خشونت‌های فرقه‌ای در ایرلند شمالی

 مجتبی رحمان، مدیرعامل موسسه «اروپا برای گروه اوراسیایی»، که مشاوره ریسک‌های سیاسی می‌دهد، در پاسخ به سوال نیویورک‌تایمز از طریق ای‌میل گفت: بوریس جانسون بامشکلی دست و پنجه نرم می‌کند که آنقدر نزدیک به خانه‌اش بوده که راحتی را از وی ربوده است؛ یعنی بدترین خشونت‌های داخلی در خیابان‌های ایرلند شمالی که برای سال‌های طولانی خبری از آن نبود. مجتبی رحمان در این ای‌میل تاکید می‌کند که علل اصلی این آشوب‌ها بعید است به این سرعت حل شوند.

ایرلند شمالی یک منطقه ۵۴۰۰ مایل مربعی است که تقریبا ۲ میلیون نفر جمعیت دارد و تحت حاکمیت انگلیس در شمال شرقی جزیره ایرلند واقع شده است. این کشور از جنوب و غرب با جمهوری ایرلند دارای مرز است و از شرق از طریق دریای ایرلند که از این ناحیه از باقی بریتانیا جدا می‌افتد.

ایرلند تقریبا ۱۰۰ سال پیش پس از قرن‌ها حاکمیت بریتانیا خودگردان شد. اما این کشور در معاهده‌ای که حاکمیت بیشتر ایرلند را در بیشتر جزیره پدید آورد، پس از چند سال در پی جنگ جهانی اول تاسیس شد که در آن زمان موافقت شد که از اکثریت یک کشور کاتولیک جلوگیری به‌عمل آید و دست برتر را پروتستان‌ها داشته باشند. در نهایت این منطقه شمالی با داشتن یک نیروی پلیس و یک دولت محلی تحت سلطه پروتستان‌ها، به‌عنوان بخشی از انگلیس باقی ماند.

تقسیم ایرلند منشأ یکی از درگیری‌های فرقه‌ای خشن و پایدار قرن بیستم شد و کاتولیک‌ها و گروه‌های مخالف حاکمیت انگلیس از جمله ارتش جمهوری‌خواه ایرلند را در برابر پروتستان‌ها که نیروهای طرفدار انگلیس بودند، قرار داد. بلفاست که خاستگاه کشتی‌سازی بود و کشتی تایتانیک نیز در آنجا ساخته شد، ناگهان در زمره چهار منطقه «ب» قرار گرفت: بغداد، بیروت و بوسنی که چهار منطقه خطرناک دنیا به‌حساب می‌آمدند. نزدیک به ۳ هزار و ۶۰۰ نفر در این چند دهه در درگیری‌های ایرلند شمالی کشته شدند که از آنها به‌عنوان «مشکل‌سازها» یاد می‌شود. اما چه چیز این درگیری‌ها را پایان داد: توافقی موسوم به توافق‌نامه بلفاست که توافق «جمعه خوب» یا «یک توافق ساده» نامیده می‌شود و آن در ۱۰ آوریل ۱۹۹۸ توسط دولت انگلیس، دولت ایرلند و احزاب سیاسی ایرلند شمالی منعقد شد که به آن همه درگیری خشونت‌بار پایان داد. در این توافق مجلس حاکمیتی طراحی شد که به‌منظور تقسیم قدرت عادلانه بین پروتستان‌ها و کاتولیک‌ها طراحی شده بود که همکاری بین ایرلند شمالی و ایرلند را میسر می‌کرد. در این توافق دشمنان سابق خلع‌سلاح شدند و توافق کردند مشکلات خود را مسالمت‌آمیز حل و فصل کنند. همچنین این توافق به ساکنان ایرلند شمالی اجازه می‌دهد تابعیت ایرلند یا تابعیت دوگانه ایرلندی-بریتانیایی را به‌دست آورند.

اما چه چیزی شورش‌ها را شعله‌ور کرد؟ پاسخ به سوال این‌گونه است: «خروج انگلیس از اتحادیه اروپا توازن سیاسی در ایرلند شمالی را بر هم زده است و زمینه‌های توافق‌نامه «جمعه خوب» را تهدید می‌کند.» ایرلند همچنان یکی از کشورهای عضو اتحادیه اروپا است و برگزیت چشم‌انداز جدیدی را پیش‌روی این منطقه قرار داده است که جریان آزاد رفت و آمد مردم و کالاها را مختل می‌کند.