شباهت «لیو» به «شی» خواننده اپرا را زیر تیغ سانسور برد

همزاد امپراتور در خیابان‌های پکن

دنیای اقتصاد : زمزمه‌های عجیب و غریب و نگاه‌های تعجب‌آمیزی که می‌پرسیدند «آیا این به راستی خودش است؟» زمانی به اوج خود رسید که «لیو کچینگ» که «باریتون» چینی می‌نواخت وقتی وارد هر اتاق و راهرویی در کشورش چین می‌شد همه با تعجب به او می‌نگریستند؛ گویی او «خودش» است. اما این «خودش» کیست که همه با تعجب از آن می‌پرسیدند؟ «لیو» با چهره‌ای مربع شکل و موهای حالت‌دار و خوابیده شباهت بسیاری به «شی جین پینگ» رئیس‌جمهور چین دارد. پس اکنون روشن شد که خطاب این «خودش» به کیست. شباهت «لیو» به «شی» باعث شده هر جا که این خواننده و نوازنده می‌رود همه او را به «شی» تشبیه کنند. «خاویر. سی. هرناندز» در گزارش ۲۹ ژوئن برای نیویورک تایمز نوشت: آقای «لیو» که وقت، کار و زندگی خود را در «اپرا سراها» می‌گذراند و در حقیقت امورش از طریق فعالیت‌های «اپرایی» می‌گذرد، مورد توجه زیادی قرار گرفته است. اما اکنون در نظام به شدت اقتدارگرای چین، شباهت او با رئیس‌جمهور «شی» او را در دام حماسه‌های «اورولی» انداخته است؛ چرا که نام، صورت و شباهت زیاد او با «شی» از سوی مقام‌های چینی امری «حساس» پنداشته شده است.

نام‌ «لیو» هم در فضای مجازی سانسور شده است. حساب‌های اجتماعی او- که تصاویری از خودش با کت و شلوار و کراوات منتشر می‌کرد، به گونه‌ای که او را شبیه به «شی» نشان می‌داد- بارها مسدود شده‌اند. سانسورچی‌ها اظهارنظر در مورد برخی فیلم‌های آموزشی او را مسدود می‌کنند؛ فیلم‌هایی که در آن وی با زیرپیراهنی سفید در خانه می‌نشیند و در مورد نحوه گرم کردن صدا و «بم‌خوانی» آموزش‌های پرانرژی‌ای ارائه می‌دهد. تجربه او تجلی دغدغه حزب کمونیست حاکم در مورد کنترل اینترنت است. در چین، سانسورهای حساس می‌تواند شامل کسانی شود که هیچ دستور کار سیاسی هم ندارند. «لیو» در یک مصاحبه با اشاره به سانسور دائم چهره و حساب‌های اجتماعی‌اش می‌گوید: «من نمی‌فهمم. شاید کشور نگرانی‌های امنیتی دارد». در دوران حکومت «شی»، مقام‌های چینی سخت در تقلا بوده‌اند تا کنترل بیشتری بر ذهن و فکر و حرکات و سکنات ۹۰۰ میلیون کاربر اینترنت داشته باشند و همین باعث شروع کارزارهای خشنی برای سرکوب مخالفان، کنشگران و حتی جوک‌ها شده است.

به نوشته گزارشگر نیویورک تایمز، مقام‌های چینی به‌ویژه در مورد بحث‌های آزاد و گسترده درخصوص قدرتمندترین رهبر چین ظرف چند دهه گذشته بسیار محتاط عمل کرده‌اند. «شی» همواره خود را چهره‌ای «خاکی»، «بی‌آلایش» و «دسترس‌پذیر» معرفی کرده است. اما این دولت اوست که همواره در پی مدیریت «چهره» و «وجهه» اوست و منتقدان را به خاطر اینکه «شی» را در فضای مجازی و رسانه‌های اجتماعی به مثابه «نان بخارپز شده» مورد تمسخر قرار داده و او را با انیمشن «پو خرسه» (Winnie the Pooh) مورد مقایسه قرار می‌دهند، زندانی می‌کنند. «لیو» نه منتقد حکومتی است و نه کنشگر. او بیشتر به‌عنوان هنرمند و خواننده اپرا در پکن معروف است و در عمر ۴۷ ساله‌هنری‌اش ده‌ها اثر در چین و جاهای دیگر تولید کرده است.

او می‌گوید: سه سال پیش مردم نگاه متفاوتی به من داشتند. توریست‌ها از او می‌خواستند با آنها عکس‌های «سلفی» بگیرد، غریبه‌ها و خارجی‌ها نگاه عجیب و غریبی به او می‌کردند و خدمه پرواز با او با هدایای ویژه برخورد می‌کردند. آنها از اینکه «لیو»ی ۶۳ ساله اینقدر به «شی» ۶۷ ساله شبیه است در عجب بودند. جالب این است که هر دو «هم قد» هستند (۵ فیت و ۱۱ اینچ) و تن صدای مشابهی هم دارند. هر دو هم اهل پکن هستند. او به خاطر می‌آورد که «آنها همواره چنین می‌گفتند؛ اما من حس نمی‌کردم که شباهتی به رئیس‌جمهور داشته باشم.» او در ابتدا از اینکه مورد توجه این و آن است احساس خرسندی می‌کرد اما دیری نپایید که این حس خرسندی جای خود را به حس نگرانی داد. وقتی در جمع دوستانش قرار می‌گرفت و آنها بحث مشابهت را به میان می‌کشیدند، می‌گفت:«بس کنید. چرت و پرت نگویید.» وقتی چند سال پیش «لیو» در حال دیدار از یک جاذبه توریستی در استان جنوبی «هونان» بود، صف طول و درازی از مردم تشکیل شده بود که خواستار عکس گرفتن با او بودند. او ۲ ساعت ایستاد تا با آنها عکس بگیرد.

بسیاری از دوستانش به شوخی به او می‌گفتند برای هر عکس باید ۱۰ «رنمینبی» یا ۴۰/ ۱ دلار می‌گرفتی. پاییز گذشته، وقتی «شی» در حال تدارک برگزاری هفتادمین سالگرد پایه‌گذاری جمهوری خلق چین بود- یکی از کنترل شده‌ترین صحنه‌های حضور در چند دهه گذشته- مساله شباهت «لیو» به یک امر «مسوولیت آور» تبدیل شد. حساب او در «تیک تاک»- جایی که او ۳۰۰ هزار دنبال‌کننده برای ویدئوهای جذاب خود درمورد تکنیک‌های صدا دارد- ناگهان پاک شد. عکس پروفایل لیو نشان می‌داد که او یک کت و شلوار با کراوات قرمز بر تن دارد که او را بسیار شبیه به پرتره رسمی «شی» می‌کرد.

بسیاری از مردم در مورد این شباهت‌ها اظهارنظر می‌کنند. یکی از ویدئوهای «لیو» در سبک «بل کانتو» [شکلی از آوازخوانی به سبک ایتالیایی] ظرف دو روز ۳۷۰ هزار «لایک» به دست آورد. خود «لیو» در این باره در «وی چت» که یک اپلیکیشن محبوب است، نوشت: «این لایک‌ها نه به‌خاطر حمایت از سبک خواندنم، بلکه به دلیل شباهتم به رهبر ملی کشور به من داده شد.» او همچنین در این حساب مجازی خود نوشت: «به‌منظور پیشگیری از وقوع مشکل، آنها [مقام ها] ویدئوهای من در تیک تاک را مسدود و از دسترس خارج ساختند.» او می‌گوید:« اَه اَه! چه می‌شود کرد؟ این مرد چینی کوشید تا چند حساب دیگر باز کند؛ اما پس از آنکه کاربران گزارش دادند [ریپورت کردند] که او با استفاده از تصاویر کسی دیگر از معیارها تخلف ورزیده است، دوباره مسدود شدند. او خودش این مساله را که از تصویر کس دیگری کپی برداری یا سوء استفاده کرده باشد، رد می‌کند. خودش می‌گوید شباهت من کار دستم داده است. لیو می‌افزاید مگر دست من است که برخی چهره مرا با چهره رئیس‌جمهور چین مشابه می‌دانند. او تاکید دارد که نه از عکس و تصویر کسی استفاده کرده و نه خود را جای دیگران جا زده است. او زمانی توانست حساب جدیدی برای خود باز کند که عکس پروفایل خود را به مردی تغییر داد که کلاهی زرد بر سر دارد. او اکنون ۴۱ هزار دنبال‌کننده دارد؛ اما اظهارنظر در مورد بسیاری از ویدئوهای او در تمام پلت‌فرم‌های اجتماعی در چین همچنان مسدود است؛ از جمله در «تیک‌تاک»، «ویبو» و «بیلی‌بیلی». به‌منظور فرار از سانسور، برخی از کسانی که نظراتی برای او می‌گذاشتند، شباهت «لیو» با «شی» را در پیام‌های رمزگذاری شده می‌فرستادند. یک کاربر اینترنت در پایین ویدئویی از آوازهای «لیو» نوشت: «رئیس! متشکرم» معلوم بود که این رئیس اشاره دارد به «رئیس شی» اما پیغام، رمزگذاری شده بود. کاربری دیگر نوشت: «لیو، شباهتی از یک امپراتور.» پست دیگر، لحنی صریح‌تر داشت: «بیش از آن می‌ترسم که اظهارنظری کنم». کارشناسان مسائل چین می‌گویند، مقام‌های سانسور در چین او را مورد رصد قرار می‌دهند؛ زیرا از این می‌ترسند که صفحه او به مکانی برای انتقاد از «شی» و دولت او تبدیل شود. «شی» هیچ حسابی در «ویبو» یا هیچ رسانه اجتماعی دیگری ندارد. در «بایدو»، موتور جست‌و‌جوگر چینی، جست‌و‌جو‌شده‌ترین عبارت برای «لیو» اینها هستند: «لیو شبیه به کسی به نظر می‌رسد» و «لیو کچینگ دادا» که اشاره‌ای است به نام مستعار و محبوب برای «شی»؛ مانند «شی دادا» یا «عمو شی».  «جنیفر پان» استادیار ارتباطات در دانشگاه استنفورد که متخصص سانسور در چین است، می‌گوید: «ایده کنترل فراتر از اهداف استراتژیک رفته است. در عصر شی جین پینگ، گاهی کنترل به خاطر خود کنترل است.» اگرچه‌ «لیو» تا کنون «شی» را ندیده است، اما یکبار یک اپرایی طراحی کرد که همسر «شی» به نام «پنگ لی یوان» نقش برجسته‌ای در آن داشت. «لیو» می‌گوید اگر روزی فرصت دیدار با «شی» دست دهد، آوازی را بر اساس شعری که «شی» در سال ۱۹۹۰ به یاد «جیائو یولو» نوشت اجرا خواهد کرد؛ «جیائو» یک الگو در کادر حزبی بود که رهبر چین وقتی به نام مبارزه با فساد سخن می‌گوید، همواره او را الهام بخش خود می‌داند.