رد پای خون در صلح افغانستان

ترامپ در حالی در هوای مه‌آلود به حالت خبردار ایستاده بود که ناظر بازگشت سربازان کشته شده آمریکایی در جنگ افغانستان بود. سکوت بهت‌آور با فریادهای خشمگینانه بیوه گروهبان یکم «خاویر. جی. گوتیرز» شکسته شد که با سرعت تمام به سوی هواپیمای حامل جسد همسرش می‌دوید اما جسد همسر او و گروهبان «آنیتونیو. آر. رودریگز» درون تابوت‌های بزرگی که از سوی سربازان حمل می‌شد مانع از این شد که وی به همسر خود برسد. او که بارها و بارها با گریه و زاری نام همسر خود را بر زبان می‌آورد فقط فریاد می‌زد: «نه. نه. نه». درست چند ساعت پس از این مراسم حزن‌انگیز در ۱۰ فوریه، ترامپ تصمیم مهم دیگری اتخاذ کرد و به دیپلمات‌هایش چراغ سبز برای معامله صلح با طالبان نشان داد که منجر به عقب‌نشینی نیروهای آمریکایی خواهد شد. این احتمالا می‌تواند آغاز پایان حضور آمریکا در طولانی‌ترین جنگ باشد. «مجیب مشعل»، «کتی راجرز» و «ذبیح الله قاضی» در گزارش ۱۷ فوریه در نیویورک‌تایمز نوشتند این جنگ روزگاری به «جنگ خوب» و «جنگ ضروری» معروف بود. وقتی نیروهای آمریکایی در سال ۲۰۰۱ به افغانستان حمله کردند- پس از تحولات ۱۱ سپتامبر- و دولت طالبان را سرنگون کردند، از سوی بخش بزرگی از جامعه افغانستان مورد استقبال قرار گرفتند. اما از آن زمان به بعد، جنگ افغانستان به یک بن‌بستی تبدیل شد که اصطلاحا «بن‌بست مملو از خونریزی» می‌گویند که طی آن برخی سربازان افغان حتی علیه نیروهای آمریکایی دست به سلاح بردند و آنها را به مثابه مهاجم و نه شریک نگریسته و مورد حمله قرار می‌دادند. آمریکایی‌های کشته شده که در پایگاه هوایی «Dover» طی همین چند روز گذشته تشییع شدند از سوی یک سرباز افغان کشته شدند که نه‌تنها یونیفورم نظامی‌اش بلکه حقوق و اسلحه‌ای هم که به دست داشت از سوی آمریکا تامین شده بود. از کل ۳۵۰۰ کشته از سربازان آمریکا و ناتو، مقام‌های آمریکایی می‌گویند بیش از ۱۵۰ نفر از این نیروها با حملات خود افغان‌ها کشته شده‌اند؛ حملاتی که برای آمریکا  آنقدر مرگبار بوده که نیروهای آمریکایی در ماموریت‌های مشترک با سربازان افغان، «پاس مراقبتی» می‌دهند و مراقب سربازان افغان هستند تا مبادا دست از پا خطا کنند و نیروهای آمریکایی را هدف قرار دهند. آنها یک نام خاص هم دارند: «فرشتگان نگهبان». «مشعل- راجرز- قاضی» همچنین در گزارش خود نوشتند وقتی جنگ آغاز شد، در پاییز ۲۰۰۱، گروهبان گوتیرز و رودریگز پسران نوجوانی بودند. گروهبان جاوید، سرباز ارتش افغانستان که بعدها قاتل آنها نام گرفت، یک کودک نوپا بود. با گذشت زمان و طی دو دهه بعد، این سه نفر در کنار هم قرار گرفتند و قرار بود با دشمن مشترکی به نام طالبان بجنگند. گروه ویژه هفتم نیروهای ارتش که این دو گروهبان به آن تعلق داشتند فقط یک هفته بود که در افغانستان حضور داشتند. گوتیرز اهل تگزاس و رودریگز اهل نیومکزیکو در سال ۲۰۰۹ به این گروه ویژه پیوستند. گوتیرز که پدر ۴ فرزند است، پیش از اعزام به افغانستان در زمره نیروهای هوابرد به عراق رفته بود. رودریگز ۱۰ سفر به افغانستان داشت که سفر اول به‌عنوان یک «رینجر ارتش» و سپس با «نیروهای ویژه». این نیروی ویژه زمانی به افغانستان بازگشت که مذاکرات صلح به اوج خود رسیده بود. آمریکا بر طالبان فشار می‌آورد تا به میز مذاکرات بازگردند. در منطقه «شیرزاد»، در ننگرهار واقع در شرق افغانستان، ارتش افغان نیروهای طالبان را عقب راند. نیروهایی که «Green Berets» (عضو نیروهای ویژه ارتش آمریکا) نام دارند در ۸ فوریه با گروهی از افغان‌ها در اوایل صبح به این منطقه رسیدند تا ببینند آیا کمکی از دست‌شان برمی‌آید یا خیر. پایگاه ارتش افغانستان که یک ساختمان دو طبقه بود پایگاه آنها قرار گرفت. این پایگاه سال گذشته دوبار مورد حمله خودروهای بمبگذاری شده قرار گرفت. بنابراین، کمربند امنیتی حول آن افزایش یافت. سربازان آمریکایی در این پایگاه «پاس» می‌دادند و از برجک‌ها بالا می‌رفتند و تا زمانی که افغان‌ها آنجا بودند دائما مراقب بودند. در میان سربازان این یگان، جاوید بود که ۶ سال سابقه خدمت نظامی داشت. او تا کلاس دهم سواد داشت و یک شناسنامه جعلی داشت که سن او را دو سال بالاتر نشان می‌داد و مانند بسیاری از اقوامش به ارتش پیوست. به او ۲۰۰ دلار در ماه داده می‌شد تا به نبرد با طالبان برود. او توانست با این پول ازدواج کند و بچه‌دار شود. گزارشگران نیویورک تایمز می‌نویسند او سه ماه بود فرزندش را ندیده بود. آفتاب تازه غروب کرده بود. کار کماندوهای افغان و همتایان آمریکایی‌شان در نبرد با طالبان تازه به اتمام رسیده بود. آنها با رهبران خود دیدار کرده و طرح عملیات ریخته بودند. از ساختمان‌ها بیرون آمده و منتظر هلیکوپتر بودند تا آنها را ببرد.

گروهبان جاوید با سلاحی در دست از کنجی ظاهر شد؛ در ساعت ۶ غروب. او چند گام به سوی خودروی ارتش افغانستان رفت جایی که چندین سرباز دیگر بودند. او اسلحه خودکار روی ماشین را به سمت سربازان آمریکایی و کماندوهای افغان گرفت. این تیراندازی بیش از چند ثانیه طول نکشید. اما سلاح M۲۴۹ می‌تواند تا ۲۰۰ گلوله در کمتر از ۳۰ ثانیه شلیک کند. دست‌کم ۴۳ سوراخ گلوله در دیوارها وجود داشت. در هر حال، جاوید کار خود را کرد و دو سرباز را کشت. اما مذاکراتی که ترامپ چراغ سبز آن را نشان داده بود می‌رود که به سرانجام برسد. خون سربازان افغانی و آمریکایی احتمالا پس از یک دهه جنگ نتیجه می‌دهد.سهیل شاهین، سخنگوی دفتر سیاسی طالبان در قطر، روز دوشنبه ۲۸ بهمن ماه گفت، توافقنامه صلح با آمریکا تا پایان ماه فوریه امضا خواهد شد. شاهین گفت هر دو طرف قرار است اعلامیه‌های جداگانه‌ای را منتشر کنند که در آن تاریخ امضای توافقنامه نیز تعیین شده است. انتظار می‌رود با امضای این سند، زمینه مذاکرات بین‌الافغانی فراهم شود و آمریکا خروج نیروهایش را از افغانستان آغاز کند. مذاکرات میان آمریکا و گروه طالبان برای دستیابی به توافق صلح بیش از یک سال طول کشیده است. دو روز قبل از آن (۲۶ بهمن ماه) ارگ ریاست جمهوری افغانستان به نقل از مایک پمپئو، وزیر خارجه و مارک اسپر، وزیر دفاع آمریکا اعلام کرده بود که توافق با طالبان احتمالا هفته‌های آینده نهایی خواهد شد. این دو مقام‌ ارشد آمریکایی گفته‌ بودند که هیچ‌یک از بندهای توافقنامه آمریکا و طالبان بدون شرط نیست و طالبان حاضر شده‌اند که از جنگ و خشونت دست بردارند و جامعه کثرت‌گرا را بپذیرند. اسپر گفت «رسیدن به یک توافق سیاسی بهترین راه‌حل برای افغانستان است و پیشرفت‌هایی در این زمینه هم حاصل شده که به‌زودی اعلام خواهیم کرد.» تاکنون ۱۱ نشست میان دیپلمات‌های آمریکا و نمایندگان طالبان صورت گرفته است: ۹نشست در دوحه پایتخت قطر و یک نشست در شهر ابوظبی امارات متحده عربی. اولین نشست ۱۲ اکتبر سال ۲۰۱۸ در شهر دوحه قطر برگزار شد. دور یازدهم مذاکرات نیز بهمن برگزار شد. وزیر دفاع آمریکا گفته بود که با طالبان بر سر پیشنهاد کاهش یک هفته‌ای تنش‌ها به توافق رسیده‌اند. اشرف غنی، رئیس‌جمهور افغانستان، هم در کنفرانس امنیتی مونیخ از تایید رسمی توافق میان آمریکا و طالبان خودداری کرد اما گفت، در عرض هفت تا ۱۰ روز آینده خبر این توافق به شکل مناسبی اعلام خواهد شد و هم‌اکنون آمریکا و افغانستان موضعی یکسان دارند. دولت افغانستان تاکنون تقاضا داشته مشارکت بیشتری در مذاکرات صلح طالبان و آمریکا که در قطر برگزار شده، داشته باشد. با این حال به نظر می‌رسد بعد از دیدارهای اخیر اشرف غنی با مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا و مارک اسپر، وزیر دفاع این کشور در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ دو طرف در قبال موضوع توافق صلح به تفاهم رسیده‌اند.