«امید» امارات در فضا

«یوسف العتیبه»، سفیر کنونی امارات متحده عربی در آمریکا گفت: سال‌ها تلاش و فداکاری به شکل قابل توجهی به کار گرفته شد. این پرتاب یک موفقیت بزرگ است. ولی این تازه یک آغاز است. در ابتدا قرار بود ماموریت امید در ۱۴ ژوئیه (۶ روز پیش) انجام شود ولی به‌دلیل شرایط نامساعد جوی به تاخیر افتاد. سپس قرار شد این کاوشگر روز جمعه به وقت خاورمیانه به فضا فرستاده شود که مجددا آن نیز لغو شد. اما روز دوشنبه پس از دو بار تاخیر در پرتاب این کاوشگر، سفر خود را برای کاوش در مریخ آغاز کرد. ماموریت امید که «ماموریت مریخی امارات» هم نام گرفته است، ۲۰۰ میلیون دلار برای این کشور هزینه برداشته و انتظار می‌رود تا فوریه سال ۲۰۲۱ میلادی به سیاره سرخ برسد. در صورتی که این ماموریت موفقیت‌آمیز باشد، رسیدن آن به مریخ با پنجاهمین سالگرد تاسیس امارات متحده عربی مقارن خواهد شد. «عمران شرف»، مدیر پروژه این ماموریت در «مرکز فضایی محمد بن راشد» (MBRSC)  چندی پیش گفته بود که این ماموریت فقط مربوط به امارات متحده عربی نیست، بلکه مساله منطقه و مساله جامعه عربی است. این منطقه دوران سختی را پشت‌سر می‌گذارد و ما به اخبار خوب نیاز داریم و ما باید جوانان منطقه را به نگاه به پتانسیل خود سوق دهیم و جوامع خود را بسازیم و اختلافات را کنار بگذاریم تا با مردم با اعتقادات و پیشینه‌های مختلف همکاری کنیم. کاوشگران مریخ اصولا به دو دسته تقسیم می‌شوند: آنهایی که در مریخ فرود می‌آیند و آنهایی که دور این سیاره می‌چرخند. کاوشگر امید جزو آنهایی است که به دور مریخ می‌چرخد و فرود نمی‌آید.

مریخ یکی از سیارات مورد توجه زمینی‌ها قرار دارد. آمریکا و چین نیز جزو کشورهایی خواهند بود که امسال یک کاوشگر به مریخ خواهند فرستاد. برنامه پرتاب کاوشگر مریخ امارات چند صباحی بود که با مدیریت وزیر علوم پیشرفته این کشور یعنی ساره امیری کلید خورده بود. قرار است ماهواره امید عکس‌های کاملی از این سیاره به امارات بفرستد. اگر امید در مدار خود با موفقیت قرار بگیرد، این برای نخستین‌بار خواهد بود که یک کاوشگر با هدف بررسی تغییرات فصلی، گزارش برای زمینی‌ها خواهد فرستاد.   در سال ۲۰۱۴، امارات متحده عربی اعلام کرد که قصد دارد تا کشور خود را برای فضاپیمایی و مطالعات درباره فضا آماده کند. به همین منظور در سال ۲۰۱۷ با اختصاص محلی، تحقیقات ملی خود را برای مطالعات فضایی کلید زد. این کشور با جمعیت ۴/ ۹ میلیون نفری‌اش که عمدتا نیز کارگران خارجی هستند، فاقد پایگاه‌های بزرگ علمی و صنعتی برای موضوعات فضایی بود. اما در سال ۲۰۱۷ با تاسیس این مرکز اعلام کرد که قصد دارد یک کاوشگر به مریخ ارسال کند و سه سال بعد نیز این خواسته‌اش را محقق کرد.

امارات افزون بر ارسال کاوشگر به مریخ، سپتامبر سال گذشته نخستین فضانورد خود موسوم به هزاع‌المنصوری را نیز به فضا فرستاد و در این ماموریت هشت روز در یک ایستگاه فضایی بین‌المللی حضور پیدا کرد. در حال حاضر امارات و مرکز فضایی محمد بن راشد با ایالات متحده همکاری تنگاتنگی دارد و امیدوار است پس از پرتاب کاوشگر امید، تحقیقات خود را به همراه آمریکا توسعه دهد.

در حال حاضر ماموریت مرکز فضایی محمد بن راشد رصد کاوشگر امید است که قرار است یک سفر ۴۹۴ میلیون کیلومتری با سرعت به‌طور متوسط ۱۲۱ هزار کیلومتر در ساعت داشته باشد.

 جاه‌طلبی‌های یک کشور کوچک

زمانی که امارات در سال ۲۰۱۶ گفت که برنامه‌ای در سر دارد که ۲ تا ۳ نفر را برای تحقیقات به فضا بفرستد، ۳ هزار نفر در این کشور ثبت‌نام کردند. نفر اولی که قرعه به نام او افتاد، همین هزاع‌المنصوری بود که سال گذشته به فضا رفت. البته بیشتر برنامه‌های امارات در فضا معطوف به سیاره سرخ است. این کشور گفته بود که قرار است یک رقیب سخت برای ایلان ماسک، مدیر شرکت تسلا و شرکت اسپیس ایکس باشد. به همین منظور این کشور بیان کرد که تا سال ۲۱۱۷ این کشور یک سکونتگاه در مریخ احداث خواهد کرد. روزنامه خلیج تایمز در آن سال به نقل از سعید قرقاوی، مدیر برنامه مریخ در سال ۲۰۱۷ در یک کنفرانس مطبوعاتی، استقبال مردم امارات از برنامه‌های فضایی این کشور را یک دستاورد مهم برای ابوظبی تلقی کرد. او با واکاوی ثبت‌نام‌کنندگان علاقه‌مند به برنامه‌های فضایی امارات گفت: «تقریبا ۶۵ درصد متقاضیان دارای مدرک stem یا همان مدرک علوم، فناوری و ریاضیات هستند. ۲۱ درصد آنان خلبان‌اند. پس ترکیبی از افراد خبره حضور دارند.» در این میان وی به این نکته هم اشاره کرد که زنان نیز جزو علاقه‌مندان به حوزه فضا هستند و ۲۵ درصد از ثبت‌نام کنندگان زن هستند. برنامه فوق‌الذکر در سال ۲۰۱۹ رنگ واقعیت به خود گرفت و امارات توانست نخستین فضانورد خود را به دنیا معرفی کند: «هزاع المنصوری». قرقاوی می‌گوید که دست‌کم تا ۱۵ سال آینده، امارات ۳ تا ۴ نفر دیگر را نیز به ماموریت‌های مشابه خواهد فرستاد.

امارات در حوزه هوا و فضا همکاری تنگاتنگی با دانشگاه‌های آمریکا دارد. در گزارش «دنیای‌اقتصاد» در تاریخ ۲۶ تیر با عنوان «طراح ایرانی پروژه فضایی امارات» به این نکته اشاره شد که دانشگاه «بولدر کلرادوی آمریکا» برای ساخت امید همکاری داشته است. امید برای اولین‌بار در آنجا ساخته و برای آزمایش به دوبی فرستاده شد. در این راستا دانشمندان اماراتی پا به پای همتایان بولدری خود در توسعه این کاوشگر حضوری فعال داشتند و سرهم کردن و ساخت کاوشگر را از نزدیک یاد گرفتند. عمران شرف، مدیر پروژه کاوشگر امید در این‌باره می‌گوید: «چیزی که دولت بارها به ما گفته، این است که ما نباید به خریدن اکتفا کنیم و باید خودمان در داخل آن را تولید کنیم.»