رویاهای بزرگ هند بر باد رفت
نبرد نابرابرکرونا با «مودی»
«نارندرا مودی» نخست‌وزیر هند، در اواخر ژانویه در یک گردهمایی مجازی در مجمع جهانی اقتصاد که پرچم سه رنگ هند در پس‌زمینه نمایش داده می‌شد، گفت: «هند بشریت را از فاجعه‌ای بزرگ آن هم با مهار موثر ویروس کرونا نجات داده است.» اکنون شاهدیم که موج دوم کرونا هند را به کشوری در جهان تبدیل کرده که بدترین لطمات را از همین ویروس تاجدار دیده است. «جفری گتلمان»، «هاری کومار»، «کاران دیپ سینگ» و «سمیر یاسر» در گزارش یکم مه برای نیویورک‌تایمز نوشتند، میزان ابتلاهای جدید به ۴۰۰ هزار مورد در روز رسیده است. واکسن‌ها در حال اتمام هستند. بیمارستان‌ها مملو از بیمارند. اکسیژن که نقشی جان‌بخش دارد رو به اتمام است. هر روز، «مرده‌سوزخانه‌ها» هزاران جسد را می‌سوزانند و خاکسترهای پایان‌ناپذیر انسان‌هایی را تحویل می‌دهند که از آتش آنها هوای برخی شهرهای بزرگ هند رنگ خاکستری به خود گرفته است.
وارونگی شدید وضع هند - از اعلام پیروزی بر کرونا تا تحمل شدیدترین وضعیت اضطراری ظرف دهه‌های گذشته - موجب یک مکافات ملی شده که «مودی» در مرکز آن قرار دارد. کارشناسان در سراسر جهان از این در عجب بودند که این کشور چگونه توانسته از بدترین پاندمی جهانی بگریزد. آنها توضیحات سرگرم‌کننده‌ای در مورد جوانی و سلامتی نسبی جمعیت خود ارائه می‌دادند که مودی و دولتش به آن می‌بالیدند. حتی اکنون هم حامیان مودی می‌گویند که هند از یک پدیده جهانی لطمه دیده و برای یافتن علل موج دوم به زمان بیشتری نیاز است. اما کارشناسان مستقل بهداشتی و تحلیلگران سیاسی می‌گویند که اعتماد‌به‌نفس بیش از حد مودی و سبک رهبری مسلط او سهم بزرگی از این مسوولیت را بر گردن دارد. منتقدان می‌گویند دولت مودی مصمم بود چهره‌ای از هند به جهان نشان دهد که موفق شده قطار اقتصاد را به ریل بازگرداند و با وجود خطرات ماندگار کرونا اما توانسته کسب و کارها را هم بگشاید. در برهه‌ای، مقام‌های هندی هشدارهای دانشمندان را که می‌گفتند جمعیت این کشور هنوز در برابر این بیماری آسیب‌پذیر است رد می‌کردند. برخی مقام‌های هندی آشنا به این مساله به نقل از دانشمندان می‌گفتند، این کشور هنوز به «ایمنی گله‌ای» دست نیافته است.
«گتلمان- کومار- سینگ- یاسر» در بخش دیگری از گزارش خود افزودند، پریشانی فزاینده در تمام این کشور، هاله آسیب‌ناپذیری سیاسی مودی را خدشه‌دار کرده است؛ امری که او توانسته بود با کنار زدن مخالفان و استفاده از کاریزمای شخصی خود که او را به قدرتمندترین سیاستمدار هندی طی دهه‌ها تبدیل کرده بود، به دست آورد. رهبران مخالف هنوز حمله می‌کنند و جایگاه کلیدی مودی در قدرت باعث شده وی در بطن حملات و انتقادهای مخالفان در عرصه واقعی و مجازی قرار بگیرد. با توجه به اینکه سه سال تا انتخابات پارلمانی زمان باقی است و هیچ نشانه‌ای از شکست در دولت مودی دیده نمی‌شود، به نظر می‌رسید که او با خیال راحت به کار خود ادامه می‌دهد و جایگاهش در قدرت امن است. دولت وی تلاش‌های خود را برای تهیه مایحتاج بیماران نیازمند و ناامید افزایش و شرایط واکسن‌های کمیاب را برای گروه‌های سنی بیشتر، گسترش داده است. با این حال، تحلیلگران می‌گویند سلطه وی بر ساختار قدرت به این معنی است که افراد بیشتری وی را شخصا مسوول بیماری و مرگ فوران‌یافته در سراسر کشور می‌دانند.
عاصم علی، محقق مرکز تحقیقات سیاسی در دهلی‌نو می‌گوید: «بیشتر تقصیرها به گردن سبک مدیریتی مودی است که در آن سبک، وزرای عالی به دلیل وفاداری‌شان انتخاب می‌شوند نه به خاطر تخصص‌شان. وی افزود: «در چنین چارچوب حکومتی‌ای، وقتی مودی توپ را رها می‌کند (همان‌طور که وی در مورد کووید انجام داد)، عواقب فاجعه‌آمیزی می‌تواند به دنبال داشته باشد.» در مقاطع مختلف در ماه‌های اخیر، مقامات تصمیماتی اتخاذ کرده‌اند که موجب بازگشت ترس و دلهره به هند شده است. اگرچه هند به مثابه موتورخانه یا موتور محرک تولید واکسن در جهان است و واکسن‌هایی برای محافظت از جهان تولید می‌کند اما دزهای کافی برای محافظت از خود را خریداری نکرد. در عوض، درحالی‌که نرخ واکسیناسیون در داخل هند پایین بود، دهلی‌نو بیش از ۶۰ میلیون دز را برای تقویت جایگاه خود در صحنه جهانی صادر کرد؛ حتی زمانی که نرخ ابتلا افزایش یافت، مودی تصمیم گرفت به گروه‌های بزرگی اجازه دهد تا به حزب حاکم «بهاراتیا جاناتا» کمک کرده و اعتبار ملی‌گرایانه و هندوی آن را جلا دهند. دولت او همچنین اجازه برگزاری یک جشنواره با میلیون‌ها پرستشگر را صادر کرد. او در تجمعات هزاران نفری هواداران خود در انتخابات ایالتی بدون ماسک حضور می‌یافت. تحلیلگران می‌گویند مودی بیش از آنکه در محاصره متخصصان و کارشناسان باشد، در احاطه متحدان خود است. تحلیلگران هندی می‌گفتند مقام‌ها وحشت دارند که اشتباهات [او و دولتش] را گوشزد کنند و بیم شدیدی دارند که ادعاهای مودی مبنی بر پایان این پاندمی را زیر سوال ببرند. حزب او و متحدانش به دنبال اسکات منتقدان برآمده‌اند و به فیس‌بوک، اینستاگرام و توییتر دستور داده‌اند که پست‌های انتقادی را حذف و همزمان تهدید به بازداشت مردم عادی به دلیل اعتراض به کمبود اکسیژن کرده‌اند.
حزب مودی (که به B.J.P معروف است) و دولت از ارائه پاسخ به پرسش‌های خاص خودداری کرده اما فهرستی از اقدامات دولتی که اتخاذ شده‌اند را ردیف کرده از جمله اینکه مودی ده‌ها جلسه در ماه آوریل با افسران نیروی هوایی، مدیران دارویی و بسیاری دیگر برگزار کرده است. دولت در بیانیه‌ای گفت که «سرعت پیوسته و هماهنگ و البته مشورت را حفظ می‌کند تا پاسخی شایسته ارائه دهد.» این بیانیه افزود که دولت در ماه فوریه «به ایالت‌ها توصیه کرده بود تا هوشیاری دقیق» را حفظ کرده و «مراقب باشند تسلیم نشوند.» هر رهبر هندی‌ای با چالش‌هایی مواجه می‌شود. صدها میلیون شهروند فقیر هندی با صورت‌هایی «جغدگونه» زندگی می‌کنند و به راحتی طعمه این ویروس به شدت مسری می‌شوند. بانک جهانی می‌گوید هند مدت‌هاست از بهداشت عمومی غفلت کرده و کمتر از ۱۰۰ دلار در سال را هزینه فرد می‌کند و این کمتر از بسیاری از کشورهای در حال توسعه دیگر است؛ مشکلی که پیش از مودی هم بوده است. گزارشگران نیویورک‌تایمز همچنین نوشتند که روز شنبه این کشور ۳۹۸ هزار ابتلای جدید و بیش از ۳۵۰۰ مرگ را بر اثر کووید-۱۹ گزارش داد. شواهد نشان می‌دهد که آمارهای رسمی به شدت دستکاری شده و بیانگر اعداد و ارقام واقعی نیست. بمبئی (بزرگ‌ترین شهر هند) به دلیل اتمام ذخیره واکسن، واکسیناسیون را متوقف کرد.
تحلیلگران می‌گویند مودی در موج اول عملکرد بسیار بهتری داشت. مودی ۷۰ساله، به عنوان یک سیاستمدار قدیمی که فروتن و مشتاق حرکات نمایشی است، از همان روزهای اول ماسک می‌زد و فاصله‌گذاری را رعایت می‌کرد. در ۲۴ مارس ۲۰۲۰، وقتی هند کل ابتلای گزارش شده‌اش کمتر از ۶۰۰ نفر بود، مودی به مقام‌های کشور دستور داد تا یکی از سختگیرانه‌ترین قرنطینه‌ها در جهان را به اجرا بگذارند. اکثر مردم با نگرانی اما وظیفه‌شناسانه در خانه ماندند. وقتی او از مردم خواست تا در همبستگی با کادر درمان بایستند و قابلمه‌ها و ماهیتابه‌های خود را در دست بگیرند، میلیون‌ها نفر چنین کردند. کارشناسان آن قرنطینه را بسیار ارج می‌نهند هرچند ناقص بود اما سرعت انتشار کووید را کاهش داد. اما این محدودیت‌ها از نظر اقتصادی ویرانگر بود و باعث شد ده‌ها میلیون نفر بیکار شوند و رویاهای بزرگ مودی با خطر مواجه شود که از آن جمله تبدیل هند به یک قدرت جهانی است. او از قرنطینه دوباره می‌ترسد. پس از اینکه محدودیت‌ها را کاهش داد، نرخ ابتلا به سرعت بالا رفت و در ماه سپتامبر به ۱۰۰ هزار نفر در روز رسید اما نظام درمانی همچنان سرپا بود. با آغاز سال ۲۰۲۱، زمانی که ابتلا کم شده و اقتصاد در حال بازگشت به ریل زندگی بود، مودی و تیمش شروع به راه‌اندازی کارزاری جهانی کردند دال بر اینکه هند بار دیگر بازگشته و زندگی جریان خود را از سر گرفته است. بسیاری از هندی‌ها ماسک‌های خود را برداشتند، به بازارها رفتند و معاشرت‌های خود را از سر گرفتند. محدودیت‌های بیشتری برداشته شد و مراکز کووید-۱۹ که در برخی مناطق در موج اول تاسیس شده بود برچیده شدند. چنین بود که ابتلا روندی صعودی گرفت و هند در مسیر پرخطر امروز افتاد.
