کاخ سفید صحنه رویارویی مخالفان و موافقان برجام

به گزارش ایرنا، از چهار سال پیش که مذاکرات هسته ای بین ایران و ۱+۵ آغاز شد، رویارویی بین دو طیف دموکرات و جمهوریخواه بر سر این موضوع بالا گرفت.
دولت دموکرات «باراک اوباما» رییس جمهوری قبلی آمریکا به رغم وجود سیطره اکثریت حزب مخالف (جمهوریخواهان) بر کرسی های مجلس سنا و نمایندگان با دشواری توانست برجام را از کنگره عبور دهد اما انتظار آن می رفت که در صورت ورود نماینده ای از جمهوریخواهان به کاخ سفید، پیشبرد توافق با دشواری های مواجه شود.
حال همان دوره ای که پیش بینی می شد، فرا رسیده و دونالد ترامپ در دولت ۱۰ ماهه خود بزرگترین موانع را در مسیر اجرای توافق هسته ای نهاده است و او به تازگی نیز از تایید پایبندی ایران به برجام خودداری کرد که می تواند پیش زمینه ای برای خروج از برجام تلقی شود. مواضع ترامپ اما با مخالفت هایی در درون هر دو طیف اصلی ایالات متحده رو به رو شده است. آنها می کوشند تا با هشدار به ترامپ، فرضیه برجام منهای ترامپ را کمرنگ کنند.

** نقش پررنگ حامیان آمریکایی برجام
دموکرات ها به عنوان پایه گذاران توافق هسته ای همواره از این توافق حمایت کرده و نسبت به کارشکنی های ترامپ و احتمال خروج آمریکا از برجام هشدار داده اند. نیمه نخست مهرماه بود که 180 نماینده این جناح در نامه ‌ای به رییس جمهوری این کشور خواستار پایبندی وی به برجام شدند.
پس از واگذاری مسوولیت تایید یا رد برجام از سوی ترامپ به کنگره، «چاک شومر» رهبر دموکرات های سنای آمریکا نیز به نمایندگی از طیف دموکرات از برجام حمایت به عمل آورد و در پیامی توئیتری نوشت که «ما اجازه از بین رفتن توافق را نمی دهیم».
حمایت از برجام و هشدار به ترامپ در این خصوص تنها به دموکرات ها منحصر نیست و زمزمه هایی مبنی بر ضرورت پایبندی آمریکا به توافق از درون کاخ سفید و هیات حاکمه نیز شنیده می شود که برجسته ترین آنها، «رکس تیلرسون» وزیر امور خارجه ایالات متحده است. وی تا هفته گذشته معتقد به امضای گزارش پایبندی ایران از طرف ترامپ بود و حتی بارها بین او و رییس جمهوری در این باره مشاجره صورت گرفته بود.
حال که تیلرسون موضوع هسته ای را خارج از دستان ترامپ و نزد کنگره می بیند، تلاش می کند تا نمایندگان را به برجام متعهد سازد.
وی 23 مهرماه جاری و دو روز پس از اعلام مواضع ترامپ در گفت وگو با شبکه تلویزیونی «سی.‌ان.‌ان» با بیان اینکه پایبندی به برجام به سود آمریکاست، اظهار کرد: همانند دونالد ترامپ نمی‌خواهد کنگره تحریم‌ هایی را علیه ایران وضع کند که منجر به نابودی این توافق شود.
در روزهای گذشته شاهد دیدگاهی مشابهی از طرف «جیمز متیس» وزیر دفاع ترامپ هستیم که ماندن در برجام را به نفع منافع ملی ایالات متحده ارزیابی کرده است.
وی معتقداست در حال حاضر جایگزینی برای این توافق وجود ندارد و باید همه طرف ها آن را حفظ کنند.
«باب کورکر» به عنوان یکی از سناتورهای برجسته حزب جمهوریخواه و رییس کمیته خارجی سنا هم نظری عکس دونالد ترامپ دارد. او نگران تیرگی روابط اروپا با آمریکا است به ویژه پس از اعلام مواضع اخیر ترامپ و شانه خالی کردن رییس جمهوری آمریکا از زیر مسوولیت سومین امضای پایبندی ایران به برجام.

** توطئه توافقنامه تکمیلی
ترامپ در اعلام راهبرد جدید خود در قبال برجام با بیان اینکه احتمال دارد آمریکا به طور کامل از برجام خارج شود، گفت در عین حال این امکان هم وجود دارد که با رفع اختلافات از خروج آمریکا جلوگیری شود. وی با این سخنان خود نشان داد که قصد پیاده سازی سیاست «چماق و هویج» را دارد.
کاخ سفید در ابتدا سعی کرد تا با اهمیت جلوه دادن خروج خود از برجام در میان طرف های توافق نگرانی ایجاد کند؛ ابزاری که به باور مقامات آمریکا برای کوتاه آمدن ایران و گروه ۱+۵ ضروری می نماید. در مرحله بعد موضوع توافقنامه تکمیلی مطرح می شود چنانچه در ماه گذشته بارها از طرف سران واشنگتن به سبک های مختلف تشریح شده است.
در همین ارتباط چند روز پیش وزیر امور خارجه آمریکا با برجسته سازی نقایص برجام از احتمال تکمیل توافق هسته ای به صورت توافقنامه تکمیلی سخن به میان آورد. پیشتر نیز «نیکی هیلی» نماینده آمریکا در سازمان ملل از مذاکرات مجدد برای رفع نقایص برجام تاکید کرده بود؛ موضوعی که با واکنش دیگر اعضای گروه 1+5 و به ویژه مقامات جمهوری اسلامی ایران مواجه شده است.
این توطئه نخ نمای آمریکا بر اعضای توافق آشکار است و همین موضوع باعث شده تا مقامات اروپایی و آسیایی اعضای مذاکره کننده شدیدترین واکنش ها را به مواضع دو پهلوی ترامپ نشان دهند.
فدریکا موگرینی» مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیزبرجام را یک قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل دانست که رییس جمهوری هیچ کشوری نمی ‌تواند به آن پایان بدهد.
مذاکرات ایران و غرب برای پایان دادن به مساله هسته ای کشور ما دست کم ۱۳ سال به طول انجامیده که نزدیک به یک دهه آن بین ایران و سه کشور اروپایی و ثمربخش ترین آن در دولت یازدهم بین ایران و گروه ۱+۵ انجام گرفت. بنابراین، خواست و سلیقه رییس جمهوری آمریکا نمی تواند این توافق تاریخی را مخدوش کند.
در مجموع، فشار آمریکا بر طرف های توافق با چند هدف پیگیری ی شود: نخست لغو برجام، دوم خروج ایران از توافق هسته ای و سوم، پس گرفتن امتیازهای تهران از طریق مذاکره مجدد بر برجام.