به گزارش ایسنا و به نقل از یو.دبلیو نیوز،  نادر حبیبی استاد اقتصاد خاورمیانه در مرکز مطالعات خاورمیانه در دانشگاه "برندیس" (Brandeis) ایالات متحده آمریکا در پژوهشی در مورد وضعیت تحصیلات عالی در خاورمیانه نوشت: ترکیه در دهه گذشته، افزایش سریع ثبت‌نام دانشگاهها را تجربه کرده است. تعداد کل دانشجویان در دانشگاهها و سایر موسسات آموزش عالی ۹۱ درصد افزایش یافته است. از ۳.۵ میلیون دانشجو در سال ۲۰۰۸ به ۶.۷ میلیون نفر در سال ۲۰۱۳ رسید و روند صعودی آن در سال‌های اخیر ادامه داشته است و تا دسامبر ۲۰۱۶ نزدیک به ۷.۲ میلیون دانشجو در ۱۱۸ دانشگاه دولتی و ۶۵ دانشگاه خصوصی در برنامه‌های مختلف دانشگاهی حضور یافته‌اند.

این افزایش شدید نتیجه مستقیم سیاست‌های آموزش عالی دولت ترکیه است.

در عین حال نرخ بیکاری در میان فارغ التحصیلان دانشگاهی همچنان بالا است. اخیرا آمارها نشان می‌دهد که در میان کارکنان بالغ که دارای مدرک دانشگاهی (با درجه دو ساله یا بالاتر) هستند، نرخ بیکاری از ۱۱.۵ درصد در ژوئن ۲۰۱۶ به ۱۲.۶ درصد در ژوئن ۲۰۱۷ افزایش یافته است.

این موضوع بیشترین تاثیر را روی زنان داشته چرا که به ترتیب در سالهای ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ رقم ۱۵.۶ درصد و ۱۸.۴ درصد بیکاری را تجربه کردند.

علاوه بر بالا بودن نرخ بیکاری، فارغ التحصیلان دانشگاهی نیز در معرض خطر بیکاری هستند.

شغل غیردانشگاهی یک فارغ التحصیل دانشگاهی، بیکاری تلقی می‌شود. شغل غیردانشگاهی طبق استانداردهای سازمان بین‌المللی کار، کاری است که نیازی به مدرک دانشگاهی ندارند.

هنگامی که ما به سطح آموزش نیروی کار ترکیه نگاه می‌کنیم، واضح است که تعداد روزافزونی از فارغ التحصیلان دانشگاهی که در این دسته قرار دارند، وجود دارد.

محبوب‌ترین شغل‌های غیردانشگاهی دانشجویان فارغ التحصیل دانشگاههای ترکیه کارهای دفتری، خدمات مشتریان و فروشندگی است. چرا که از موقعیت اجتماعی بهتری نسبت به اکثر مشاغل در صنعت و کشاورزی بهره‌مند می‌شوند.

در سال ۲۰۰۴ حدود ۱۱ درصد از کارمندان کارهای دفتری، خدمات پس از فروش و فروشندگی تحصیلات عالی داشتند، اما این رقم در سال ۲۰۱۶ به ۲۲ درصد افزایش یافت.

وقتی کارگران را در تمام کارهایی که نیازمند مهارت‌های دانشگاهی نیستند به کار می‌گیرند، می‌توانیم ببینیم که تعداد فارغ التحصیلان از سه درصد در سال ۲۰۰۴ به ۹ درصد در سال ۲۰۱۶ افزایش یافته است.

حتی در سال ۲۰۰۴، ۲۱ درصد از کارگران دارای تحصیلات دانشگاهی در کارهای غیردانشگاهی مشغول به کار بودند.

متاسفانه، در نتیجه افزایش سریع تعداد فارغ التحصیلان دانشگاهی، این رقم در ۱۲ سال گذشته به طور پیوسته افزایش یافته و تا سال ۲۰۱۶ به میزان هشدار دهنده ۳۳ درصد رسیده است.

نتیجه اینکه علاوه بر نرخ بالای بیکاری در میان فارغ التحصیلان دانشگاهی، نزدیک به یک سوم از افرادی که در حال کار هستند، مشغول به کار در حرفه‌هایی هستند که نیازمند مهارت‌های دانشگاهی نیستند.

این میزان رشد ناکارآمدی هشدار دهنده است و این نشان دهنده یک شکاف عمده بین فرصت‌های شغلی در بازار کار و عرضه فارغ التحصیلان دانشگاهی در ترکیه است.

واضح است که هیچ فارغ التحصیل دانشگاهی پس از چندین سال تحصیل در یک رشته دانشگاهی، کار داوطلبانه غیردانشگاهی را قبول نمی‌کند. آنها مجبور به مصالحه و قبول این مشاغل هستند؛ چرا که عرضه و تعداد فارغ التحصیلان دانشگاه در بسیاری از زمینه‌ها بیش از شغل‌های موجود است.

علاوه بر این، افزایش سریع ثبت نام کیفیت آموزشی برخی از دانشگاه‌ها را به دلیل کمبود استادان و منابع آموزشی کاهش داده است. در نتیجه برخی از فارغ التحصیلان دانشگاهی آموزش کافی برای دست و پنجه نرم کردن با چالش‌های کار را ندیده‌اند.

اگر کارفرمایان افراد با مهارت کم و نیمه ماهر را با فارغ التحصیلان دانشگاهی پر کنند، بازار کار برای فارغ التحصیلان دبیرستانی کمتر مطلوب می‌شود. این باعث انگیزه کاذب بسیاری از فارغ التحصیلان دبیرستان برای درخواست تحصیلات دانشگاهی می‌شود.

متاسفانه، از آنجا که تقاضای اجتماعی برای تحصیلات دانشگاهی بسیار زیاد است، سیاستمداران ترکیه خواستار محدودیت‌های قابل‌توجهی در ثبت‌نام دانشگاهی هستند که گامی لازم برای کاهش بیش از حد تعداد فارغ التحصیلان است.

همانند بسیاری از کشورهای آسیایی و خاورمیانه، تعصبی قوی در راستای آموزش عالی در ترکیه وجود دارد که دولت را مجبور می‌کند تا به قوت یارانه دانشگاه‌های دولتی را تامین کند. خانواده‌ها پول زیادی را برای آماده شدن برای امتحان ورود به دانشگاه و تحصیل در دانشگاههای خصوصی هزینه می‌کنند.

اما هنگامی که بیش از ۳۰ درصد فارغ التحصیلان دانشگاه پس از فارغ التحصیلی نمی‌توانند شغل مناسب پیدا کنند، نشان می‌دهد که سیستم آموزش عالی ترکیه موثر و مفید نیست.

بنابراین به نظر می‌رسد بهتر است دانشجویان کمتر در دانشگاه ثبت‌نام کنند و سهم بیشتری از منابع دولتی برای بهبود کیفیت آموزش عالی صرف شود، نه تعداد فارغ التحصیلان دانشگاه.

در سپتامبر ۲۰۱۷، دولت ترکیه اعلام کرد که ۱۰ دانشگاه را به عنوان دانشگاه تحقیقاتی تعیین کرده است و منابع بیشتری را برای دستیابی به برتری در پژوهش و تحصیلات تکمیلی فراهم می‌کند. این یک گام مثبت است، اما باید با نظارت بهتر ثبت نام در رشته‌های دانشگاهی که از نرخ بالای بیکاری و بیکاری رنج می‌برند، تکمیل شود.

اخراج اخیر تعداد زیادی از استادان دانشگاه پس از شکست کودتای ۱۵ ژوئیه ۲۰۱۶، یکی دیگر از دلایل نگرانی در مورد دانشگاهها است. بسیاری از دانشکده‌های دانشگاه، دانشجویان با تجربه را از دست داده‌اند و مجبورند همان تعداد دوره‌ها را مدیریت کنند یا تعداد زیادی دانشجو را با تعداد کمی از کارکنان آموزشی آموزش دهند.

علاوه بر این، اعضای جدید هیات علمی که برای پر کردن این شکاف استخدام شده‌اند، فارغ التحصیلان دکترای جوان با تجربه تدریس محدود هستند. در این شرایط، افزایش ثبت نام به احتمال زیاد منجر به کاهش کیفیت آموزش دانشجویان می‌شود.

این پژوهش در مورد وضعیت تحصیلات عالی در خاورمیانه در پایگاه www.overeducation.org در دسترس است.

 

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.