پایان جنگ ۱۷ ساله؟
شاخه یاد شده مسوولیت امور امنیتی ولایت‌های هلمند و نیمروز افغانستان را برعهده دارد. در این قرارگاه سربازان آمریکایی و مشاوران آنان نیز مستقر بودند. گروه طالبان هم در پیام توییتری خود درباره این حمله نوشت: اعضای این گروه وارد پایگاه شوراب شدند که بخشی از پایگاه بزرگ هلمند است. طبق گفته مقامات ارتش افغانستان در درگیری و حملات گروه طالبان روزانه دست‌کم ۳۵ سرباز و نیروی پلیس کشته می‌شوند. اشرف غنی، رئیس‌جمهوری افغانستان نیز اخیرا اعلام کرد که از آغاز دوره ریاست‌جمهوری او در اواخر سال ۲۰۱۴ تاکنون بیش از ۴۵ هزار سرباز و نیروی امنیتی این کشور کشته شده‌اند. ایالات متحده آمریکا در تابستان سال پیش مذاکره مستقیم با گروه طالبان را آغاز کرده است تا به جنگ ۱۷ ساله در این کشور پایان بخشد.
«مجیب مشعل»، گزارشگر نیویورک‌تایمز در اول مارس نوشت: خوش‌بینی از شروع دوباره مذاکرات زیاد است و طرفین احتمالا به توافقی نزدیک شده‌اند که به پایان جنگ ۱۷ ساله در این کشور- که طولانی‌ترین جنگ آمریکا هم است- نزدیک شده‌اند. به نوشته این گزارشگر و به نقل از چند مقام فعلی و قبلی که در این مذاکرات دخیل هستند، طی این توقف دو روزه، مجموعه‌ای از مذاکرات متعدد و کوچک در دوحه برقرار بود تا طرفین بتوانند شکاف موجود در مورد برخی مسائل اساسی مانند عقب‌نشینی نیروهای آمریکایی و ممانعت از فعالیت گروه‌های تروریستی خارجی و استفاده از خاک افغانستان برای حمله را پر کنند. سهیل شاهین، سخنگوی تیم مذاکره‌کننده طالبان، روز جمعه در مصاحبه‌ای گفت: «پیشرفت وجود دارد. گروه‌های کاری مشغول کار روی جزئیات پیش‌نویس توافق درباره خروج نیروهای خارجی از افغانستان و نیز کار در این مورد هستند که خاک افغانستان نباید از سوی هیچ فرد یا گروهی به‌عنوان پناهگاهی برای حمله به دیگر کشورها مورد استفاده قرار گیرد. توافق در مسیر رو به جلویی قرار دارد ولی هنوز کامل نشده است.»
اما مجموعه‌ای از دشواری‌ها هنوز وجود دارد از جمله خشونت دائمی زیرا هیچ طرفی هنوز توقف حملات را اجرا نکرده است. با وجود حملات دو، سه روز گذشته طالبان اما مقام‌های هر دو طرف می‌گویند «حسن‌نیت» و «توافق» زیادی میان زلمای خلیل‌زاد (نماینده ویژه آمریکا در مذاکره با طالبان) و ملا عبدالغنی برادر (معاون رهبر طالبان) وجود دارد. این مقام طالبان اولین بار است که نقش مستقیمی در این مذاکرات بر عهده گرفته است. ملا برادر دو بار با خلیل‌زاد و ژنرال اوستین میلر (فرمانده نیروهای آمریکایی و ناتو در افغانستان) دیدار کرده که در دومین دیدار، وزیرخارجه قطر هم به آنها ملحق شد. به نوشته مشعل، گزارشگر نیویورک‌تایمز، در دو روز کامل مذاکرات، پیش از توقف آن، تیم‌های مذاکره‌کننده طالبان به رهبری شیرمحمد عباس استنکزای و آمریکا به رهبری خلیل‌زاد، تیم‌های فنی و کاری دو طرف هم در اتاقی خارج از محل کنفرانس به‌شدت مشغول کار بودند. در اتاق فنی طالبان، بسیاری از اعضای این هیات به سرعت نت‌برداری می‌کردند و برخی دیگر هم مک‌بوک‌‌هایی روی میز خود داشتند. ملا برادر حین مذاکره، گاهی برای مشاوره به اتاق فنی می‌رفت.
خلیل‌زاد می‌گفت: «ما گام‌های آهسته و پیوسته‌ای به سوی درک و در نهایت صلح برمی‌داریم.» با این حال، نزاع‌های دیگر در منطقه هم تلاش‌های صلح را با پیچیدگی مواجه می‌سازد. خصومت میان قطر و عربستان مساله‌ای است که بر مذاکرات مستقیم سایه افکنده است. خصومت میان پاکستان و هند بر سر کشمیر هم موجب تزریق ابهام و عدم قطعیت شده است. به نوشته گزارشگر نیویورک‌تایمز، شکاف بزرگی هم میان هیات‌های آمریکایی و طالبان بر سر اصرار آمریکا بر این مساله وجود دارد که طالبان موافقت خود با مذاکره با دولت افغانستان در مورد آینده سیاسی این کشور را پیش از نهایی شدن خروج نیروهای خارجی اعلام کند. طالبان مذاکره با دولت افغانستان را رد کرده و اشرف غنی، رئیس‌جمهور افغانستان، را به خشم آورده است. غنی معتقد است که تلاش‌ها برای مذاکره با طالبان یعنی دور زدن دولت شکننده افغانستان. ماه گذشته هم در مذاکره چهره‌های سیاسی افغان با طالبان در مسکو، مقام‌های دولتی این کشور غایب بودند. مقام‌ها می‌گویند بخشی از این دیدارها و مذاکرات کوچک طی دو، سه روز گذشته حول این مساله بود که چگونه می‌توان به آتش‌بس رسید؛ این یکی دیگر از درخواست‌های هیات آمریکایی از طالبان است. برخی مقام‌ها این گمانه را تقویت کرده‌اند که ممکن است آتش‌بس در برخی مناطق خاص – به جای آتش‌بس سراسری - برقرار شود به این معنا که همزمان با خروج آمریکا از آن مناطق، آتش‌بس در همان مناطق آغاز شود.
مقام‌های دخیل می‌گویند حتی در مورد برخی مذاکرات آینده که شامل حضور دولت افغانستان هم می‌شد نشانه‌های امیدوارکننده‌ای دیده می‌شود. یک احتمال برای رسیدن به توافق این است که تیم مذاکره‌کننده افغان شامل مقام‌های دولتی و دیگر رهبران سیاسی هم بشود که در قالب گروه بزرگ‌تری از افغان‌ها به دوحه بروند. باید منتظر ماند و دید آیا این روش از سوی غنی مورد پذیرش قرار می‌گیرد یا خیر. با این حال، شاهین، سخنگوی هیات طالبان، می‌گوید موضع این گروه همان است که بود؛ ما به مذاکره با مقام‌های افغان مثل نشست مسکو ادامه می‌دهیم اما با نمایندگان غنی «در صورتی که در کسوت نماینده دولت حضور یابند» مذاکره‌ای نخواهیم داشت. این مقام طالبان می‌افزاید: «دو جنبه متفاوت وجود دارد: یک جنبه با آمریکایی‌هاست. به محض نهایی شدن توافق‌مان با آمریکا، سراغ مسائل داخلی خواهیم رفت. اگر ما دولت غنی را به‌عنوان «دولت» به رسمیت بشناسیم، دیگر توجیهی برای نبرد وجود ندارد.»
به نوشته مجیب مشعل، گزارشگر نیویورک‌تایمز، آنچه بر دشواری‌ها می‌افزاید همانا نزاع میان دولت‌های دیگر در منطقه است. قطر از سوی متحدان و همسایگان عرب خود محاصره و بایکوت شده است. فشار اخیر سعودی‌ها برای اینکه عضوی از تلاش‌های صلح بشوند موجب سرخوردگی و نگرانی قطری‌ها شده است زیرا آنها به درخواست دولت اوباما میزبانی این مذاکرات را بر عهده گرفته‌اند. دو مقام ارشد که از محتوای این مذاکرات مطلعند به شرط فاش نشدن نام گفته‌اند که سال گذشته ترامپ ابراز تمایل کرد تا خلیل زاد به سرعت فرآیند مذاکره با طالبان را کلید بزند اما خلیل‌زاد هم تردیدهای خود را داشت؛ تردیدهایی دال بر اینکه اساسا دست طالبان در مذاکرات دوحه چقدر باز است. بنابراین، خلیل‌زاد هم امارات و عربستان را وارد بازی کرد. این دو کشور با پاکستان نقشی تاثیر‌گذار دارند. مقام‌های ارشد طالبان هم پایگاه‌های مهمی در پاکستان دارند. این تلاش خلیل‌زاد با خشم قطر مواجه شده است. «لورل میلر»، دیپلمات سابق ارشد آمریکایی، گفت: «تحولات منطقه‌ای باید به گونه‌ای مدیریت شود که موجب جلب حمایت در میان بازیگران منطقه‌ای شود و اجازه ندهند که سرریز بحران وارد افغانستان شود.»
ارسال نظر