بخش نوزدهم

جاده جدید امپراتور

جاناتان ای. هیلمان محقق ارشد مرکز CSIS ترجمه: محمدحسین باقی اندکی پس از تحمیل شکست از سوی بریتا‌نیا، چین در لاک کاملا دفاعی فرو رفت و حاکمیت خود را بر تکنولوژی‌های جدیدی که دیگران - از جمله ژاپن - به‌طور موفقیت‌آ‌میزی در حال پذیرش‌اش بودند، برتری داد. «احتیاط» در نهایت به یک «بدهی» تبدیل شد و طی جنگ چین - ژاپن برای عدم‌توسعه سیستم ریلی‌اش و طی شورش بوکسورها برای توسعه آن سیستم و نیز پس از آن و وقتی ‌که مبادرت به وام‌گیری هنگفتی کرد، هزینه‌اش را پرداخت.

از رئیس‌جمهور «شی» به پایین، مقام‌های چینی همنوا با هم و به تاکید اتهامات مربوط به استعمارگری چین در امتداد «ابتکار کمربند و جاده» را رد کردند. «شی» در کنگره ملی حزب کمونیست در سال ۲۰۱۷ خطی را توضیح داد که دیگر مقام‌ها تکرار کرده‌اند: «مهم نیست که توسعه آن تا‌ کجا طول بکشد، چین هرگز به دنبال هژمونی نبوده و قصد توسعه‌طلبی هم ندارد.» برای اطمینان دادن به جهان در مورد اهداف آینده چین، مقام‌های چینی و دانشگاهیان به‌دقت به گذشته اشاره می‌کنند و ادعا می‌کنند که استعمار کشورهای دیگر در «DNA» چین وجود ندارد. البته زمانی که سلسله چینگ قدرت را تثبیت و تحکیم کرد، بسیاری از همان تکنیک‌ها را برای کنترل در درون مرزهای همزمان در حال گسترشش به کار گرفت همان‌طور که قدرت‌های اروپایی در خارج از مرزهای خود اعمال می‌کردند.

به‌طور خطرناکی، چین اکنون با چالشی مواجه است که امپراتوری‌های گذشته با آن دست ‌به ‌گریبان بودند اما بدون اینکه همان اشتباهات را به‌صورت بین‌المللی انجام دهد؛ اشتباهاتی که دیگران قبل از این کشور انجام داده بودند. در پی دو جنگ جهانی، قدرت‌های غربی نهادهای بین‌المللی‌ای تاسیس کردند که دستورالعمل‌ها و برنامه‌هایی برای وام‌گیری خارجی تعیین می‌کرد، نرخ بهره را محدود می‌کرد و ارزیابی‌های مربوط به تاثیرات اجتماعی و زیست‌محیطی را (در کنار سایر الزامات) انجام می‌داد. مقام‌های چینی وعده دادند که به این اهداف هم اهمیت می‌دهند اما تمایلی نداشتند که همان اقدامات را پیاده کنند. همان‌طور که مقام‌های چینی به انتقادات در مورد تلاش‌های زیرساختی فعلی‌شان پاسخ می‌دهند، آنها تا‌ریخ را هم به یاد می‌آورند و از ریاکاری با اندوه یاد می‌کنند. از همه اینها گذشته، کشورهای توسعه‌یافته امروز آنگاه که در قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم درحال‌توسعه بودند نیازی نمی‌دیدند که معیارهای بالای اجتماعی و زیست‌محیطی را رعایت کنند. آیا جامعه جهانی اکنون در حال تعیین محدودیت بالاتر یا استا‌ندارد دوگانه‌تری است؟ اما این خوانشی اشتباه و خطرناک از تا‌ریخ است. برای نمونه، ایالات متحده نه به دلیل بلاها و رویدادهای ناگوار ریلی‌اش بلکه با وجود آنها توسعه یافت. اگر ساخت خط‌آهن آمریکا آهسته‌تر پیش می‌رفت، اگر به‌جای منافع داخلی منعکس‌کننده نیازهای بازار بود، ایالات متحده از مزیت‌های بیشتر راه‌آهن با هزینه‌های کمتر بهره‌مند می‌شد.

همان‌طور که فصل‌های آتی نشان می‌دهد، BRI در اصل یک پروژه امپراتوری‌مآبانه است که از فناوری‌های جدید برای دستیابی به اهدافی قدیمی استفاده می‌کند.