دو هفته پس از اعلام وصول شکایت ایران علیه آمریکا به دلیل بازگرداندن تحریم‌های هسته‌ای و نقض «معاهده مودت» منعقده بین دو کشور، یک مقام آمریکایی‌ واکنش نشان داد و این شکایت را بی‌معنا توصیف کردند.

۲۶ تیر ماه بود که «محمدجواد ظریف» وزیر خارجه ایران در توئیتر نوشت: «امروز ایران به دیوان دادگستری بین‌المللی شکایت کرد تا آمریکا را به دلیل اعمال مجدد غیرقانونی تحریم‌های یکجانبه پاسخگو کند. ایران در مواجهه با اهانت آمریکا به دیپلماسی و تعهدات قانونی، به حاکمیت قانون متعهد است. لازم است که با عادت نقض قوانین بین المللی توسط آمریکا مقابله شود.»

ایران در شکایت خود، علاوه بر درخواست تعلیق روند بازگشت تحریم‌ها، با توجه به طولانی بودن روند دادرسی‌ها در لاهه، صدور رأی موقت برای توقف قطار تحریم‌ها تا زمان مشخص شدن رأی نهایی را خواستار شده بود. دیوان از ۵ شهریور، کار بررسی درخواست ایران را آغاز می‌کند.

آنطور که نشریه آمریکایی «فری بیکن» خبر داده، مقامات ارشد دولت آمریکا در حال کار بر روی این پرونده هستند و با آنکه شکایت ایران را بی‌اساس می‌دانند، ولی در حال آماده‌سازی مستندات حقوقی محکمه‌پسند برای اطمینان از عدم توفیق جمهوری اسلامی ایران در این دادگاه هستند.

چرا اگر حتی ایران در دیوان رأی موافق بگیرد، تضمینی برای اجرای این رأی نیست؟

یکی از مقامات وزارت خارجه آمریکا، به شرط ناشناس ماندن به فری بیکن گفته: «ما از شکایت ۱۶ جولای ایران در دیوان دادگستری بین‌المللی علیه ایالات‌متحده خبر داریم. اجازه ندارم در خصوص جزئیات این پرونده سخن بگویم ولی شکایت ایران، بی‌پایه و اساس است. مصمم هستیم که با قدرت در دادگاه از ایالات‌متحده دفاع کنیم.»

شکایت ایران ۵ بندی است و طی آن از قضات دیوان خواسته شده که موارد ذیل را اعلام کنند:

بیانیه ۸ مِی (۱۸ اردیبهشت) آمریکا در خصوص اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران، نقض تعهدات آمریکا ذیل معاهده مودّت (منعقده در سال ۱۹۵۵) است

آمریکا باید بدون هیچ‌گونه تأخیری، اقدامات آغاز شده از ۸ مِی را متوقف کند

آمریکا بایستی فوراً از تهدید به اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران، دست بردارد

آمریکا باید تضمین بدهد که گامی در مسیر دور زدن رأی دادگاه در خصوص این پرونده برنمی‌دارد

آمریکا باید خسارات وارده به شرکت‌های ایرانی را بر اساس تشخیص دیوان، به صورت تمام و کمال جبران کند

یک مقام آمریکایی دیگر در خصوص تلاش ایران برای ادامه دستور کار ضدآمریکایی نظر داده و گفته که آمریکا می‌خواهد در برابر این رویه بایستد.

وی گفته: «راهی برای ادامه سیاست "مرگ بر آمریکا" در ایران وجود ندارد ولی ما اجازه نداریم (به سوالات در خصوص نحوه این مقابله) پاسخ دهیم.»

این مقام آمریکایی به شکایت ایران علیه کشورش در دیوان دادگستری بین‌المللی هم اشاره کرده و گفته: «ایرانی‌ها بهتر است به جای پیگیری این شکایت بی‌معنی، رویه غیرقانونی خود را عوض کنند، دیگر خواهان نابودی اسرائیل که یک عضو سازمان ملل است نشوند و با رئیس‌جمهور ترامپ بر سر پیشنهاد وی برای انعقاد توافقی بهتر (از برجام)، کنار بیایند.»

بندهای فصل «حل اختلاف» برجام مورد اشاره این مقام آمریکایی، «کمیسیون مشترک برجام» را مرجع حل و فصل اختلافات ایران و ۱+۵ تعیین کرده بود ولی با توجه به مکانیسم تعبیه شده در بندهای ۳۶ و ۳۷ این توافق، در صورت شکایت ایران از «نقض عمده» توافق توسط آمریکا، تنها کافی بود که آمریکا در کمیسیون مشترک به خطاکار بودن خودش رأی ندهد و در شورای امنیت هم، قطعنامه تمدید لغو تحریم‌های ایران را وتو کند.

در این صورت، همه تحریم‌های رفع شده به واسطه برجام، با اجرایی شدن مکانیسم ماشه، به صورت یکجا به سمت تهران بازمی‌گشت. وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران به عنوان متولی نظارت بر اجرای برجام، تاکنون در خصوص علت عدم شکایت به کمیسیون مشترک برجام و ارجاع این اختلاف به دیوان دادگستری بین‌المللی، توضیحی نداده است.

 

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.