کناره‌گیری دومین وزیر بهداشت بولسونارو

به نوشته گزارشگر نیویورک‌تایمز، روزانه ۸۰۰ نفر در برزیل می‌میرند و این باعث شده این کشور پس از آمریکا در رده دوم مرگ‌ومیرهای ناشی از کرونا در جهان قرار بگیرد. بولسونارو که رویکردی متمایل به راست‌افراطی دارد، مخالف محدودیت‌های اجتماعی کرونا است. با این حال، نلسون تیچ، دومین وزیر بهداشت کابینه که استعفا کرد، از فرمان اجرایی بولسونارو برای بازگشایی باشگاه‌های ورزشی و سالن‌های زیبایی انتقاد کرده بود. وزیر بهداشت قبلی برزیل هم پس از مخالفت با رئیس‌جمهوری از کار برکنار شد. بولسونارو بارها کووید-۱۹ را با «یک آنفلوآنزای کوچک» مقایسه کرده و شیوع ویروس جدید کرونا را هم غیرقابل پیشگیری دانسته است. اظهاراتی که علاوه بر غیرعلمی بودن، انتقادهای جهانی را متوجه رئیس‌جمهور برزیل کرده است.

 برزیل اکنون با عبور از آلمان و فرانسه، ۲۱۸ هزار و ۲۲۳ مبتلا به کرونا دارد و تعداد جان‌باختگان کووید-۱۹ در این کشور پهناور آمریکای لاتین هم به ۱۴ هزار و ۷۱۷ نفر رسیده است. گفته شده وزیر بهداشت مستعفی با خواسته رئیس‌جمهوری برای استفاده از داروی کلروکین برای درمان کووید-۱۹ هم مخالف بود. دارویی که دونالد ترامپ بارها از آن به‌عنوان «داروی امیدوارکننده» برای درمان کرونا نام برده اما تحقیقات علمی سودمندی آن را تایید نکرد و سازمان بهداشت جهانی هم از فقدان شواهد علمی بر موثر بودن کلروکین خبر داده است. نلسون تیچ همچنین با بولسونارو بر سر نحوه بازگشایی مراکز اقتصادی اختلاف‌نظر داشت. او هفته گذشته گفت رئیس‌جمهوری پیش از صدور فرمان بازگشایی آرایشگاه‌ها، سالن‌های زیبایی و باشگاه‌های ورزشی روزانه با او به‌عنوان وزیر بهداشت مشورت نکرده است. با وجود این، روزنامه «گلوبو برزیل» نوشت اختلاف‌نظر بر سر داروی کلروکین احتمالا نقطه پایانی تحمل وزیر بهداشت بوده و به استعفای او انجامیده است.

به نوشته نیویورک‌تایمز، تیچ که خود یک آنکولوژیست و فاقد تجربه سیاسی است در ۱۷ آوریل و پس از اینکه رئیس‌جمهور «لوئیز هنریکه ماندتا» را از کار برکنار کرد، جانشین او شد. ماندتا که ارتوپد کودکان و سیاستمدار است به‌دنبال هفته‌ها بن‌بست با رئیس‌جمهور استعفا کرد. او همچنین مدافع اقدامات قرنطینه‌ای بود که بسیاری از فرمانداران و شهرداران در نیمه مارس برای مهار کرونا اتخاذ کرده بودند. رئیس‌جمهور علیه این اقدامات شورید و آنها را به لحاظ اقتصادی ویرانگر خواند. با این حال، تیچ در کنفرانس خبری که برای استعفای خود ترتیب داده بود بدون اشاره به‌دلایل استعفای خود گفت: «زندگی متشکل از گزینه‌هاست و من امروز گزینه رفتن را انتخاب کردم.» او افزود: «من این پست را به دلیل جایگاه آن نپذیرفتم. دلیل پذیرش آن این بود که فکر می‌کردم می‌توانم به کشورم و مردمم کمک کنم.»

گزارشگر نیویورک‌تایمز افزود: هنوز گزینه‌ای از سوی رئیس‌جمهور انتخاب نشده و معلوم نیست آیا بولسونارو مایل به انتخاب وزیر جدید با سابقه پزشکی هست یا نه. دومین مقام‌عالی در وزارت بهداشت «ادواردو پازوئلو» است که یک ژنرال نظامی است که کفالت وزارتخانه مذکور را در دست دارد و چند هفته‌ای است به دلیل بی‌ثباتی‌های سیاسی، اداره این وزارتخانه کلیدی را در دست گرفته است. به نوشته لاندونو، گزارشگر نیویورک‌تایمز، یکی از ویژگی‌های تیچ در قیاس با سلف خود این بود که وی از به چالش کشیدن آشکار رئیس‌جمهور خودداری می‌کرد. اما هفته گذشته روشن شد این دو نفر هیچ همراهی با هم ندارند. «اندرو ویلهم»، پزشک داخلی در ریودوژانیرو می‌گوید کادر درمانی بسیار خسته‌اند و متحمل فشار زیادی هستند. این پزشک به نیویورک‌تایمز می‌گوید: «از رئیس‌جمهوری که واقعیت را انکار می‌کند دلسرد شده‌ام. انتظار افزایش شمار مبتلایان را داریم اما نظام بهداشتی آمادگی خیل عظیم بیماران را ندارد.» در هفته آخر حضور تیچ در وزارت بهداشت، او در نظر داشت پیش‌نویس برنامه جامعی برای واکنش به کرونا را بنویسد که البته با مخالفت رئیس‌جمهور و برخی اعضای کابینه و برخی مقام‌های مهم دیگر از کار برکنار شد. این گزارش حاکی است دو وزیر بهداشت مخالف استفاده گسترده از کلروکین بودند که یک داروی ضدمالاریاست. آنها معتقد بودند بولسونارو که فاقد تجربه و دانش در زمینه پزشکی است باید به نظر متخصصان احترام بگذارد. بولسونارو بر خلاف متخصصان پزشکی به آزمایشگاه داروسازی نیروهای مسلح دستور داده بود تا تولید انبوه داروی مذکور را شروع کند. برزیل هم اکنون با محدودیت ظرفیت‌های آزمایشی و نیز کمبود دستگاه‌های تنفسی مواجه است. دولت فدرال هم تلاش چندانی برای رفع کمبودها به خرج نمی‌دهد.

به نوشته گزارشگر نیویورک‌تایمز، خروج تیچ سه هفته پس از آن است که محبوب‌ترین وزیر کابینه بولسونارو یعنی وزیر دادگستری «سرجیو مورو» استعفا داد. برخی به تمسخر کابینه بولسونارو را «کابینه مستعفیان» لقب داده‌اند چراکه مقام‌های آن یکی پس از دیگری به‌دلیل ناهماهنگ بودن با رئیس‌جمهور استعفا می‌دهند. وزیر دادگستری بولسونارو را متهم کرده بود که به‌دنبال کنار زدن چهره‌های کلیدی در نیروی پلیس و گماشتن نزدیکان و دوستان خود در این نهاد است تا هم سپری در برابر رئیس‌جمهور باشد و هم دوستان و خانواده‌اش از تحقیقات کیفری در امان باشند. این اتهام موجب رودررویی وزیر مذکور با رئیس‌جمهور شد.