چرا نظامیان برمه‌ای جای خود را محکم کردند؟
میانمار در دامان چین و روسیه
آیا این پیامدی بود که همواره پیش‌بینی می‌شد؟
نه لزوما. بسیاری از مردم در میانمار امیدوار بودند که ایالات‌متحده پس از کودتا دست به مداخله بزند اما چنین نشد. معترضان دموکراسی‌خواه نشانه‌هایی حمل می‌کردند که روی آن «R۲P» یا «مسوولیت حفاظت» نوشته شده بود. این اشاره دارد به دکترین سازمان‌ملل در سال ۲۰۰۵ که مسوولیت کشورها برای حفاظت از مردمانشان از جرائم فاحش را تایید می‌کند. اما تلاش‌های دیپلماتیک در سازمان ملل و آ.سه.آن راه به‌جایی نبرده است.
چرا رهبری کودتای میانمار این‌قدر مطمئن به‌نظر می‌رسد؟
میانمار دهه‌هاست که به دست نظامیان اداره می‌شود. به‌عبارت دیگر از سال ۱۹۶۲ نظامیان همواره بر ساختار قدرت در این کشور حاکم بوده‌اند. ژنرال‌ها هیچ‌گاه از ایده دموکراسی استقبال نکرده‌اند. قانون‌اساسی مصوب نظامیان در سال ۲۰۰۸ زمینه را برای انتخاب رهبران غیرنظامی هموار کرد اما اقتدار کامل نظامیان را هم مورد تصریح قرار داد و قدرت وتوی آنها بر اصلاحات قانون اساسی را هم تایید کرد.
«تانت مینت-یو»، مورخ برمه‌ای که در آمریکا زاده شد و فرزند «یو تانت»، دبیرکل اسبق سازمان ملل است، در مقاله اخیر در فارن‌افرز نوشت که اشتهای نظامیان برای قدرت تمام‌عیار سیری‌ناپذیر است. او نوشت: «کشوری که به‌دست نظامیان اداره می‌شود نمی‌تواند روزی را تصور کند که ارتش کنترل کامل بر قدرت نداشته باشد.» رهبر کودتای میانمار یعنی ژنرال «مین‌آنگ هلینگ» با چرخیدن به سوی روسیه و چین و افتادن به دامان آنها مانع از گام‌های مداخله‌گرایانه خارجی شد. شورای‌امنیت هم در بیانیه‌ای با الفاظی آرام از کودتای نظامیان انتقاد کرد تا مبادا با کارشکنی‌های روسیه و چین مواجه شود. دیپلمات‌های چین و روسیه هلینگ را به مثابه «رهبر میانمار» مورد شناسایی قرار دادند. با او در سفر به روسیه هم نسبتا خوب برخورد شد.
گروه‌های حقوق‌بشری از این وضعیت ابراز ناامیدی کردند و می‌گویند شورای امنیت در مورد میانمار شکست خورده است.
«لویی شاربونو»، مدیر دیده‌بان حقوق‌‌بشر، ماه گذشته و پس از پیوستن به ۲۰۰ گروه حقوق‌بشری دیگر، گفت: «مواضع و بیانیه‌های دوره‌ای شورا در مواجهه با سرکوب خشونت‌بار معترضان از سوی نظامیان کودتاگر معادل دیپلماتیک «به‌من‌چه» و شانه بالا‌انداختن و نادیده‌انگاری است.»
آیا با تقبیح مجمع عمومی آسیبی به هونتاها وارد شد؟
روز جمعه مجمع‌عمومی در بیانیه‌ای کودتا را تقبیح کرد. دیپلمات‌های غربی این بیانیه را موفقیت می‌دانند اما بهتر است بگوییم که زبان این «قطعنامه» (بهتر است به آن بیانیه بگوییم) ضعیف بوده تا بتوانند رای «مثبت» بیشتری دریافت کنند و این در حالی است که ۳۶ کشور رای ممتنع دادند. تحلیلگران می‌گویند بعید است این رای هونتاها را به مذاکره با رقبای داخلی‌شان تشویق کند. «ریچارد گووان»، مدیر گروه بین‌المللی بحران، می‌گوید؛ همین بیانیه هم «نشانه‌ای روشن است از اینکه جامعه بین‌المللی نگاه مثبتی به کودتا ندارد و باعث می‌شود بهبود رابطه هونتاها با جهان خارج اندکی دشوارتر شود.» اگرچه کشورهای آسیایی هم کوشیده‌اند در این رابطه میانجیگری کنند، اما تلاش‌های آ.سه.آن راه به‌جایی نبرده است، در عوض این مجموعه ناخواسته به تثبیت قدرت نظامیان کمک کرده تا احیای دموکراسی.
