غیبت  «شی» در اجلاس‌های جهانی

 وقتی روسای‌جمهور و نخست‌وزیران گروه ۲۰ در رم، ایتالیا، دیدار کردند، «شی جین‌پینگ» رئیس‌جمهور چین در این نشست حضور نداشت. در گلاسکو هم حضور نخواهد داشت؛ جایی که تعهد چین به کاهش انتشار کربن برای کمک به شرایط وخیم تغییرات آب و هوایی بسیار حیاتی تلقی می‌شود. او قرار بود با بایدن دیداری حضوری داشته باشد؛ اما بعید است به این زودی‌ها این دیدار برگزار شود. «شی» در ۲۱ ماه گذشته چین را ترک نکرده است. «استیون لی مایرز» و «کریس باکلی» در گزارش ۳۰ اکتبر در نیویورک تایمز نوشتند، دلیل ظاهری «شی» برای اجتناب از سفر خارجی کووید-۱۹ است؛ هرچند مقام‌ها به صراحت این را نگفته‌اند. این محاسبه‌ای است که تغییر عمیق‌تر در سیاست داخلی و خارجی چین را تقویت کرده است. چین در دوره رهبری «شی» دیگر احساس نمی‌کند که درباره هر چیزی مجبور به همکاری با آمریکا و متحدانش است. این کشور می‌خواهد همکاری‌هایش بر اساس شرایطی باشد که خودش برقرار می‌کند.

«مایرز- باکلی» در بخش دیگری از گزارش خود نوشتند: با این حال، غیبت اخیر رئیس‌جمهور چین در عرصه جهانی، جاه‌طلبی چین را برای مطرح کردن خود به‌عنوان جایگزینی برای رهبری آمریکا پیچیده کرده است. برخی می‌گویند که این امر همزمان با بدتر شدن روابط چین با بسیاری از کشورهای جهان رخ داده است. در عوض، چین به سوی «داخل» گرایش یافته است؛ زیرا دغدغه برخی مقام‌ها حفاظت از سلامتی «شی» و دسیسه‌های سیاسی داخلی است؛ از جمله کنگره حزب کمونیست در سال آینده که انتظار می‌رود او در آن کنگره پنج سال دیگر به‌عنوان رهبر باقی بماند. درنتیجه، دیپلماسی چهره به چهره نسبت به سال‌های نخست ریاست‌جمهوری «شی»، اولویت کمتری دارد. «نوح بارکین» که همکار در شرکت تحقیقاتی Rhodium Group است، می‌گوید: «در حال حاضر یک ذهنیت پناهگاهی در چین وجود دارد.» عقب‌نشینی «شی» او را از این فرصت محروم کرده است که شخصا با کاهش مستمر اعتبار و حیثیت کشورش مقابله کند؛ آن هم در شرایطی که این کشور با افزایش تنش در تجارت، تایوان و سایر مسائل مواجه است. کمتر از یک سال پیش، «شی» امتیازاتی برای امضای یک توافق سرمایه‌گذاری با اتحادیه اروپا ارائه داد - تا حدی برای کند کردن تیغ آمریکا- و این توافق تنها به‌دلیل اصطکاک بر سر تحریم‌های سیاسی خنثی شد. از آن زمان، پکن دعوتی برای دیدار «شی» از اتحادیه اروپا برای دیدار با رهبران این قاره دریافت نکرده است. «هلنا لگاردا» تحلیلگر ارشد موسسه مرکاتور برای مطالعات چین در برلین، درباره عدم سفر رئیس‌جمهور چین می‌گوید: «این عدم سفر فرصت‌ها را برای تعامل در سطح بالای رهبری حذف می‌کند یا کاهش می‌دهد.» او افزود: «از نظر دیپلماتیک، جلسات حضوری اغلب جهت تلاش برای غلبه بر موانع باقی‌مانده در هر نوع توافق یا تلاش برای کاهش تنش‌ها اساسی است.» غیبت «شی» همچنین امیدها را کاهش داده است که گردهمایی‌ها در رم و گلاسکو می‌توانند در دو مورد از مبرم‌ترین مسائل پیش روی جهان امروز، یعنی بهبودی پس از همه‌گیری و مبارزه با گرمایش جهانی، پیشرفت معناداری داشته باشند.

بایدن که در هر دو اجلاس شرکت می‌کند، با توجه به استراتژی‌اش برای همکاری با چین درباره مسائلی مانند تغییرات اقلیمی، حتی در شرایطی که دو کشور بر سر مسائل دیگر درگیر هستند، به دنبال دیدار با «شی» در حاشیه این اجلاس‌ها بوده است. در عوض، دو رهبر توافق کردند تا قبل از پایان سال یک «اجلاس مجازی» برگزار کنند؛ هرچند هنوز تاریخی برای آن اعلام نشده است. «رایان هاس» کارشناس‌ارشد موسسه بروکینگز که در دوره ریاست‌جمهوری باراک اوباما مدیر شورای امنیت ملی در امور چین بود، گفت: «ناتوانی این دو رئیس‌جمهور برای ملاقات حضوری هزینه‌هایی را به همراه دارد.» درست پنج سال پیش، در سخنرانی در مجمع جهانی اقتصاد در داووس، «شی» خود را نگهبان نظم «چند ملیتی» معرفی کرد؛ درحالی‌که دونالد ترامپ ایالات متحده را به «اول آمریکا» کشاند. هاس گفت: «اگر شی کشورش را ترک کند، باید پس از بازگشت به پکن به پروتکل‌های کووید پایبند باشد یا اینکه از این پروتکل‌ها عدول کند و به‌دلیل فراتر دانستن خود از قوانینی که برای دیگران اعمال می‌کند، انتقاد را به جان بخرد.»