داوطلبان دانشگاه بخوانند: آینده کاری برنامه نویسان
در این ارزیابی، ۳۱ هزار و ۸۴۳ نفر از برنامه‌نویسان جویای فرصت‌های شغلی در سال ۹۸ شرکت کرده‌اند که از این تعداد ۸۹ درصد ساکن تهران هستند. تمرکز منحنی سنی جامعه برنامه‌نویسان در بازه ۲۸ تا ۳۲ سال قرار داشته و فراوانی آنها در سنین بالاتر و پایین‌تر کمتر بوده است.
رشته‌های دانشگاهی
عموم برنامه‌نویسان را طبعا فارغ‌التحصیلان رشته‌های مرتبط تشکیل می‌دهد. ۶۳ درصد از برنامه‌نویسان در رشته مهندسی کامپیوتر تحصیل کرده‌اند و ۱۵ درصد هم در رشته «علوم کاربردی و کامپیوتر». در نتیجه از هر ۵ برنامه‌نویس، تقریبا ۴ نفر در یکی از این ۲ رشته تحصیل کرده است. پس از این دو رشته تخصصی، فارغ‌التحصیلان مهندسی برق، رشته مدیریت/MBA، رشته مهندسی صنایع و ریاضیات نیز علاقه‌مند به کار در حوزه برنامه‌نویسی بوده‌اند. تقریبا ۱۳ درصد از بازار کار این رشته، را فارغ‌التحصیلان این ۴ رشته اشغال کرده‌اند.
مشاغل فارغ‌التحصیلان کامپیوتر
فارغ‌التحصیلان کامپیوتر عموما در شاخه‌های شغلی مرتبط مشغول به کار شده‌اند. ۵۳ درصد از آنها در حوزه «برنامه‌نویسی و توسعه نرم‌افزار وب» و ۲۱ درصد نیز در حوزه «فناوری اطلاعات/شبکه/انفورماتیک» فعالیت می‌کنند. با اینحال، تقریبا یک چهارم فارغ‌التحصیلان رشته کامپیوتر، در مشاغل دیگر کسب درآمد می‌کنند. محبوب‌ترین حوزه، «فروش و خدمات پس از فروش» است که ۴ درصد از فارغ‌التحصیلان را مشغول خود کرده است. ۲ درصد از فارغ‌التحصیلان نیز در کسوت «مدیریت عامل/هیئت مدیره» حضور دارند.
چه شرکت‌هایی برنامه‌نویس می‌خواهند؟
اغلب شاغلان این حوزه در شرکت‌های مرتبط کار می‌کنند. در واقع شرکت‌های کامپیوتری و نرم‌افزاری، 70 درصد از شاغلان فارغ‌التحصیل رشته کامپیوتر را جذب کرده است. 5 درصد از شاغلان در بانک، 4 درصد در شرکت‌های مخابراتی و 3 درصد نیز در شرکت‌های تولیدی مشغول فعالیت هستند. در حدود 8 درصد از فارغ‌التحصیلان نیز در شرکت‌های نفتی، سرمایه‌گذاری، مراکز آموزشی و دانشگاه‌ها، شرکت‌های مسافرتی و رسانه‌ها و انتشارات مشغول هستند.
در سال گذشته نیز شرکت‌های کامپیوتری و نرم‌افزاری بیشترین استخدام را از بین برنامه‌نویسان داشته‌اند. تقریبا 63 درصد از فرصت‌های شغلی رشته مربوط به این شرکت‌ها بوده است. جالب اینکه شرکت‌های تولیدی و فروشگاه‌ها و مراکز خرده‌فروشی، استخدام بیشتری نسبت به شرکت‌های مخابراتی از بین برنامه‌نویسان داشته‌اند که البته احتمالا به دلیل تعداد بیشتر این شرکت‌ها نسبت به شرکت‌های مخابراتی است.
شرکت‌های آسان‌پرداخت پارسیان، رایان هم‌افزا، به‌پرداز همراه سامانه اول و فناوران اطلاعات خبره، بیشترین آگهی در مشاغل برنامه‌نویسان را در سال 98 داشته‌اند.
بیشترین فرصت‌های شغلی
اگر قصد دارید رشته مهندسی کامپیوتر یا علوم کامپیوتر را انتخاب کنید، بیشترین فرصت‌های شغلی در 3 تخصص «توسعه دهنده فرانت-اند»، «توسعه دهنده فول استک» و «توسعه دهنده بک-اند» وجود دارد. 39 درصد از فرصت‌های شغلی در سال گذشته در این 3 عنوان قابل یافت بوده است.
توسعه‌دهنده شبکه، توسعه دهنده وب و توسعه دهنده جاوا در عناوین بعدی قرار داشتند. کمترین فرصت شغلی نیز در 2 عنوان توسعه دهنده ری اکت نیتیو و توسعه دهنده سی شارپ گزارش شده است.
اتاق انتظار یافتن شغل
خبر خوب این است که 80 درصد برنامه‌نویسان در 3 هفته اول جستجو، شغل مورد نظر خود را پیدا می‌کنند؛ اما برای 11 درصد شاغلین نیز این زمان بیش از یک ماه طول می‌کشید. با این حال آمار در این باره خوب است، تنها از هر 9 نفر، یک نفر در ماه اول جستجو موفق به یافتن شغل نمی‌شود. برای 65 درصد از برنامه‌نویسان، این زمان تا 2 هفته جمع می‌شود.
میانگین حقوق
5 هزار برنامه‌نویس در ارزیابی حقوق و دستمزد سال 98 در «ایران تلنت» شرکت کرده‌اند که از این تعداد 79 درصد را مردان و یک پنجم باقی‌مانده را زنان تشکیل داده‌اند. 40 درصد شرکت‌کنندگان سابقه کاری 3 تا 7 سال داشته‌اند و 29 درصد نیز زیر 3 سال. در واقع نکته امیدبخش این است که حدود یک سوم افرادی که در این جامعه آماری مشغول به کار هستند، زیر 3 سال سابقه کار دارند. همچنین در 73 درصد افراد شرکت‌کننده تسلط بر زبان انگلیسی در حد ابتدایی بوده و تنها 8 درصد از آنان تسلط پیشرفته بر زبان داشته‌اند.
یکی از مهمترین عوامل اثرگذار بر روی دریافتی افراد، سطح مدیریت و میزان نظارتی است که افراد بر عملکرد دیگران دارند. بر این اساس در این ارزیابی، افراد به 3 رده یا سطح سازمانی تقسیم‌بندی شده‌اند. در تهران، متوسط حقوق پرداختی به رده کارشناس معادل 4.4 میلیون تومان، مدیر میانی 6.6 میلیون تومان و مدیر ارشد معادل 9.2 میلیون تومان بوده است. حقوق در این اینجا خالص دریافتی است، یعنی مبلغی که هر شخص ماهانه پس از کسر بیمه و مالیات از کارفرما دریافت می‌کند.
بیشترین پرداختی به برنامه‌نویسان در سطوح مدیریتی، در صنایع «خدماتی مشاوره‌ای و پخش» و «کسب و کارهای آنلاین و تجارت الکترونیک» بوده است. در حالیکه در سطح کارشناس، بیشترین حقوق برنامه‌نویسان در صنعت بازرگانی«صادرات و واردات» گزارش شده است.
راه جهش حقوق برنامه‌نویسان
4 راه مشخص برای افزایش حقوق در این رشته وجود دارد:
استخدام در شرکت‌های بین‌المللی: نکته جالب درباره حقوق برنامه‌نویسان اینکه استخدام در شرکت‌های بین‌المللی موجب افزایش حقوق چشمگیر آنها می‌شود. طوریکه یک برنامه‌نویس در رده کارشناس در یک شرکت بین‌المللی بیش از یک مدیر میانی در شرکت دولتی یا خصوصی حقوق دریافت می‌کند. مدیران ارشد نیز در شرکت بین‌المللی 4 تا 5 میلیون تومان حقوق بیشتری نسبت به شرکت‌های دولتی و خصوصی دریافت کرده‌اند. به طور متوسط حقوق یک برنامه‌نویس در شرکت بین‌المللی 30 تا 60 درصد بیشتر از شرکت‌های دولتی و خصوصی است. این اختلاف در رده کارشناس بیشتر از مدیران است.
استخدام در شرکت‌های بزرگ: همچنین استخدام در شرکت‌های بزرگ حقوق بیشتری را عاید برنامه‌نویسان خواهد کرد. این افزایش برای مدیران ارشد 15 درصد، مدیران میانی 16 درصد و کارشناسان در حدود 17 درصد برآورد شده است.
تسلط بر زبان: یک راه‌حل دیگر برای افزیش حقوق، تسلط بر زبان انگلیسی است. این امر بیشتر در رده مدیران به کار می‌آید. یک مدیر میانی با تسلط بر زبان انگلیسی، به طور میانگین 23 درصد بیشتر از سایرین حقوق دریافت می‌کند. این اختلاف برای مدیران ارشد نیز 21 درصد محاسبه شده است. البته در رده کارشناس نیز تسلط بر زبان، می‌تواند موجب افزایش حقوق شود، منتها کمتر از مدیران؛ در حد 14 درصد.
مهاجرت به تهران: به طور کلی تمرکز فراوانی برنامه‌نویسان در پایتخت است. یکی از علل آن وجود شرکت‌های نیازمند به برنامه‌نویس در تهران است که نسبت به سایر استان‌های کشور قابل قیاس نیست. همچنین دریافتی برنامه‌نویسان در شهرهای دیگر نسبت به تهران با فاصله قابل توجهی کمتر است که همین عامل انگیزه برنامه‌نویسان برای مهاجرت به تهران را افزایش می‌دهد. این اختلاف در سطح مدیران به اوج خود می‌رسد. مثلا یک مدیر ارشد برنامه‌نویس در استان‌های نفت‌خیز(مانند خوزستان و بوشهر) نصف حقوق همان مدیر در تهران را می‌گیرد. یا یک کارشناس در استان‌های با درآمد بالا(مانند اصفهان و البرز) به طور میانگین 33 درصد کمتر از یک کارشناس در تهران حقوق دریافت می‌کند.
شکاف حقوق زنان و مردان
نکته دیگری که در حقوق برنامه‌نویسان مشهود است، اختلاف قابل توجه زنان و مردان در دریافتی است. زنان همچون مشاغل دیگر، حقوق کمتری نسبت به مردان برنامه‌نویس دریافت می‌کنند. این اختلاف در سطوح مدیریتی مشهودتر است. در واقع مدیران زن، هزینه کمتری برای شرکت نسبت به مدیران مرد دارند؛ تقریبا 31 درصد کمتر.
حقوق یک مدیر ارشد زن 6.4 میلیون تومان در ماه برآورد شده، در حالیکه این عدد برای مدیر ارشد مرد 2.9 میلیون تومان بیشتر است. این اختلاف برای مدیران میانی 1.7 میلیون تومان و برای کارشناسان 500 هزار تومان بوده است.
با وجود حقوق کمتر زنان، 96 درصد از صندلی‌های مدیران ارشد برنامه‌نویس را مردان اشغال کرده‌اند. این عدد در مورد مدیران میانی 88 درصد و در سطح کارشناسی 72 درصد اعلام شده است.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
