ردپای آمریکا در جهنم یمن

خلبان هم احتمالا از سوی نیروی هوایی آمریکا آموزش دیده است. در اتاق عملیات پرواز در ریاض، فرماندهان سعودی نزدیک مقام‌های نظامی آمریکایی که مشاوره‌های اطلاعاتی و تاکتیکی می‌دهند می‌نشینند و هدف آنها عمدتا متوقف ساختن سعودی‌ها در کشتن غیرنظامیان یمنی است. «دکلان والش» و «اریک اشمیت»، گزارشگران نیویورک تایمز، در ۲۵ دسامبر نوشتند که به گفته یک گروه رصد کننده، رد پای آمریکایی‌ها در جنگ هوایی یمن دیده می‌شود جایی که «حملات انحرافی» از سوی ائتلاف سعودی بیش از ۴۶۰۰ غیرنظامی را کشته است. در واشنگتن، این تلفات به بحث‌هایی در مورد مشکل اتحاد آمریکا با عربستان تحت‌هدایت محمد بن سلمان دامن زده؛ ولیعهدی که به حمایت آمریکا برای سر پا نگه داشتن جنگنده‌هایش در آسمان متکی است.

«والش- اشمیت» در گزارش خود می‌افزایند: عربستان سعودی در سال ۲۰۱۵ و با اتحاد با امارات وارد جنگ یمن شد تا حوثی‌ها را از شمال یمن براند. سه سال بعد اما آنها پیشرفت اندکی داشتند. دست کم ۶۰ هزار یمنی در این جنگ کشته شدند و کشور در آستانه یک قحطی فاجعه بار قرار گرفته است. برای مقام‌های آمریکایی، این جنگِ به بن‌بست رسیده به یک باتلاق استراتژیک و اخلاقی تبدیل شده است. این مساله موجب طرح این بحث شده که سیاست فروش چند دهه‌ای تسلیحات قدرتمند به یک متحد ثروتمندی که تا همین اواخر به ندرت از آنها استفاده می‌کرد کار درستی نبوده است. این فروش‌ها سوالاتی در مورد تبانی و همدستی آمریکا در جرائم جنگی احتمالی مطرح کرده است. تلفات غیرنظامی به یک معمای مشکل‌ساز دامن زده: چگونه از متحد سعودی حمایت کنیم در حالی که همزمان از هزینه‌های آن احتراز کنیم. ۱۰ مقام سابق و فعلی آمریکایی در مصاحبه‌های خود پاسخ ناهماهنگ آمریکا را به گزارش‌های منظم در مورد کشتار غیرنظامیان در حملات ائتلاف مورد بررسی قرار دادند.

مقام‌های پنتاگون و وزارت خارجه منکر این مساله هستند که بمب‌های آمریکایی در حملات هوایی در یمن مورد استفاده قرار گرفته است؛ بمب‌هایی که مراسم عروسی، مساجد و قبرستان‌ها را ویران کرده است. با این حال، یک مقام سابق و ارشد وزارت خارجه گفت که ایالات‌متحده به تمام سوابق و پرونده‌های حملات یمن از همان روزهای اول جنگ – از جمله به سوابق هواپیماها و تسلیحات مورد استفاده در آنها و سایر تسلیحات در روی زمین– دسترسی دارد. همزمان، تلاش‌های آمریکا برای مشاوره دادن به سعودی‌ها در مورد چگونگی محافظت از غیرنظامیان راه به جایی نبرده و گویی به گوش‌های ناشنوا برخورد کرده است. سعودی‌ها یک طرح مورد حمایت آمریکا برای تحقیق در مورد حملات اشتباهی را «ماست‌مالی» کردند. «تام مالینوفسکی»، دستیار سابق وزیر خارجه و عضو کنگره از نیوجرسی، می‌گوید:«در آخر، ما نتیجه گرفتیم که آنها نمی‌خواهند گوش بدهند. با آنها در مورد اهدافی که نباید مورد حمله قرار گیرد هماهنگی می‌شد اما آنها آن اهداف را به عمد می‌زدند. این موجب سرخوردگی من شد که اساسا چرا داریم به آنها مشاوره می‌دهیم؛ مشاوره‌ای بیهوده.»

به نوشته گزارشگران نیویورک تایمز، با این حال، حمایت نظامی آمریکا از این حمله ادامه یافت. اگرچه مقام‌های آمریکایی در انظار مردم آشکارا از کشتن غیرنظامیان انتقاد می‌کردند اما دو رئیس‌جمهور در کنار دولت عربستان ایستادند. رئیس‌جمهور اوباما حمله به یمن را در راستای تخلیه خشم عربستان از توافق هسته‌ای ایران حق این کشور دانست. پرزیدنت ترامپ هم بن سلمان را در آغوش کشید و توافقات میلیاردی با این کشور منعقد کرد. به نوشته «والش- اشمیت»، در زمانی که بمب‌ها روی سر مردم در یمن فرو‌می‌ریخت، ایالات‌متحده همچنان به آموزش نیروی هوایی سلطنتی عربستان ادامه می‌داد. در سال ۲۰۱۷، ارتش آمریکا برنامه‌ای ۷۵۰ میلیون دلاری را اعلام کرد که بر چگونگی انجام حملات از جمله جلوگیری از تلفات غیرنظامیان متمرکز بود. همان سال، کنگره اجازه فروش بیش از ۵۱۰ میلیون دلار تجهیزات نظامی هوشمند به عربستان را صادر کرد که در دولت اوباما در اعتراض به کشتار غیرنظامیان به حال تعلیق در‌آمده بود. تقریبا ۱۰۰ نظامی آمریکایی در حال ارائه مشاوره یا کمک به جنگ در یمن هستند اگرچه کمتر از ۳۵ نفر از آنها در عربستان استقرار دارند. با این حال، پاییز سال جاری حمایت آمریکا از جنگ یمن روندی افولی به خود گرفت آن هم در زمانی که جمال خاشقجی موجب جنجال شد و با نقش عربستان در یمن آمیخته شد. اگرچه ترامپ هم کمک به سوخت‌گیری هوایی جنگنده‌های ائتلاف را متوقف کرد اما به شکل‌های مختلف از جنگ حمایت کرده است. ماه جاری سنا رای به خاتمه کمک‌های نظامی آمریکا در جنگ داد که اگرچه موجب واکنش ترامپ شد اما این لایحه دچار مرگ مغزی شد چرا که مجلس نمایندگان آن را از دور خارج کرد.

 

در انتظار مرگ و دیگر هیچ

دکلان والش در گزارش دیگری برای نیویورک تایمز مورخ ۲۶ اکتبر به تحولات یمن اشاره کرده و می‌نویسد تصویر آن کودک ۳ ساله که آرام روی تخت بیمارستان خوابیده و استخوان‌هایش بیرون زده، سینه‌اش ورم کرده و چشمانش هم بیرون زده برای همگان آشناست. پدر این کودک «علی الحجاجی» نام دارد که با نگرانی فرزندش را می‌نگرد. او یک فرزند دیگرش را هم از دست داده است. این مرگ‌ها در یمن فراوان است؛ یا به خاطر بمباران یا کمبود دارو یا قحطی. الحجاجی از این می‌ترسد که دومین فرزندش هم از دست برود. این گزارشگر نیویورک تایمز می‌نویسد گاهی مغازه‌ها پر از محصول است و گاهی هم داروخانه‌ها پر از دارو اما فراوانند امثال الحجاجی که به دلیل قیمت‌های بالا توان خرید اندک قوت یا دارویی برای خانواده شان را ندارند. الحجاجی به والش می‌گوید: «به سختی می‌توانم یک تکه نان بیات بخرم. فرزندانم در پیش چشمانم در حال جان دادن هستند.»

والش می‌نویسد چند هفته‌ای است جنگ یمن بار دیگر به سر خط اخبار بازگشته و این نبود مگر به خاطر قتل جمال خاشقجی که باعث شد نقش سعودی‌ها در این جنگ برجسته‌تر شود و برخی آمریکایی‌ها سخن از انتقام از بن سلمان در یمن به میان آوردند. کارشناسان امر می‌گویند جنگ دیگری در یمن جریان دارد که بدتر از حمله نیروهای ائتلاف است. این جنگ تلفاتش بیشتر از تلفات حمله نیروهای ائتلاف است. والش این جنگ را «جنگ اقتصادی» نام می‌نهد که موجب شده کشور دچار قحطی و فاجعه وحشتناک شود. محمد بن سلمان و ائتلاف عربی تحت رهبری کشورش تحریم‌های تنبیهی اقتصادی علیه یمن در پیش گرفته و با محاصره و بستن گاه و بیگاه راه‌های تنفسی این کشور به بهانه تسلیم کردن حوثی‌ها بار گرانی را بر مردم تحمیل کرده و باعث شده مردم کرور کرور به فقر و بدبختی دچار شوند. گزارشگر نیویورک تایمز می‌افزاید این حملات موجب شده تا زیرساخت‌ها نابود شود، ارزش پول ملی نابود شود و قیمت‌ها سر به فلک بکشد. کارشناسان سازمان ملل به اتفاق می‌گویند هم‌اکنون یمن در محاصره قحطی و مرگ قرار دارد. این کشور به «جهنم مرگ» تبدیل شده. ۸ میلیون یمنی وابسته به کمک‌های غذایی اضطراری هستند و ۱۴ میلیون هم به زودی به آن ۸ میلیون می‌پیوندند. یعنی نیمی از جمعیت یمن در فقر و فلاکت و قحطی به سر می‌برد. همه جا نشانه‌های قحطی وجود دارد. این قحطی مرز و قبیله و طایفه نمی‌شناسد. پزشک و معلم و هر قشری که دستش به دهانش می‌رسید به فروش طلا، زمین و ماشین روی آورده تا بتواند قوتی لایموت بخرد. دکتر «مکیه مهدی»، از مرکز بهداشت اسلام در یمن می‌گوید: «متعجبیم که مورد خاشقجی توجه زیادی را به خود جلب کرده اما میلیون‌ها یمنی که در حال مرگ هستند توجهی را جلب نمی‌کنند».