حمله کرونا به سنت 50 ساله اقتصادی در فوتبال

به گزارش اقتصاد نیوز به نقل از Sportseconomics.org؛ اقدامات پیشگیرانه علیه ویروس کرونا قدرت مالکان باشگاه‌ها را در بستن قرارداد افزایش و در مقابل خواسته های بازیکنان را در موضع پایین‌تر قرار داده است.

برگزاری فوتبال در پشت درهای بسته برای مقابله با کرونا و عدم کسب درآمد از ناحیه تماشاگران، سبب بروز مشکلات مالی در باشگاه‌ها شده و متعاقبا تغییراتی را در بندهای قرارداد بازیکنان در فوتبال انگلیس منجر خواهد شد.

تاثیر کرونا بر قراردادهای باشگاه‌های انگلیسی

شیوع بیماری کرونا و اقدامات پیشگیرانه جهت جلوگیری از گسترش بیشتر این بیماری سبب شده‌است که بازی‌های فوتبال (مانند ورزش‌های دیگر) تقریبا در همه جای دنیا پشت درهای بسته انجام شود.

این رخداد از جنبه‌های بسیاری می‌تواند مورد بررسی قرار بگیرد. یکی از جنبه‌های مهم، نگرانی‌ها بابت قرار داد ‌است. این جنبه بالأخص در باشگاه‌های ضعیف‌تر اهمیت بیشتری دارد. چراکه غالبا درآمد اصلی این باشگاه‌ها از فروش بلیط ورودی استادیوم‌ها برای هر بازی است. اکنون این درآمد برای این تیم‌ها وجود ندارد و حضور دوباره هواداران در ورزشگاه‌ها حداقل در آینده نزدیک بعید به نظر می‌رسد.

در واکنش به این اتفاق مهم خصوصا در باشگاه‌های رده‌های پایین‌تر انگلیس موضوعی به نام سقف قرارداد تعریف شده‌است. این عمل در دوره‌های اخیر در کشور انگلیس تا حد زیادی بی سابقه بوده‌است. نخستین بار اتحادیه فوتبال انگلستان (FA) در سال 1901 این عمل را پیشنهاد داد و تا 1963 باقی ماند. 

با این اقدام یک قدرت به سوی مالکان باشگاه‌ها میل می‌گیرد. این عمل سنت 50سال اخیر را که در آن بازیکنان به مرور قدرتمندتر می‌شدند را می‌شکند.

سقف قرار داد در بقیه رشته‌ها در دنیا معمول نیست. آمریکای شمالی برای ورزش های خود به طور موثر از سقف قرارداد بهره می‌برد. تقریبا در بیش از نیمی از ورزش‌ٰهای آمریکا از سقف قرارداد استفاده می‌شود به جز لیگ برتر بیسبال که به جای آن در این ورزش از سازو کار پرداخت مالیات کالاهای لوکس استفاده می‌شود.

مزایا و معایب سقف قرارداد

از لحاظ تئوری دو مزیت اصلی و مهم در استفاده از سقف قرارداد نهفته است. نخست آنکه برابری بیشتری بین تیم‌ها به وجود می‌آید و یک تعادل رقابتی -شرایطی که در آن هیچ تیمی نسبت به تیم‌های رقیب از وضعیت ناعادلانه‌ای برخوردار نیست- شکل می‌گیرد.

دومین مزیتش آن است که تیم‌ها را به شرایطی‌که در محدوده درآمدهای خود فعالیت کنند و از هزینه‌هایی که گاه خارج از کنترل می‌شود پرهیز کنند، سوق می‌دهد.

البته این تصمیم لزوما باعث خوشحالی همه نخواهد شد. اتحادیه بازیکنان در انجمن فوتبال حرفه‌ای (PFA)  مجموعه ایست که از این موضوع ابراز نگرانی کرده است. این انجمن در دوم دسامبر 1907 شکل گرفته و داعیه "طولانی‌ترین موسسه ورزشی جهان را دارد. 

بازگشت به دوره امپراطوری مالکان باشگاه‌ها؟

در مسیر طولانی‌ای که این اتحادیه تاکنون گذرانده‌ فعالیت‌های موثری انجام شده‌است؛ از جمله سیستم نقل و انتقالات که در جابجایی بازیکنان بین باشگاه‌ها نقش موثری را ایفا می‌کند. چیزی شبیه به قید "استثنایی" که در بیسبال رواج دارد. (بند ذخیره در بیسبال بیانگر آن است که بازیکنان پس از اتمام قرارداشان در باشگاه حق انتقال به باشگاهی را ندارند و باشگاه‌ها این وظیفه را بر عهده دارند).

به عنوان مثال زمانی که جرج استهام در سال 1959 از بستن قرارداد جدید با باشگاه خود نیوکاسل امتناع ورزید و درخواست کرد تا از این باشگاه جدا شود، از سوی باشگاه این درخواست پذیرفته نشد. مهم‌ترین دلیل جرج استهام برای نماندن در نیوکاسل نامطلوب بودن خانه و شغل ثانویه‌ای بود که باشگاه برای وی ترتیب داده بود.

بواسطه این مشکلات، جرج استهام از بازی برای نیوکاسل در سال 1960-1961 امتناع ورزید. اما از جهت دیگر اجازه ترک باشگاه نیز به وی داده نشده بود. به همین علت او در سال 1960 متحمل ضربه بزرگی از لحاظ ورزشی و زندگی شخصی شد. در این زمان با پی‌گیریهای اتحادیه PFA در نهایت با انتقال وی به باشگاه آرسنال در سال بعد موافقت شد.

وی در مصاحبه‌ای گفته بود "قراردادهای ما می‌تواند ما را به مثابه یک اسیر برای باشگاه درآورد. اکثراً آن را قرارداد بردگی می‌نامند. ما عملا هرگز هیچ حقی نداشته‌ایم. اغلب اینگونه بوده است که مالکان باشگاه‌ها خیلی بیشتر از ما درآمد کسب می‌کنند _هرچند مشکلی در این زمینه وجود ندارد_ و بسیار بیشتر از ما در مسیر و انتخاب‌هایشان آزادند. این در حالیست که در مشاغل دیگر نیز افراد به میزانی بسیار بیشتر از ما قادر به جابجایی و یا اقدام برای ترک موقعیت شغلی خود هستد. و این روند غلطی به نظر می‌آید."

پس از آنکه در این ماجرا PFA به حمایت از جرج استهام برخاست، وی در دادگاه عالی علیه نیوکاسل شکایتی را تنظیم کرد. حکم دادگاه تا حدی به سود او اعلام شد و پس از آن سیستم نقل و انتقالات دیگر دچار چنین مشکلی نشد.

  چگونگی تاثیر برقراری سقف قرارداد بر آنچه که به سختی از 1963 تاکنون توسط اتحادیه PFA به دست آورده‌شده و در سال 1995 توسط دادگاه بوسمان اروپا به حد اعلای خود رسیده است نکات جالبی را در برخواهد داشت.

اکنون سوالی که مطرح می‌شود آن است که آیا ممکن است بار دیگر به گذشته‌ای برگردیم که مالکان باشگاه‌ها یکه‌تازی می‌کردند؟