روزنامه شرق:سخنان وزیر دفاع درباره خروج نیروهای مسلح ازکار اقتصادی ابهام دارد
این دومین گفت‌وگوی وزیر درباره خروج نیروهای مسلح از بنگاه‌داری با روزنامه ایران در فاصله کمتر از یک ماه بود و روزنامه ایران برای انتشار این گفت‌وگو به‌عنوان تیتر یک از تیتر «پیگیری واگذاری بنگاه‌های اقتصادی سپاه و ارتش» استفاده کرد.
با‌این‌حال توضیحات وزیر دفاع در این دو گفت‌وگو آن‌قدر کوتاه بود که بلافاصله گمانه‌زنی‌های متعددی را درباره چند‌و‌چون این واگذاری‌ها و دلایل خروج نیروهای مسلح از بنگاه‌داری مطرح کرد. از یک سو گروهی از تحلیلگران این اقدام را تلاش نیروهای مسلح و در واقع سپاه پاسداران انقلاب اسلامی برای بی‌اثرکردن تحریم‌های احتمالی آمریکا قلمداد کردند و گروهی دیگر نیز به دلایل اقتصادی چنین تصمیمی توجه بیشتری نشان دادند. همین ابهامات بود که باعث شد اغلب تحلیلگران از مرحله «چه اتفاقی خواهد افتاد» به مرحله «چه اتفاقی در حال رخ‌دادن است» عقب‌نشینی کنند و بیشتر به‌دنبال یافتن پاسخی برای سؤالات حاصل از دو گفت‌وگوی وزیر دفاع باشند. اما وزیر دفاع در مصاحبه با ایران چه گفت و چه مواردی را می‌توان از آن برداشت کرد؟
غیرمرتبط‌ها متوقف می‌شوند
وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح در گفت‌وگو با روزنامه ایران از خروج نیروهای نظامی از کارهای اقتصادی «غیرمرتبط» با دستور رهبری خبر داده و گفته است: «مسئولیت این کار از طرف مقام معظم رهبری و فرمانده کل قوا به ستاد کل نیروهای مسلح واگذار شده و ستاد کل در کل نیروهای مسلح این موضوع را دنبال می‌کند تا این نیروها از کارهای اقتصادی غیرمرتبط به هر دلیل، خارج شوند».
با‌این‌حال به‌درستی روشن نیست منظور از فعالیت‌های اقتصادی غیرمرتبط چیست. آیا فعالیت‌های اقتصادی مرتبط با صندوق تأمین اجتماعی نیروهای مسلح یک فعالیت اقتصادی مرتبط محسوب می‌شود یا آنها نیز در دسته‌بندی‌های مختلفی قرار دارند که باید درباره‌شان تصمیم‌گیری شود. سؤال دیگر اینکه منظور از نیروهای مسلح دقیقا چیست؟ به‌طور مشخص وزارت دفاع، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و ارتش نیروی نظامی محسوب می‌شوند اما آیا برای مثال بنیاد تعاون سپاه که به‌عنوان یک شرکت تعاونی وابسته به سپاه پاسداران فعالیت‌های تجاری و عمرانی انجام می‌دهد، جزئی از نیروهای مسلح به حساب می‌آید و بنگاه‌داری نخواهد کرد یا این تعاونی و مواردی از این دست همچنان به فعالیت اقتصادی خود ادامه خواهند داد؟ درباره اینکه کدام فعالیت‌ها از نظر نیروهای نظامی «اقتصادی» محسوب می‌شوند نیز اتفاق نظر وجود ندارد.
وزیر دفاع در بخش دیگری از مصاحبه سی‌ام دی با روزنامه «ایران» از ادامه فعالیت‌های سازندگی نیروهای مسلح خبر داده و گفته است: «براساس قانون اساسی، سپاه و ارتش برای کمک به دولت کارهایی انجام می‌دهند که گاهی این کارها به‌عنوان کار اقتصادی تلقی می‌شود، مانند کاری که قرارگاه سازندگی انجام می‌دهد، اما این کارها از جنس دیگری است و عموما کاری از جنس کارهای پیمانی است که قسمت‌های سازندگی نیروهای مسلح برای کمک به بخش‌های مختلف بر عهده می‌گیرند و انجام می‌دهند. اگر منظور شما از فعالیت‌های اقتصادی، اینهاست، باید بگویم این کارها می‌تواند براساس نیاز دولت ادامه پیدا کند یا ادامه پیدا نکند. هرچیزی که دولت اعلام نیاز بکند، ادامه پیدا می‌کند».
این تفکیک امیر حاتمی بین فعالیت‌های سازندگی و فعالیت‌های اقتصادی به معنای ادامه فعالیت قرارگاه‌های سازندگی مانند قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیای سپاه پاسداران انقلاب خواهد بود که در‌حال‌حاضر در بخش‌های مختلف نفت، گاز و پتروشیمی، عمران و صنعت، محرومیت‌زدایی و کشاورزی فعالیت می‌کند. این قرارگاه که از سال ١٣٦٨ تشکیل شده از سال ١٣٧٨ و با حضور در پروژه‌های پارس جنوبی فعالیت خود در حوزه نفت و گاز و پتروشیمی را آغاز کرده است. به‌جز فعالیت‌های حوزه توسعه میادین نفتی و گازی، طراحی و اجرای پروژه‌های عمرانی و صنعتی مختلفی مانند ساخت آزادراه و بزرگراه (مانند آزادراه ساوه- همدان، بزرگراه تهران-آبعلی و...)، راه‌آهن درون‌شهری (مانند خط ٧ متروی تهران، خط ٢ و٣ متروی مشهد، خط ٢ متروی تبریز، خط ٢ متروی شیراز، خط متروی قم، توسعه خط یک متروی تهران، خط یک متروی کرمانشاه، متروی مشهد، گل بهار و...)، راه‌آهن برون‌شهری (مانند راه‌آهن اهواز-سربندر، راه‌آهن گرگان-اینچه‌برون، راه‌آهن مراغه- ارومیه و...)، قطارهای سریع‌السیر (مانند قطار سریع‌السیر تهران-قم-اصفهان)، تونل‌های ترافیکی (مانند تونل صدر-نیایش، تونل شهید حکیم، تونل آزادراه اراک-خرم‌آباد، تونل ایمان شمالی شیراز و...)، پل و تقاطع غیرهم‌سطح (مانند بزرگراه طبقاتی شهید صدر، تقاطع غیرهم‌سطح شیخ فضل‌الله نوری با جناح، تقاطع غیرهم‌سطح ولیعصر شیراز و...)، ساخت نیمی از مخازن آبی کشور (مانند سد گتوند، سد کوچری، سد سردشت، سد سیرجان، سد سهند، سد آزادی و...)، اجرای خطوط انتقال آب (مانند خط انتقال آب زاینده‌رود به یزد، آب کرمانشاه به سد گاوشان، آب اهواز به آبادان و...)، تونل‌های انتقال آب (مانند تونل انتقال آب از کرج به تهران، تونل انتقال آب زاینده‌رود به کاشان، تونل انتقال آب لواسان و...)، ساخت نیروگاه و خطوط انتقال و پست، ساخت و اطاله و ترمیم بنادر و اسکله‌ها، پروژه‌های ارتباطاتی، طراحی و اجرای خطوط فیبر نوری و ایستگاه‌های مخابراتی، اکتشاف و استخراج معادن، طراحی یا اجرای ابنیه خاص (مانند طراحی و احداث توسعه حرم، ایوان مرکزی، پل طبیعت، دریاچه خلیج فارس و...) به‌وسیله همین قرارگاه در قالب پیمانکاری انجام شده یا در حال اجرا است. مسئولان قرارگاه خاتم بارها و بارها و از طرق مختلف تأکید کرده‌‌اند که فعالیت آنها فقط در رقابت با پیمانکاران خارجی تعریف می‌شود و در پروژه‌هایی که رقیب داخلی وجود داشته باشد، ورود نخواهند کرد. از دیگر سو برخی از منتقدان معتقدند فشارهای اقتصادی سالیان گذشته بر دولت مستقیما بر توانایی پیمانکاران داخلی اثر گذاشته و بسیاری از این پیمانکاران را تا مرز نابودی کسب‌وکارشان پیش برده است. پرداخت دیرهنگام مطالبات پیمانکاران توسط دولت و برخی مشکلات دیگر باعث شده بخشی از این پیمانکاران عملا فعالیت‌های اقتصادی خود را محدود کنند یا مجبور به فروش ابزارآلات و اخراج نیروی کارشان شوند.
تا اینجا می‌دانیم که فعالیت قرارگاه‌های سازندگی مانند خاتم ادامه خواهد داشت و نمی‌دانیم کدام فعالیت‌های اقتصادی در کدام قسمت از نیروهای مسلح متوقف خواهند شد اما اگر فرض بخشی از تحلیلگران درباره نقش مهم بحران فعلی صندوق‌های بیمه‌ای و اقدامات صورت‌گرفته برای اصلاحات در این صندوق‌ها را بپذیریم، شاید بتوان فهمید منظور از خروج نیروهای مسلح از بنگاه‌داری چیست.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
ارسال نظر