قیمت شیر سر رفت!
روزنامه خراسان در گزارشی به گرانی لبنیات و دلایل آن پرداخته است که بخش‌های مهم آن در ادامه می‌آید.
چند ماهی است که شاهد نوسانات شدید قیمت لبنیات و پروتئین در بازار هستیم، هم مصرف‌کننده توان خرید ندارد و هم تولیدکننده مدعی است تولید با این قیمت به‌صرفه نیست. حدود ۷۰ درصد نهاده دامی مورد نیاز کشور، وارداتی است که دولت متعهد شده است که ۱۰۰ درصد این نیاز را با ارز ۴۲۰۰ تومان وارد کند اما بحران اقتصادی ناشی از تحریم‌ها و مشکلات دولت در تأمین ارز، برای واردات نهاده های دامی مورد نیاز تولیدکنندگان باعث برهم خوردن تعادل بازار و سخت شدن خرید لبنیات برای خانواده ها شده است.
شیر خام 3600 تومان یا 2900 تومان؟
هدایتی نیا، دبیر اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان صنایع لبنی استان با ارائه آماری از وضعیت کارخانه‌های صنایع لبنی استان در میزگرد اندیشکده رصد موسسه فرهنگی هنری خراسان درباره قیمت شیر خام مورد نیاز این کارخانه‌ها می‌گوید: درحالی‌که دولت قیمت شیر خام را 2900 تومان تعیین کرده است، قیمت شیرخام هم‌اکنون بیش از 3600 تومان است. علت بالا رفتن قیمت شیر این است که 50درصد خوراک دام وارداتی است و دولت متولی تامین ارز آن است اما دامداران می‌گویند تنها 30 درصد آن به ما می‌رسد. در نتیجه قیمت شیر خام افزایش می یابد و نظارتی هم انجام نمی شود.
80 درصد نهاده از بازار آزاد تأمین می‌شود
رئیس هیئت‌مدیره اتحادیه دامداران و گاوداران صنعتی استان نیز در تشریح وضعیت تولید شیر و تامین نهاده های دامی در استان ابتدا گریزی به آمار و ارقام می زند و به «خراسان رضوی» می گوید: گله دام شیرده استان هم اکنون شامل 197 هزار راس گاو اصیل، 136 هزار راس گاو دو رگ و 7700 راس دام سبک است که روزانه حدود 2980 تن شیرخام را روانه بازار می‌کند. کاظم رضایی به قیمت شیر خام هم اشاره می کند و می گوید: قیمت مصوب هر کیلو شیر خام 2900 تومان با تلورانس 7درصد است و این قیمت بر اساس تأمین «100درصد» نهاده دامی موردنیاز با ارز دولتی 4200 تومان است، اما عملاً از ابتدای امسال تاکنون تنها 15 درصد ذرت، 20 درصد جو و 20 درصد سویای مورد نیاز دامداران استان توسط دولت تامین شده است و دامداران بقیه نهاده های دامی مورد نیازشان را با قیمت های چند برابری از بازار آزاد تهیه می کنند.
هزینه تولید هر کیلو شیر خام 4500 تومان!
وی با اشاره به قیمت مصوب نهاده دامی و افزایش قیمت آن در بازار آزاد تا 300 درصد نسبت به ابتدای امسال که در جدول شماره یک به آن اشاره‌شده است، می‌گوید: با توجه به این که دامدار مجبور است 80 درصد نیاز نهاده دامی خود را با چند برابر قیمت دولتی از بازار آزاد تهیه کند، قیمت تمام‌شده هر کیلو شیر خام برای دامدار حدود 4500 تومان است و کارخانه این شیر را با متوسط قیمت 3200 تومان از ما خریداری می‌کند که عملاً بیانگر ضرر هزار تومانی دامدار بابت تولید هر کیلو شیر است.
معمای عرضه نهاده دامی دولتی در بازار آزاد
وی درباره عرضه نهاده دامی دولتی در بازار آزاد نیز می‌گوید: این موضوع را ما نمی‌توانیم رد کنیم، «معمایی» است که مسئولان ذی‌ربط باید پاسخ گوی آن باشند. این دلال‌ها و واسطه‌ها هستند که این بازار را در اختیار دارند و سود می‌برند ولی فروشنده اصلی به دلالان، نامرئی است. مسئولان باید جواب بدهند وقتی اعلام می‌کنند که خرید نهاده تنها از طریق سامانه «بازارگاه» صورت بگیرد چگونه است که نهاده در این سامانه نبود موجودی است اما در بازار آزاد به‌وفور پیدا می‌شود؟
دولت 40 درصد نهاده را تأمین کرده نه 20 درصد
معاون بهبود تولیدات دامی جهاد کشاورزی استان نیز در گفت و گو با «خراسان رضوی»خاطر نشان می کند: بر اساس آمار دام استان در پنج ماه امسال؛ 350 هزار تن ذرت نیاز بود که 150 هزار تن آن یعنی 43 درصد و در حوزه جو از نیاز 350 هزار تنی 65 هزار تن یعنی 19 درصد تأمین‌شده است، نیاز استان به نهاده دامی سویا حدود 140 هزار تن است که 92 هزار تن یعنی 66 درصدآن تأمین‌شده است، نیاز استان به نهاده یونجه حدود 100 هزار تن است که 40 هزار تن آن تأمین‌شده است. با این حساب به‌طور میانگین تقریباً 40 درصد مجموع نیاز استان به نهاده دامی در پنج ماه توسط دولت تأمین شده است.
نمی‌دانم چه خبر است!
جعفری در پاسخ به این موضوع که مگر تنها مبدأ تأمین و فروش نهاده دامی کشور سامانه «بازارگاه» نیست؟ پس چرا نهاده دامی خارج از این سیستم خریدوفروش می‌شود؟ می‌گوید: حتماً نیست که این کار انجام می‌شود. سازوکار سامانه به این شکل است که بانک مرکزی تأمین ارز و وزارت صمت وارد می‌کند. درواقع وزارت صمت وظیفه تأمین نهاده را بر عهده دارد. آن چه واردکننده به وزارت جهاد اعلام می‌کند در سامانه بازارگاه قرار می‌گیرد و هر استانی بر اساس میزان دامی که دارد سهمیه دریافت می‌کند و در استان توزیع شهرستانی می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: حال اگر خارج از این سامانه نهاده خرید و فروش می‌شود و این که واردکننده به چه شیوه این نهاده را در بازار آزاد می‌فروشد بنده نمی‌دانم پشت پرده چه خبر است و در مبادی ورودی چه اتفاقی می‌افتد. جعفری درباره قیمت شیر خام نیز می‌گوید: قیمت‌گذاری محصولات بر اساس تأمین 100 درصدی نهاده دامی از سوی دولت است یعنی شیر خام 2900 تومانی باید 100 درصد نهاده دامی خود را از دولت دریافت کند اما اکنون این‌گونه نیست و قیمت تمام‌شده برای هر کیلو شیر خام برای دامدار امروز بیش از 4200 تومان است.
معاون جهاد کشاورزی استان درباره ظرفیت استان در تأمین نهاده دامی نیز می‌گوید: 98 درصد نیاز کشور به سویا، همچنین 96 درصد نیاز کشور به ذرت و 60 درصد نیاز کشور به جو وارداتی است. برای استان خراسان رضوی در حوزه ذرت و سویا 100 درصد نیاز وارداتی است و ما تولیدی در این حوزه نداریم.
داستان تلخ حاکمیت دلال‌ها برنهاده دامی
وی در پاسخ به این سؤال که خریدوفروش نهاده دامی در خارج از سامانه بازارگاه ممنوع است یا خیر؟ می‌گوید: ممنوع است و تعزیرات حکومتی باید با آن برخورد کند، اعلام کردیم اگر نهاده دامی خارج از قیمت مصوب خریدوفروش شود بازرسی صمت و تعزیرات با آن برخورد کنند. این نهاده‌ها جایی عرضه نمی‌شوند بلکه با شماره تلفن ردوبدل می‌شود؛ یعنی فروشنده به دامدار می‌گوید این مقدار پول بر اساس قیمت ارز 4200 تومانی به این حساب واریز کن و باقی پول را به چند حساب دیگر واریز می کند و ردی از خود به جا نمی‌گذارد، درحالی‌که مثلاً سویا را با قیمت 12700 تومان می‌فروشد ولی فاکتور فروش را بر اساس قیمت 2750 تومان صادر می‌کند. دامدار هم اگر این فروشنده‌ها را به ما و نهادهای ذی‌ربط معرفی کند در لیست سیاه قرار می‌گیرند و نهادهای دریافت نخواهند کرد به همین دلیل ترجیح می‌دهد فروشنده‌ها و دلال‌ها را معرفی نکند.
توان و ظرفیت نظارتی ما همین‌قدر است
محمد اخوان، کارشناس بازرسی سازمان صمت استان نیز با اذعان بر این که نظارت بر عرضه نهاده در بازار آزاد بر عهده بازرسی سازمان صمت است درباره پایین بودن حجم پرونده های تخلف ثبت‌شده برای فروش خارج از شبکه نهاده دامی در استان می‌گوید: درست است حجم پرونده‌ها کم است اما به‌هرحال توان و ظرفیت حوزه نظارتی ما همین‌قدر است که توانستیم به این تعداد پرونده رسیدگی کنیم و منتج به تخلف و ارجاع آن‌ها به تعزیرات حکومتی شده است.
حتما نشتی نهاده دولتی وجود دارد
وی در پاسخ به این سؤال که آیا بازرسی صمت بر این نظر است که 60 درصد نهاده دامی که در بازار به‌صورت آزاد فروخته می‌شود، از نهاده دولتی «نشت» می‌کند؟ می‌گوید: بنده می‌گویم «نشت» است، وگرنه این نهاده چگونه آمده و در حال عرضه شدن است؟
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
