نشست بیست و سوم نقد و اندیشه با موضوع حریم خصوصی در فضای مجازی با حضور سیدضیاءالدین خرمشاهی، حقوقدان و میترا حجار، از چهره‌های سینمایی توسط وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات برگزار شد.

خرمشاهی در این نشست با اشاره به صفت «ستار العیوب» بودن خداوند این صفت را به پوشاندن همه موضوعات تعمیم داد و گفت: نقض حریم خصوصی برخلاف صفات خداوندی محسوب می‌شود. چراکه خداوند به حریم خصوصی همه بندگانش احاطه دارد اما چیزی را فاش نمی‌کند.

وی با بیان اهمیت رعایت آبرو و حرمت دیگران که توسط حضرت رسول (ص) هم مورد توجه بوده است، افزود: در قرآن و احادیث به شایعه و گسترش آن توجه شده است، همچنین در فرهنگ ایران باستان هم به صفت ستار بودن توجه فراوانی می‌شد با این حال در جامعه امروز شاهد نقض حریم خصوصی افراد مطرح هستیم که به عنوان یک تفریح درآمده است.

این کارشناس حقوق تأکید کرد: چهره‌های مطرح در جامعه و در شبکه‌های اجتماعی نیامدند که خود و زندگی خود را عرضه کنند تا دیگران به آنها حمله کنند، بیشتر اوقات فضایی از طرف مردم ایجاد می‌شود که مسؤولان نیز وارد آن فضا می‌شوند و بارها شاهد بودم که مسؤولان کشور حتی در مناظره تلویزیونی حریم خصوصی دیگران را نقض می‌کنند و این نشانه این است که صفت‌های اخلاقی پست به صورت دو سویه از مردم به سمت بالا و بالعکس منتق می‌شود.

خرمشاهی با اشاره به اینکه در بعضی از حوزه‌ها با فقدان قانون مواجه هستیم که حریم خصوصی یکی از این موارد است و هر شخص تعریف خود از حریم خصوصی را ارائه کرده است، اظهار داشت: تعریف حریم خصوصی جزئی از زندگی شخص به حساب می‌آید که دسترسی به آن بدون رضایت آن شخص یا حکم قانون امکان پذیر نیست، باید ابتدا تجاوز به حریم خصوصی را جرم انگاری کنیم و با وجود مواردی بر مصون بودن جان، مال و ناموس افراد در قانون اساسی، هنوز این مساله به عنوان جرم شناخته نمی‌شود و مجلس شورای اسلامی ضرورت آن را درک کند هرچند سیاستگذارن تا کنون به رفع تکلیف در مورد آن پرداخته اند. البته در کنار مجلس و نهادهایی چون مرکز پژوهش‌های مجلس می‌توانند به صورت تخصیی در این حوزه اظهار نظر کنند.

خرمشاهی با هشداری به افرادی که به «چهره» تبدیل می‌شوند، گفت: چنین افرادی باید متوجه باشند که دیگر متعلق به خودش نیست و زمان و مکان برای خودش نگذارد و تاریخ انقضا برای خودش نگذارد. آنهایی که چهره می‌شوند و به سمت عکس گرفتن با مسؤولان سیاسی می‌روند در واقع برای خودشان تاریخ انقضا تعیین می‌کنند و با تمام شدن زمان مسؤولیت آن مسؤول، زمان انقضای چهره‌ها نیز فرا می‌رسد و همچنان که آن مسؤول فراموش می‌شود، به طور حتم مردم آن چهره را نیز فراموش می‌کنند.

در ادامه وی گفت: باید قبل از ورود تکنولوژی پیش بینی و سیاستگذاری صورت می‌گرفت، هرچند تجربه این چهار دهه نشان می‌دهد در ابتدا چنین کاری صورت نمی‌گیرد و بعد از سیاستگذاری نیز مرتکب اشتباه می‌شویم که برای این موضوع می‌توان تجربه ویدئو و ماهواره را مورد اشاره قرار داد.

وی با اشاره به گستاخ شدن افراد به واسطه فعالیت با هویت جعلی در شبکه‌ها اجتماعی ادامه داد: شبکه‌های اجتماعی باعث افول اخلاق و گستاخی شده اند. این گستاخی‌ها گاهی در زندگی افراد مشهور و سیاستمداران ادامه پیدا می‌کند و گاهی ممکن است امنیت کشور را به مخاطره بیندازد. در واقع برخوردهای غیرعلمی و نداشتن مدیریت بر این فضا باعث شده از همه انواع آسیب‌های فضای مجازی رنج ببریم و جالب‌تر اینکه هیچکس از این آسیب‌ها در امان نیست که باید به سرعت فکری به حال آن شود.

خرمشاهی راه درست برخورد با نقض حریم خصوصی در فضای مجازی را مدیریت آن دانست با بیان اینکه در جوامع امروزی، محرمانه بودن وجود ندارد و همچون گذشته اسناد محرمانه و قابل حفاظت نیست، ادامه داد: شبکه‌های اجتماعی مزایایی دارد که قابل شمارش نیست، به عنوان مثال آنچنان از شبکه‌های اجتماعی در مورد حوزه تخصصی خودم آموخته ام که از کتاب نیاموخته ام چراکه آنچه طی چند ساعت باید در حوزه واقعی بدنبال آن باشم را در چند دقیقه در شبکه‌های اجتماعی کسب می‌کنم.

در پایان این حقوقدان ضمن اشاره به اینکه در دنیای امروز باید در کنار قانونگذاری مدیریت درست انجام دهیم و نمی‌توان صورت مسأله را کنار گذاشت، فیلتر کردن را شیوه درست مدیریت فضای مجازی ندانست.

در بخش دیگری از نشست نقد و اندیشه حجار به طرح دیدگاه‌های خودش در مورد حریم در فضای مجازی پرداخت و با اشاره به اینکه مردم هنرمندان را می‌شناسند و ما در خلوت آنها حضور داریم، گفت: هنگامی که مردم در خلوتشان به تماشای فیلم‌ها می‌نشینند یک نوع نزدیکی میان خود و هنرمند مورد توجه شأن احساس می‌کنند، این نزدیکی حتی به گونه‌ای است که گاهی در برخورد با ما سوالاتی می‌پرسند که بسیار شخصی است.

وی با اشاره به دادگاهی شدن اخیر یکی از فوتبالیست‌ها و نوع برخوردی که خبرنگاران با او داشتند، افزود: اینکه جامعه در مورد علت رفتن این بازیکن فوتبال به دادگاه بداند کمکی به جامعه نمی‌کند از طرفی با یک جمله نیز نمی‌توان در مورد کل ماجرا قضاوت کرد، بنابراین ورود پیدا کردن به چنین مسائلی گاه کمکی نمی‌کند و فقط پاسخی برای حس کنجکاوی است.

حجار در مورد اقدام رامبد جوان و همسرش برای تولد فرزندشان در کشور کانادا هم این طور اظهار نظر کرد: ما ایرانی‌ها برای رفتن به کشورهای مختلف مشکلات فراوانی داریم، اگر افراد دیگری هم بودند که امکانات مشابه خانواده جوان را داشتند چنین کاری را انجام می‌دادند. هر شخص در جهان مسیر خودش را می‌رود و من به مردم نمی‌گویم در زندگی شأن چه کاری انجام دهند و چه کاری را نکنند، اما واقعیت‌ها را باید به مردم گفت.

این بازیگر تلویزیون و سینما فضای مجازی را نمونه کوچکی از آزادی بیان عنوان کرد و گفت: هرشخص حق دارد نظر خود را تا جایی که توهین آمیز نباشد در شبکه‌های اجتماعی بیان کند. من هم بر اساس همین عقیده ام در صفحه شخصی ام در اینستاگرام بخش کامنت ها را باز می‌گذارم، گاهی شاهد هستم که در همین بخش کامنت های صفحه ام «گفت و گویی» به راه افتاده است. به این صورت می‌توانیم مردم را به جای تحمیل، به سمت انتخاب پیش ببریم و از ظرفیت مثبت شبکه‌های اجتماعی استفاده کنیم.

حجار با انتقاد از اینکه تا کنون از همه ظرفیت‌های شبکه‌های اجتماعی به درستی استفاده نشده است، نقض حریم خصوصی را در آمریکا موضوع با اهمیتی دانست و گفت: شبکه اجتماعی فیس بوک بعد از اینکه تاریخ تولید افراد را منتشر کرد، این اقدام به عنوان نقض حریم خصوصی تلقی شد و در مورد برخورد با آن تصمیم گیری هایی شد که با آن مقابله کند.

 

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.