اکونومیست پیش‌بینی کرد شورش در دولت‌شهر ادامه یابد
هنگ‌کنگ در مسیر انقلاب
به‌گزارش گروه اقتصاد بین‌الملل روزنامه «دنیای اقتصاد»، نشریه اکونومیست در سرمقاله شماره این هفته خود به بررسی ناآرامی‌های هنگ‌کنگ و درگیری‌های خشن بین نیروهای پلیس و شهروندان پرداخته و نوشته است: تنها چند روز قبل صد‌ها نفر از شهروندان هنگ‌کنگی ساختمان قرمز‌رنگ دانشگاه پلی‌تکنیک را به یک دژ نظامی تبدیل کردند. این افراد مشکی‌پوش، چهره‌های خود را نیز با ماسک‌های مشکی پوشانده بودند و در حالی که توسط نیروهای پلیس محاصره شده بودند، اغلب در مواضع تدافعی قرار گرفتند. نیروهای نظامی و انتظامی از گلوله‌های پلاستیکی و آب‌جوش برای متفرق کردن معترضان در دانشگاه استفاده کردند و در همین حال آنها مشغول ساخت بمب‌های دست‌ساز بودند. در این میان زمزمه‌هایی مبنی بر اینکه تیر یکی از کمان‌داران معترض به پای یک افسر پلیس برخورد کرده به گوش می‌رسید. با گذشته نزدیک به پنج‌ماه از ناآرامی‌ها در هنگ‌کنگ، اکنون برخورد معترضان و پلیس مرگبار شده است.
در نهایت بسیاری از معترضانی که توانی برای آنها باقی نمانده بود خود را تسلیم پلیس کردند و نوجوانان هم از یک مسیر امن ایجاد شده خارج شدند. تا به امروز از بروز یک درگیری خونین در هنگ‌کنگ اجتناب شده است اما هنگ‌کنگ در خطر است. برخی از معترضان پس از محاصره نیز حاضر به تسلیم نشدند و از ترک محیط دانشگاه پلی‌تکنیک خودداری می‌کردند. در همین حال اعتراضات در بخش‌های دیگر شهر ادامه داشت. اگرچه در این اجتماعات، جمعیتی نظیر حدود دو میلیون نفری که در ماه ژوئن به خیابان‌ها آمدند، حضور نداشتند اما اغلب این اعتراضات به خشونت مرگبار و ردو‌بدل کردن کوکتل‌مولوتف‌ها منتهی شدند. با وجود خشونت بالا، حتی معترضان رادیکال هم همچنان مورد حمایت اکثریت جامعه هنگ‌کنگی هستند. ممکن است انتخابات ۲۴ نوامبر بار دیگر به صحنه درگیری و خشونت‌های گسترده‌تر بدل شود چراکه عده بسیاری فرصت انتخابات را عرصه رویارویی خواست جمعی مردم هنگ‌کنگ و کاندیدا‌های حامی دولت مرکزی در چین می‌دانند. حتی امتیازدهی دولت مبنی بر لغو لایحه محاکمه متهمان هنگ‌کنگی در دادگاه‌های چین هم نتوانسته از شعله‌های خشم و ناآرامی در هنگ‌کنگ بکاهد. این‌بار معترضان اصرار می‌ورزند که به هیچ‌چیز کمتر از دموکراسی قانع نمی‌شوند. وجود کرسی‌های متعدد انتصابی در بخش مجریه هنگ‌کنگ هدف اعتراضات قرار دارد و احتمال می‌رود که این ناآرامی‌ها تداوم یابند.
از سوی دیگر، رهبران حزب کمونیست چین تمایلی به اعزام نیروهای نظامی خود به داخل هنگ‌کنگ برای سرکوب معترضان نشان نداده‌اند. تحلیل بسیاری از ناظران و مفسران آن است که حزب نمی‌خواهد این اعتراضات را به چالشی برای خود بدل کند چراکه هزینه‌های اقتصادی و سیاسی به گلوله بستن جمعیت در یکی از قطب‌های مالی جهان بسیار هنگفت خواهد بود. با این حال این مشکل از ابتدا نیز متعلق به پکن بوده است. خشم عمومی از نفوذ و سایه سنگین شی جین‌پینگ در هنگ‌کنگ موجب آغاز ناآرامی‌ها بوده است. شی می‌گوید که خواستار «نوسازی گسترده» در کشور خود است. اما موضع سنگدلانه و غیرمنعطف او برای کنترل همه، نه‌تنها در هنگ‌کنگ بلکه در تمامی مناطق تحت‌نفوذ دولت مرکزی چین موجب خشم مردم شده است. زمانی که در سال ۱۹۴۵، مائو تسه‌تونگ در چین به قدرت رسید، هنوز مرزها و مناطق آن به‌عنوان یک کشور شفاف نبود و در آن زمان بریتانیایی‌ها بر هنگ‌کنگ حکومت می‌کردند و ماکائو نیز زیر نفوذ پرتغالی‌ها بود. تایوان نیز تحت حکومت ملی‌گرایی بود که مائو به تازگی آن را سرنگون کرده بود.
رشته‌‌کوه‌های تبت تحت حاکمیت مذهبی بودایی‌ها بود که واکنش منفی به کنترل توسط پکن نشان می‌دادند. از سوی دیگر منطقه خودمختار شین‌جیانگ (ترکستان چین) هم تحت سیطره مسلمانانی بود که نمی‌خواستند دولتی در هزاران کیلومتر دورتر بر آنها حکومت کند. ۷۰ سال پس از به قدرت رسیدن کمونیست‌ها در چین، تقلای دولت در پکن برای یکپارچه‌سازی چین فاصله زیادی با نقطه پایان دارد. تایوان هنوز به معنای واقعی کلمه مستقل است و وابستگی آن به چین تنها در مقام حرف است. انتظار می‌رود حزب حاکم در تایوان که سیاست استقلال بیشتر از پکن را دنبال می‌کند بار دیگر در نظرسنجی‌های پارلمانی و ریاست‌جمهوری محبوبیت چشمگیری داشته باشد. شعار «امروز هنگ‌کنگ، فردا تایوان» شعار بسیار محبوبی در هنگ‌کنگ است که به گوش مخاطبانش، یعنی همان رای‌دهندگان تایوانی می‌رسد. از زمان به قدرت رسیدن شی در سال ۲۰۱۲، معترضان امروز، شاهد آن بوده‌‌اند که پکن به تدریج آزادی‌های هنگ‌کنگ را محدودتر کرده و از طریق انجام رزمایش‌های نظامی در اطراف تایوان، دست به ارعاب مردم تایوان زده است. هیچ‌یک از هنگ‌کنگی‌ها نمی‌خواهند جزیره غنی و دموکراتیک آنها توسط حکومت دیکتاتوری در همسایگی آنها بلعیده شود؛ حتی اگر آنها هزاران سال فرهنگ مشترک با مردم سرزمین اصلی چین داشته باشند.
مردم تبت و شیان‌جینگ این روزها آرام هستند اما این سکوت ناشی از سرکوب است. پس از بروز ناآرامی‌ها و اعتراضات گسترده در یک دهه قبل، سرخوردگی در این مناطق افزایش یافته است. در طول دو سال گذشته، دولت محلی شیان‌جینگ، شبکه‌ای از زندان‌ها و کمپ‌ها را ایجاد کرده است و نزدیک به یک میلیون نفر را در حبس نگه می‌دارد، مردمی که اغلب، تنها جرم آنها وفاداری به اسلام است. مقامات چین این سرکوب‌ها را با لحنی ساده برای مهار رادیکال‌های مسلمان اجباری می‌دانند. اما آنچه دولت چین نمی‌بیند افزایش آتش زیر خاکستر در بلند‌مدت است.
شعار هنگ‌کنگی‌ها بخش دیگری هم دارد: «امروز شیان‌جینگ، فردا هنگ‌کنگ.» اگرچه تعداد اندکی انتظار دارند تا چنین سرنوشت شومی در مستعمره سابق بریتانیا رخ دهد، اما شهروندان هنگ‌کنگی حق دارند تا با ترس به حزب کمونیست نگاه کنند. حتی اگر شی تصمیم بگیرد که در روزهای آتی هم نیروهای نظامی خود را به هنگ‌کنگ اعزام نکند، نوع نگاه رهبری حزب به چالش کنونی مشخص است: معترضان باید سرکوب شوند. این هفته کنگره با اکثریت مطلق آرا طرحی را به تصویب رساند که دولت ترامپ را مکلف می‌کند، افرادی که در نقض حقوق بشر شهروندان هنگ‌کنگ مقصر هستند را در لیست تحریم قرار دهد. به هر حال انتظار می‌رود تا در روزهای آتی فشار پکن بر دولت هنگ‌کنگ برای تصویب قانون ضد‌شورش افزایش یابد. شی می‌گوید خواستار آن است تا چین به نوسازی گسترده موردنظرش تا سال ۲۰۴۹، مصادف با یکصدمین سالگرد به قدرت رسیدن مائو دست یابد.
این درحالی است که نمی‌توان تمامی مقامات حزب کمونیست را با رویکرد مشت آهنین شی موافق دانست و شاید به همین دلیل است که اسنادی از سرکوب خشن مردم شیان‌جینگ به دست روزنامه نیویورک‌تایمز رسید. اما مشکلات در مناطق تحت نفوذ یک امپراتوری می‌تواند به‌سرعت مرکز آن را هم دستخوش توفان کند. از سوی دیگر همسایگان چین با نگرانی شاهد توسعه حضور نظامی چینی‌ها در مناطقی نظیر تبت و تنگه تایوان هستند. گسترش پایگاه‌های نظامی چین در نزدیکی تایوان حتی نگرانی از اینکه حمله به تایوان منجر به درگیری بین چین و آمریکا شود را افزایش داده است.در هنگ‌کنگ بنابر توافقی که میان بریتانیا و چین وجود دارد، قرار است از سال ۲۰۴۷، سیستم «یک کشور- دو سیستم» به پایان برسد و احتمالا قرار است هنگ‌کنگ بسیار قبل از آن سال، شبیه به دیگر مناطق چین شود. به همین دلیل است که معترضان هنگ‌کنگی بسیار سرسختانه اعتراض می‌کنند.
