مذاکرات دو هفته‌ای میان آمریکا و طالبان پایان یافت
یک گام تا توافق نهایی
«مجیب مشعل»، در گزارش ۱۲ مارس برای نیویورک تایمز، نوشت که مقام‌های آمریکایی می‌گویند بر سر مساله دومی هم پیشرفت‌های چشمگیری حاصل شده است: جزئیات طرحی برای عقب‌نشینی نیروهای آمریکایی. زلمای خلیل‌زاد، نماینده ویژه آمریکا در مذاکرات، در توییتی در روز سه‌شنبه نوشت: «همین الان دور جدیدی از مذاکرات با طالبان را در دوحه به پایان رساندیم. شرایط برای دستیابی به صلح بهبود یافته و روشن است که همه طرف‌های درگیر خواهان اتمام جنگ هستند. با وجود بالا و پایین رفتن‌ها ما به تلاش‌مان ادامه داده و گام‌های درستی را برداشته‌ایم.» او همچنین در رشته‌توییت‌هایی پس از پایان مذاکرات نوشت که برای رسیدن به صلح باید روی دو مورد دیگر یعنی «گفت‌وگوهای بین‌الافغانی» و «آتش‌بس همه‌جانبه» نیز توافق صورت گیرد. اگر چه به گفته خلیل‌زاد «توافق اصولی» بر سر این دو نیز حاصل شده است. نماینده آمریکا همچنین نوشت وقتی توافق بر پیش‌نویس جدول زمانی خروج نیروهای بین‌المللی و اقدامات موثر مبارزه علیه تروریسم نهایی شد، «طالبان و افغان‌های دیگر از جمله دولت افغانستان گفت‌وگوهای بین‌الافغانی روی یک راه‌حل سیاسی و آتش‌بس همه‌جانبه را آغاز خواهند کرد». خلیل‌زاد گفت که گام بعدی‌اش گفت‌وگو و مشورت با مقامات در واشنگتن و «شرکای دیگر» خواهد بود و افزود:«تا زمانی که روی تمام موارد توافق به دست نیاید، هیچ توافق نهایی در کار نخواهد بود.»
گروه طالبان هم خبرنامه‌ای منتشر کرد و یک‌بار دیگر تاکید کردند که هیچ توافقی برای مذاکره با دولت افغانستان و آتش‌بس صورت نگرفته است. نمایندگان گروه طالبان و آمریکا پنجمین دور مذاکرات‌شان را در ۲۵ فوریه در دوحه آغاز کردند و مذاکرات روز سه‌شنبه ششمین دور مذاکرات آنها بود. دراین دور مذاکرات ملا عبدالغنی برادر، معاون سیاسی گروه طالبان و رئیس جدید دفتر سیاسی این گروه در قطر نیز شرکت داشت و با زلمای خلیل‌زاد دیدار کرد. پیوستن ملا برادر به این دور مذاکرات، انتظاراتی را به وجود آورده که ممکن است به حضور او برای دست یافتن به یک توافق‌نامه نهایی میان آمریکا و طالبان کمک کند. ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان، نیز مذاکره با آمریکا را مثبت ارزیابی کرده و گفته که این دور از مذاکرات میان آمریکا و نمایندگان طالبان برای پایان دادن به کشمکش سیاسی مداوم ۱۷ ساله با پیشرفت‌هایی همراه بوده است. در بیانیه طالبان آمده است که هر دو طرف مذاکره می‌خواهند درباره پیشرفت‌های به دست آمده تأمل ورزند و درباره آن با روسای خود به رایزنی بپردازند. به گفته طالبان هم این مذاکرات در آینده ادامه خواهند یافت.
به نوشته گزارشگر نیویورک تایمز، خلیل‌زاد سه‌شنبه شب برای مشورت‌های بیشتر و ارائه گزارش به وزیر خارجه به آمریکا بازگشت. او در پایان مذاکرات خود و پیش از بازگشت به واشنگتن گفت: «اوقاتم در اینجا به خوبی سپری می‌شود. پیشرفت داشته ایم و بحث‌های مفصلی برای رسیدن به درکی مشترک در مورد مسائلی انجام دادیم که دشوار هستند. »ذبیح الله مجاهد، سخنگوی طالبان، همچنین افزود: «توافق روی دو مساله نزدیک است: عقب‌نشینی تمام نیروهای خارجی از افغانستان و جلوگیری از استفاده دیگر گروه‌ها از خاک افغانستان برای حمله یا آسیب به دیگران». به نوشته نیویورک تایمز، قرار است همین ماه باز هم مذاکرات از سر گرفته شود به این امید که توافق نهایی حاصل شود. با این حال، مجیب مشعل، در گزارش خود می‌افزاید :فقدان پیشرفت روشن در مذاکرات تا پیش از بهار نگرانی‌ها در مورد یک جنگ خونین دیگر را دامن زده است زیرا در فصل بهار نیروهای طالبان از خواب زمستانی بیدار شده و همواره حملات شان شدت بیشتری می‌گیرد. به همین دلیل، این نگرانی مطرح شده که اگر تا پیش از بهار و تشدید حملات طالبان، توافق روشنی صورت نگیرد، احتمالا یک سال خونین دیگر در پیش خواهد بود. طی ۱۷ سال جنگ، بیش از ۱۰۰ هزار افغان (اعم از شهروندان و مبارزان طالبان) کشته شده‌اند که از این میان بیش از ۲۴۰۰ نفرشان آمریکایی هستند و بیش از هزار نفرشان هم نیروهایی از دیگر گروه‌های ائتلافی هستند که طی ۱۷ سال گذشته به افغانستان رسوخ کرده‌اند. در این مذاکرات، ایالات متحده می‌کوشید تا به اهداف اولیه خود به دنبال تحولات پس از ۱۱ سپتامبر دست یابد: ممانعت از حملات تروریستی انجام گرفته از افغانستان علیه آمریکا و متحدانش. در حملات ۱۱ سپتامبر، القاعده از افغانستانی که تحت کنترل طالبان بود دست به حمله به خاک آمریکا زد. یک مقام آمریکایی ارشد گفت که طالبان پیشنهاد مفصلی برای توافق در مورد ممانعت از حمله تروریستی از خاک افغانستان را مطرح کرده و به‌طور خاص هم به نام القاعده اشاره کرده است؛ مساله‌ای سخت و مهم برای شورشیان طالبان که هرگز این گروه را تقبیح نکرده‌اند. مقام‌های طالبان اعلام کردند که در این مسیر حرکت می‌کنند تا به توافقی قابل پذیرش با آمریکا دست یابند اما نه مبارزان خود را خشمگین می‌سازند و نه می‌خواهند موجب شکاف در صفوف خود شوند. یک مقام آمریکایی می‌گوید که از سازوکار اجرایی برای این وعده طالبان خرسندند البته هیچ جزئیات بیشتری ارائه نداد. این مقام به شرط فاش نشدن نام گفت هر دو طرف در جلسات و بحث‌هایی طولانی در مورد جزئیات خروج برنامه ریزی شده آمریکا حضور داشته‌اند. اگرچه توافق در این نقطه «آرام» و «کند» است و مذاکره‌کنندگان به این زودی به توافق نخواهند رسید. به نوشته «مشعل»، اگرچه طالبان خواستار خروج در بازه زمانی ۶ ماهه است اما طرف آمریکایی روی بازه زمانی سه ساله اصرار می‌ورزد.
چندین عامل موجب «کندی» در روند مذاکرات شده است. مهم‌ترین عامل در میان آنها بی اعتمادی طرفین به یکدیگر است. هر یک از طرفین باور دارد که طرف دیگر ممکن است از مذاکرات استفاده ابزاری کند تا با «کش دادن» آن دستاوردی در میدان جنگ به دست آورد. مولفه دیگر هم «احتیاط» طالبان در حرکت رو به جلو است؛ زیرا آنها تجربه کمی در مذاکراتی از این دست دارند. گزارش نیویورک تایمز حاکی است که حضور ملا عبدالغنی برادر، معاون طالبان، به فائق آمدن بر دشواری‌ها و موانع کمک کرد و اجازه داد تا مذاکرات جریان یابد. این گزارش حاکی است که حضور ملابرادر «اقتدار» و «اعتماد به نفسی» برای مذاکره به طالبان داده اما با این حال، اعضای این گروه ملزم هستند برای مشورت‌های بیشتر از رهبری خود در پاکستان نظر بخواهند. به گفته گزارشگر نیویورک تایمز، وقتی مذاکره‌کنندگان دو طرف به بن بست می‌خوردند، دیدار میان برادر- خلیل‌زاد می‌توانست بن بست را بشکند. این دو نفر بارها طی مذاکرات با هم دیدار کردند. تیم مذاکراتی آمریکا مشتمل بر متخصصان نظامی و ضد تروریسم است. آنها به این روند وارد شدند تا به طالبان نشان دهند که آمریکایی‌ها وقت اضافه ندارند و برای مذاکره جدی آماده‌اند. این گروه همچنین برای نشان دادن این امر به طالبان بود که آمریکا عجله‌ای برای خروج ندارد و این خروج مستلزم گذر زمان است. این مقام آمریکایی به شرط فاش نشدن نام می‌گوید مذاکره‌ای جدی باید در مورد کاهش سطح خشونت انجام گیرد از جمله در مورد حملات بهاره طالبان تا بتوان مذاکرات را به جلو برد. این مذاکرات همچنین می‌طلبد که نیروهای افغانی و آمریکایی هم برای کاهش حملات هوایی خود تعهداتی بدهند.اگر هم آمریکا و طالبان به نتیجه برسند، مرحله بعدی که سوق دادن طالبان به مذاکره با دولت افغانستان است دشواری بیشتری خواهد داشت. مذاکره طالبان با دولت افغانستان می‌تواند آینده سیاسی و اقتصادی افغانستان را روشن کند. با این حال، تا کنون طالبان از مذاکره با دولت افغانستان سر باز زده‌اند. اما روز سه‌شنبه دولت افغانستان از این دور جدید مذاکرات استقبال کرد. به تعبیر برخی کارشناسان، این سیگنال مثبت به طالبان است. «حمدالله محب»، مشاور امنیت ملی دولت اشرف غنی، می‌گوید: هر گونه توافق صلحی باید شامل نمایندگان «افغانستان جدید» باشد نه «معامله‌ای میان نخبگان». این مقام افغان می‌افزاید: «اگر قرار است صلحی از سوی افغان‌ها و برای افغان‌ها به ارمغان آورده شود، این صلح باید از سوی خود افغان‌ها به دست آید.»
ارسال نظر