاری از این تلویزیون‌ها پورت USB هم دارند. این به آن معناست که مقام‌ها درحال از بین بردن دریافت‌کننده‌های مادون قرمز روی این تلویزیون‌ها هستند تا قابلیت استفاده از راه دورِ USB غیرقابل دسترس شود]. به دلیل کاهش وفاداری به رژیم، مشاهده فیلم‌ها و تلویزیون‌های خارجی دیگر مانند گذشته با مجازات‌های آنچنانی مواجه نمی‌شود. این یعنی وقتی فلان مقام دولتی فردی را می‌بیند که از این ابزارها و رسانه‌های غیرقانونی استفاده می‌کند فقط به گرفتن رشوه از او بسنده و سپس رهایش می‌کند. کسانی که رسانه‌های خارجی تماشا می‌کنند با خطر اعزام به اردوگاه‌های کار اجباری مواجه می‌شوند اما این هم دیگر مانند گذشته نیست و با مقداری رشوه قابل حل است [رشوه پرداختی البته بستگی به ثروت نسبی رشوه‌دهنده و جایگاه فرد رشوه گیرنده دارد. طبیعتا، آنها که پول بیشتری دارند رشوه‌های کلان‌تری هم می‌دهند. این رشوه البته و به احتمال زیاد با ارز خارجی پرداخت می‌شود]. رشد سریع DVD و USB به این معناست که مقام‌ها حتی نمی‌توانند امیدوار به نظارت موثر بر بینندگان آنها باشند.