عربستان-آمریکا؛ رابطه‌ای بر مبنای امنیت و نفت
همزمان با بروز تنش‌ها در روابط آمریکا و عربستان و با به چالش کشیده شدن دوستی ریاض و واشنگتن در پی ماجرای جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد سعودی و تایید مرگ او در داخل کنسولگری عربستان در استانبول، خبرگزاری فرانسه به بررسی روابط این دو متحد از زمان آغاز روابط دیپلماتیکشان در دهه ۱۹۴۰ میلادی تا امروز پرداخته است.
آغاز شراکت از ۱۹۴۵
عربستان و آمریکا روابط دیپلماتیک خود را در سال ۱۹۴۰ و در اوایل جنگ جهانی دوم آغاز کردند و در ۱۴ فوریه ۱۹۴۵ شراکت آنان با دیداری تاریخی میان ملک عبدالعزیز، بنیانگذار رژیم کنونی عربستان و فرانکلین روزولت، رییس جمهور وقت آمریکا در یک کشتی آمریکایی در کانال سوئز مستحکم‌تر شد. طبق توافق این دو در این دیدار، آمریکا محافظت نظامی از عربستان را در ازای دسترسی ویژه به ذخایر نفتی این کشور تضمین کرد.
پس از حمله صدام حسین به کویت در اوت ۱۹۹۰، ریاض به صدها هزار تن از نیروهای آمریکایی اجازه داد که در خاک عربستان مستقر شوند. این کشور طی جنگ خلیج فارس در سال ۱۹۹۱ علیه صدام، همچون پایگاهی نظامی برای ائتلاف تحت رهبری آمریکا علیه عراق بود.
این ائتلاف طی سال‌های بعد نیز همچنان هواپیماهای خود را در عربستان مستقر می‌کرد تا جنوب عراق یک "منطقه پرواز ممنوع" ایجاد کند که خشم بنیادگرایان سعودی‌ای را به دنبال داشت که در نهایت در اواسط دهه ۱۹۹۰ میلادی دو حمله ضدآمریکایی را در خاک عربستان صورت دادند.
تنش‌های پس از حمله ۱۱ سپتامبر
حملات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ علیه آمریکا تنشی جدی را در روابط دوجانبه سعودی-آمریکایی به دنبال داشت چرا که ۱۵ تن از ۱۹ هواپیماربای این حمله ملیت سعودی داشتند. عربستان این حملات را محکوم کرد اما به تامین مالی افراطگرایان متهم شد.
ریاض مشارکت در حمله علیه افغانستان در اواخر سال ۲۰۰۱ و همچنین شرکت در جنگ عراق در سال ۲۰۰۳ را نپذیرفت، با این حال آمریکا باز هم از خاک عربستان برای عملیات هوایی خود علیه صدام استفاده کرد.
واشنگتن بیشتر سربازان خود را از عربستان خارج و آنان را به قطر و مقر خود برای عملیات هوایی در خلیج فارس منتقل کرد اما همکاری نظامی خود با ریاض را حفظ کرد.
بحران اعتماد تحت ریاست جمهوری اوباما
ریاض از شورش‌ها علیه بشاراسد، رییس جمهور سوریه حمایت کرد و پس از آن که باراک اوباما، رییس جمهور وقت آمریکا در سپتامبر ۲۰۱۳ از حمله هوایی علیه حکومت اسد سر باز زد، خشم خود را از این مساله پنهان نکرد.
عربستان در اکتبر همان سال حضور در شورای امنیت سازمان ملل را رد کرد تا اعتراض خود را نسبت به آنچه چندجانبه‌گرایی و انفعال آمریکا بر سر بحران سوریه دانست، نشان دهد. توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ میان آمریکا و دیگر قدرت‌های جهانی با ایران که قدرت منطقه‌ای و رقیب عربستان محسوب می‌شود نیز اعتماد سعودی‌ها به دولت اوباما را بیش از پیش تضعیف کرد.
تقویت روابط به دست ترامپ
رهبران سعودی که تمایل داشتند پس از سردی روابط در دوران اوباما ورق را برگردانند، به گرمی از دونالد ترامپ، رییس جمهور جدید آمریکا استقبال کردند. ترامپ در ماه مه ۲۰۱۷ در نخستین سفر خارجی خود به عنوان رییس جمهور آمریکا به عربستان سفر کرد و طی دیدار خود از این کشور انزوای ایران به منظور مبارزه با نفوذ فزاینده تهران در خاورمیانه را خواستار شد.
آمریکا و ریاض همچنین قراردادهایی را منعقد کردند که ارزش آن از ۳۸۰ میلیارد دلار هم فراتر می‌رود و ۱۱۰ میلیارد دلار آن صرف خرید تسلیحات آمریکایی برای ریاض می‌شود تا با تهران مقابله کند.
این دو، ایران را به تامین تسلیحات برای حوثی‌های یمن متهم کردند؛ یمنی که ریاض از مارس ۲۰۱۵ به نفع دولت مستعفی منصور هادی در آن مداخله کرده است.
ترامپ در ۲۰ مارس از حضور بن سلمان در کاخ سفید به گرمی استقبال کرد و رابطه خود با عربستان را یک "دوستی عالی" دانست.
او اظهار کرد: عربستان کشوری بسیار ثروتمند است و خوسبختانه آنان می‌خواهند بخشی از این ثروت را به آمریکا بدهند تا فرصت‌های شغلی جدید ایجاد شود و با آن بهترین تجهیزات نظامی جهان را خریداری کنند. ریاض هم در ۸ ماه مه از تصمیم ترامپ برای خروج از توافق هسته‌ای ایران "حمایت و استقبال" کرد.
مساله خاشقجی
در روز ۲ اکتبر، جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد سعودی پس از مراجعه به کنسولگری عربستان در استانبول ناپدید شد. او که با روزنامه واشنگتن پست همکاری داشت، یکی از منتقدان بن سلمان بود و از سال ۲۰۱۷ در تبعید خود خواسته در آمریکا به سر می‌برد. مقامات ترکیه عربستان را به قتل خاشقجی به دستور دولت متهم کرده‌اند. ریاض در ۲۰ اکتبر اعتراف کرد که خاشقجی در داخل کنسولگری این کشور در استانبول و طی یک "نزاع" کشته شده است.
ترامپ با معتبر دانستن این توضیحات، آن‌ها را تایید کرد و آن را "گام نخست مهمی" توصیف کرد. او همچنین اظهار کرد که آمریکا هنوز بررسی‌های خود در خصوص این پرونده را تکمیل نکرده است.
ادعاهای عربستان در خصوص این وقایع اما شک‌وتردید برخی از قانونگذاران ارشد آمریکایی را به دنبال داشته است.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
ارسال نظر