این کشور بیشترین ضرر را از قدرت گرفتن طالبان متحمل شد
تحلیلگران بازگشت طالبان به قدرت را یک شکست دیپلماتیک بزرگ برای هند می‌دانند که روابط نزدیکی با دولت پیشین افغانستان داشت.
فرار «اشرف غنی» رئیس جمهوری افغانستان که دهلی‌نو روابط دوستانه‌ای با او داشت و سقوط ناگهانی دولت مورد حمایت غرب در کابل در ۱۵ اوت ( ۲۴ اسد/مرداد) که خروج سریع و بی‌سابقه دیپلمات‌ها و امدادگران خارجی را در پی داشت، باعث گردید که هند به «متضررترین» بازیگر منطقه‌ای تحولات افغانستان تبدیل شود.
در پی این تحولات، هند نیز مانند بسیاری از کشورها مجبور شد اتباعش را از افغانستان خارج کند و بر این اساس، دهلی نو در چهارچوب عملیات «دیوی شاکتی» بیش از ۸۰۰ نفر را از افغانستان تخلیه کرد. این عملیات همچنان بصورت محدود ادامه دارد.
سرمایه‌گذاری هند در افغانستان
دهلی نو ۳ میلیارد دلار در پروژه‌های عمرانی افغانستان سرمایه‌گذاری کرده بود و بورسیه تحصیلی به دانشجویان افغان ارائه می‌داد.
هند همچنین با کمک به احداث ساختمان پارلمان افغانستان آنهم با بودجه‌ای ۹۰ میلیون دلاری، توانسته بود جایگاه خوبی در این کشور ۳۸ میلیون نفری برای خود ایجاد کند.
گستردگی سرمایه‌گذاری‌های هند در افغانستان تا به آنجا بود که سال گذشته «سوبرامانیام جایشانکار» وزیر خارجه هند در جریان کنفرانس بین‌المللی افغانستان اعلام کرد که هیچ بخشی در این کشور دیده نمی‌شود که با برنامۀ «۴۰۰ پروژه» که هند آن را در ۳۴ استان افغانستان به اجرا گذاشته، «دست نخورده» باقی مانده باشد.
علاوه بر این سطح از سرمایه‌گذاری، تجارت دو جانبه دو کشور نیز طی سال‌ها به میزان قابل توجهی افزایش یافته و در سال ۲۰۱۹-۲۰۲۰میلادی به ۱.۵ میلیارد دلار رسیده بود.
هند که طالبان را جنگجویانی می‌دید که به نیابت از پاکستان در میدان هستند، همواره روابط نزدیکی با ائتلاف شمال داشت که توانسته بودند در سال ۲۰۰۱ میلادی با کمک نیروهای ناتو به رهبری آمریکا، حکومت طالبان یا همان «امارت اسلامی افغانستان» را شکست دهند.
اما اکنون به گفته «مایکل کوگلمن» معاون برنامۀ آسیا در مرکز ویلسون، مستقر در ایالات متحده «هند از نزدیکترین شریک منطقه‌ای کابل به یکی از محروم‌ترین بازیگران منطقه در تحولات اخیر افغانستان تبدیل شده است.»
«هاپیمون جاکوب» از دانشگاه جواهر لعل نهرو در دهلی نو نیز با اشاره به نقش مثبت هند در تحولات بیست سال گذشته افغانستان می‌گوید: «به نظر من هند از صحنه بازی در افغانستان خارج شده است.» به گفته او در افغانستان تقریبا دیگر چیزی به نام «دیپلماسی هند» وجود ندارد.
«برای ارتباط با طالبان دیر شده است»
تحلیلگران همچنین با اشاره به دیدار مقامات هندی با نمایندگان طالبان در قطر در ماه ژوئن می‌گویند که این ملاقات بسیار دیر انجام شده و احتمالا نمی‌تواند باعث تامین منافع دهلی نو در خاک افغانستان شود.
طالبان از سال ۲۰۱۳ میلادی در دوحه، پایتخت قطر دفتر سیاسی دارد.
از نظر کوگلمن، در حال حاضر دو عامل مهم بر ضد دهلی نو است: «اولین عامل، عدم تمایل هند برای برقراری ارتباط با طالبان تا آخرین دقایق بوده و عامل دوم، به نتیجه نرسیدن تلاش‌های هند در پروسه آشتی ملی در افغانستان آنهم به دلیل روابط نزدیک طالبان با پاکستان.»
به نظر مایکل کوگلمن، اولین عامل باعث پایان نفوذ هند در افغانستان شده و عامل دوم، دهلی نو را در یک موقعیت ژئوپئلیتیکی نامطلوب قرار داده است.
او می‌افزاید: «افغانستان اکنون دارای یک دولت حامی پاکستان است و این شرایط به پاکستان همچنین دیگر رقیب اصلی هند یعنی چین فرصت می‌دهد تا نقش بیشتری در این کشور ایفا کنند.»
وضعیت جدید، خطرات امنیتی بیشتری نیز برای هند بوجود می‌آورد زیرا تسلط طالبان بر افغانستان، موقعیت همۀ شبه‌نظامیان در منطقه از جمله گروه‌های مسلح ضد هند را تقویت می‌کند.
چه باید کرد؟
طالبان در اولین دورۀ حکومتداری یعنی در سال‌های ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ میلادی با انزوای بین‌المللی روبرو شد و تنها سه کشور پاکستان، عربستان سعودی و امارات عربی متحده آن را به رسمیت شناختند.
اما به نظر می‌رسد که این بار اوضاع متفاوت است؛ زیرا قدرت‌های منطقه‌ای مانند چین، روسیه و ایران اعلام کرده‌اند که ممکن است با طالبان برای تأمین منافع خود همکاری کنند.
به گزارش یورونیوز، اگرچه برخی سیاستمداران هند پیشنهاد داده‌اند که چنانچه طالبان به عنوان یک «دولت مسئول» عمل کند، بهتر است که دهلی نو با آنها روابط دیپلماتیک داشته باشد، اما برخی دیگر از جمله گوتام موخوپادایا، سفیر پیشین هند در افغانستان می‌گویند که اوضاع در افغانستان همچنان در حال تغییر و تحول است و به ثبات نرسیده؛ و در این شرایط، بهتر است که «منتظر ماند و تماشا کرد».
به نظر مایکل کوگلمن، معاون برنامۀ آسیا در مرکز ویلسون مستقر در ایالات متحده، تنها گزینه پیش‌روی هند در حال حاضر برقراری ارتباط با طالبان است «هرچقدر هم که این انتخاب نامطلوب باشد».
او می‌گوید: «دهلی نو می‌تواند دست‌کم با ایجاد روابط غیررسمی با طالبان، موقعیت خود را بهتر کند تا اطمینان حاصل شود که دارایی‌ها و سرمایه‌گذاری‌های این کشور در افغانستان به خطر نمی‌افتد.»
گزارشی از بزرگترین عملیات تخلیه شهروندان خارجی و افغانستانی
آمریکا و متحدانش برای خارج کردن شمار بیشتری از شهروندان افغانستان و کشورهای خارجی از طریق عملیات بزرگ در میدان هوایی (فرودگاه) کابل قبل از مهلت پایانی ۳۱ اوت عجله دارند.
بیش از ۲۰ کشور در کنار آمریکا از ۱۴ اوت، یک روز قبل از ورود طالبان به کابل، عملیات خروج اتباع خود و شهروندان افغانستان را آغاز کردند و در بخش‌های مختلف این عملیات گسترده، از مشارکت در حمل و نقل هوایی گرفته تا پذیرش اتباع افغانستان همکاری داشتند.
کابل روز یکشنبه ۱۵ اوت ۲۰۲۱ میلادی برابر با ۲۴ اسد/مرداد ۱۴۰۰خورشیدی به دست طالبان سقوط کرد و این گروه پس از ۲۰ سال کنترل افغانستان را دوباره بدست گرفتند.
بنا بر اعلام کاخ سفید در روز جمعه، با تلاش‌های دو هفته‌ای واشنگتن و متحدانش ۱۱۱ هزار و ۹۰۰ نفر از افغانستان خارج شده‌اند و این عملیات حتی با وجود حملات خونبار روز پنج‌شنبه در نزدیکی فرودگاه کابل، همچنان ادامه دارد.
در ادامه جزئیات بیشتری از تلاش‌های هر کدام از کشورهای دخیل در این عملیات گسترده ارائه می‌شود.
بریتانیا
بریتانیا آخرین مرحله از عملیات تخلیه غیرنظامیان را روز شنبه انجام داد. این کشور در مجموع طی دو هفته اخیر حدود ۱۵ هزار نفر از شهروندان افغان و بریتانیا را با هواپیما از خاک افغانستان خارج کرد.
با این وجود لندن اذعان کرد که هنوز صدها شهروند افغان که طی بیست سال گذشته با نیروهای بریتانیایی همکاری می‌کردند در خاک افغانستان باقی مانده‌اند.
بریتانیا افزود شمار بسیار کمی از نظامیان این کشور همچنان در کابل حضور دارند که آنها نیز به زودی خاک افغانستان را ترک خواهند کرد.
به گفته سخنگوی وزارت دفاع این کشور، آخرین دسته از نیروهای مسلح در حال آماده شدن برای خروج از کابل هستند و تعداد کمی از شهروندان افغان را نیز در آخرین پروازهای باقی مانده در این آخر هفته با خود خواهند برد.
لوری بریستو، سفیر بریتانیا در افغانستان نیز در فرودگاه کابل گفت: «ما افرادی را که هنوز نیازمند کمک برای ترک افغانستان هستند، فراموش نکرده‌ایم و هر کاری که بتوانیم برای کمک به آنها انجام خواهیم داد.»
بریتانیا تخمین می‌زند که بین ۸۰۰ تا ۱۱۰۰ افغان که با این کشور کار کرده‌اند و واجد شرایط خروج از کشور هستند، نتوانند در این مرحله خاک افغانستان را ترک کنند.
بیش از ۴۵۰ نفر از نیروهای مسلح بریتانیا در دو دهه استقرار در خاک افغانستان کشته شدند.
فرانسه
امانوئل ماکرون، رئیس جمهور فرانسه اعلام کرد که این کشور از ۱۷ ماه اوت تا کنون ۲۸۳۴ نفر را از افغانستان خارج کرده است.
او روز شنبه گفت که از این تعداد ۱۴۲ نفر شهروندان فرانسه، ۱۷ نفر شهروندان دیگر کشورهای اروپایی و بیش از ۲۶۰۰ نفر نیز اتباع افغانستان بوده‌اند.
آقای ماکرون که هم اکنون در بغداد حضور دارد، همچنین اعلام کرد که برای انجام عملیات تخلیه، «حدود ۱۵ پرواز» از مسیر امارات عربی متحده انجام شده است.
آمریکا
وزارت دفاع ایالات متحده آمریکا اعلام کرد که ارتش این کشور در صورت لزوم تخلیه افراد از فرودگاه کابل را تا ۳۱ آگوست ادامه خواهد داد؛ اما خروج نیروهای آمریکایی و تجهیزات نظامی در اولویت اول قرار دارد.
کاخ سفید نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد که واشنگتن از ۱۴ اوت تا کنون ۵۱۰۰ شهروند آمریکایی را تخلیه کرده است.
هنوز حدود ۱۵۰۰ شهروند آمریکایی در افغانستان حضور داشتند و دولت ایالات متحده در تلاش است که با آنها تماس بگیرد و دستورالعمل‌هایی درباره نحوه رسیدن به فرودگاه کابل به آنها بدهد.
یک مقام آمریکایی روز شنبه به خبرگزاری رویترز گفت که در حال حاضر کمتر از ۴ هزار سرباز همچنان در فرودگاه باقی مانده‌اند؛ شمار نظامیان آمریکایی در خاک افغانستان پیش از این در اوج ماموریت تخلیه ۵۸۰۰ نفر بود.
مقامات آمریکایی احتمال وقوع حمله‌ای دیگر علیه فرودگاه کابل را بسیار جدی می‌دانند و بر این اساس کاخ سفید اعلام کرد که چند روز آینده احتمالاً خطرناک‌ترین مرحلۀ عملیات تخلیه خواهد بود.
کانادا
ژنرال واینه ایر، سرپرست ستاد دفاع اعلام کرد که نیروهای کانادایی حاضر در کابل، روز پنج‌شنبه به تلاش‌ها برای تخلیه شهروندان کانادا و افغانستان پایان داده‌اند.
او افزود که کانادا حدود سه هزار و ۷۰۰ شهروند کانادایی و افغان را از این کشور خارج کرده یا عملیات تخلیه آنها را تسهیل کرده است.
آلمان
آلمان نیز روز پنج‌شنبه پروازهای تخلیه را پایان داد. ارتش آلمان در این مدت ۵۳۴۷ نفر از جمله بیش از ۴۱۰۰ افغان را از این کشور خارج کرد.
آلمان پیش‌تر اعلام کرده بود که هویت ۱۰ هزار نفر را که باید خارج شوند، شناسایی کرده است؛ از جمله کارکنان محلی دولت، خبرنگاران و فعالان حقوق بشر.
به گفته سخنگوی وزارت خارجه آلمان در روز جمعه، هنوز حدود ۳۰۰ شهروند آلمانی در افغانستان باقی مانده‌اند.
ایتالیا
لوئیجی دی مایو، وزیر خارجه ایتالیا روز پنج‌شنبه اعلام کرد که تا ۲۶ ماه اوت در مجموع ۴۸۳۲ افغان را از این کشور خارج کرده و تا این مرحله ۴۵۷۵ نفر وارد ایتالیا شده‌اند.
به گفته او، دولت انتظار دارد آخرین پرواز تخلیه نیز روز جمعه افغانستان را ترک کند.
سوئد
آن لیند، وزیر خارجه سوئد در جریان گفتگو با خبرنگاران در روز جمعه اعلام کرد که کشورش به ماموریت تخلیه در کابل پایان داده است. وی گفت که در مجموع ۱۱۰۰ نفر از جمله کارکنان محلی سفارت و خانواده‌های آنها تخلیه شده‌اند.
بلژیک
الکساندر دی کرو، نخست‌وزیر بلژیک روز پنج‌شنبه اعلام کرد که ماموریت بلژیک در عملیات تخلیه به پایان رسیده است. او گفت که در مجموع بیش از ۱۴۰۰ نفر تخلیه شدند و آخرین پرواز چهارشنبه شب در اسلام آباد، پایتخت پاکستان بر زمین نشسته است.
ایرلند
وزارت خارجه ایرلند اعلام کرد که پس از اتمام ماموریت اضطراری کنسولی در روز پنج‌شنبه، ۳۶ شهروند ایرلندی را تخلیه کرده است.
به گفته این وزارتخانه، هنوز حدود ۶۰ شهروند ایرلند و خانواده‌هایشان به علاوۀ ۱۵ شهروند افغان که اجازه اقامت در ایرلند را دارند، در خاک افغانستان باقی مانده‌اند و درخواست کمک کرده‌اند. وزارت خارجه ایرلند اذعان داشته که این تعداد، بسیار بیشتر از آنچه بوده که در ابتدا تخمین زده شده است.
لهستان
ماتئوش موراویه‌تسکی، نخست‌وزیر لهستان روز پنج‌شنبه گفت که کشورش حدود ۹۰۰ نفر از جمله ۳۰۰ زن و ۳۰۰ کودک را از افغانستان خارج کرده است.
مجارستان
تیبور بنکو، وزیر دفاع مجارستان روز پنج‌شنبه اعلام کرد که کشورش پس از تخلیه ۵۴۰ نفر از جمله شهروندان مجار و افغان‌هایی که برای نیروهای مجار کار می‌کردند و خانواده‌های آنها، به این عملیات پایان داده است.
دانمارک
دانمارک روز چهارشنبه آخرین پرواز تخلیه خود را از کابل برای انتقال باقی ماندۀ کارکنان دیپلماتیک و نظامی انجام داد.
به گفته وزارت دفاع، دانمارک از ۱۴ آوت حدود ۱۰۰۰ نفر را از افغانستان خارج کرده است که شامل کارکنان سفارتخانه و خانواده‌های آنها همچنین مترجمان سابق، شهروندان دانمارکی و همچنین افرادی از کشورهای متحد بوده است.
اوکراین
دفتر رئیس جمهور اوکراین روز شنبه گفت که اوکراین همه شهروندان خود را که مایل به خروج بودند تخلیه کرد.
به گفته آندری یرماک، رئیس دفتر ریاست جمهوری، در مجموع بیش از ۶۰۰ نفر از جمله خبرنگاران خارجی، فعالان حقوق بشر ، زنان و کودکان به خارج از افغانستان منتقل شده‌اند.
اتریش
اتریش بطور مستقل پروازی به افغانستان یا به خارج از آن نداشته و در این موضوع به آلمان و دیگر کشورها متکی بوده است.
الکساندر شالنبرگ، وزیر خارجه اتریش روز چهارشنبه اعلام کرد که ۸۹ نفر با تابعیت یا اقامت اتریش با هواپیما منتقل شده‌اند و دو تا سه نفر دیگر هنوز در افغانستان هستند.
سوئیس
سوئیس برای تخلیه اتباعش به آلمان و ایالات متحده متکی بود و عملیات تخلیه را از مسیر تاشکند انجام می‌داد. این کشور در مجموع ۲۹۲ نفر را از افغانستان خارج کرده است و هنوز ۱۵ شهروند سوئیس در افغانستان باقی مانده‌اند.
هلند
دولت هلند روز پنج‌شنبه گفت که از ۱۵ اوت ۲۵۰۰ نفر را از افغانستان خارج کرده است که حدود ۱۶۰۰ نفر از آنها وارد هلند شده‌اند. سفیر هلند در افغانستان نیز روز پنج‌شنبه در آخرین پرواز این کشور را ترک کرد و هلندی‌ها دیگر هیچ گونه حضور دیپلماتیک در افغانستان ندارند.
اسپانیا
دولت اسپانیا اعلام کرد که کارکنان خود را از افغانستان خارج کرده است. در بیانیه دولت آمده است دو هواپیمای نظامی آخرین اسپانیایی‌ها را که تعدادشان ۸۱ نفر بوده، از کابل خارج کرده و بامداد جمعه به دبی رسانده‌اند.
در این هواپیماها چهار سرباز پرتغالی و ۸۳ افغان که با کشورهای ناتو همکاری کرده بودند نیز حضور داشتند.
اسپانیا در جریان ماموریت نجات خود، در مجموع ۱۸۹۸ افغان را که با کشورهای غربی، سازمان ملل یا اتحادیه اروپا کار کرده بودند، تخلیه کرد.
ترکیه
مولود چاووش اوغلو، وزیر خارجه این هفته گفت که ترکیه دست‌کم ۱۴۰۰ نفر از جمله حدود ۱۰۰۰ شهروند ترکیه را از افغانستان خارج کرده است.
قطر
قطر روز پنج‌شنبه اعلام کرد که به انتقال بیش از ۴۰ هزار نفر به دوحه کمک کرده است و «تلاش‌ها برای تخلیه در روزهای آینده با مشورت با شرکای بین‌المللی ادامه خواهد یافت».
امارات عربی متحده
امارات عربی متحده روز پنج‌شنبه اعلام کرد که تاکنون به تخلیه ۳۶ هزار و ۵۰۰ نفر کمک کرده است؛ از جمله ۸۵۰۰ نفر که از طریق شرکتهای هواپیمایی یا پروازهای ملی خود را به امارات رسانده‌اند.
هند
یک مقام دولتی گفت که هند ۵۶۵ نفر را از افغانستان خارج کرده که اکثر آنها کارکنان سفارت و شهروندان هندی ساکن افغانستان بوده‌اند. هند ده‌ها تن از اتباع افغان از جمله سیک‌های افغانستان و هندوهای این کشور را نیز خارج کرده است.
استرالیا
اسکات موریسون؛ نخست‌وزیر روز جمعه گفت که استرالیا ۴۱۰۰ نفر از جمله بیش از ۳۲۰۰ نفر از شهروندان خود یا افغان‌های دارای ویزای استرالیا را طی ۹ روز و با پروازهای برنامه‌ریزی شده، قبل از حمله به فرودگاه تخلیه کرده است. دیگر افراد تخلیه شده با دیگر شرکای ائتلاف مرتبط بودند.
موریسون اذعان کرد که برخی از دارندگان ویزای استرالیا همچنان در افغانستان باقی مانده‌اند؛ هرچند که شمار دقیق آنها را نمی‌داند.
کارن اندروز، وزیر کشور استرالیا نیز اعلام کرد که دولت متعهد است دست‌کم سه هزار نفر دیگر را در ماه‌های آینده به عنوان بخشی از یک برنامه بشردوستانه از افغانستان خارج کند.
نیوزلند
بر اساس بیانیه دولت، نیروی دفاعی نیوزلند سه پرواز به خارج از کابل انجام داده و آخرین پرواز برنامه‌ریزی شده قبل از حمله روز پنج‌شنبه انجام شده است.
به این ترتیب در زمان انفجار هیچ‌کدام از پرسنل نیوزیلند در کابل حضور نداشتند. بر اساس گزارش‌ها دست‌کم ۲۷۶ تبعه نیوزیلند و دارندگان اجازه اقامت در این کشور به همراه خانواده‌هایشان و دارندگان دیگر انواع ویزا از افغانستان تخلیه شده‌اند.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
