مسیر حرکتی دولت سیزدهم در اقتصاد چندان معلوم است؟
او در هنگامه تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ ضمن تشریح برنامه‌های خود، ایده‌های اقتصادی متعددی را مطرح کرد.
اکنون به نظر می‌رسد که رضایی در کسوت معاون اقتصادی رئیس جمهور، برنامه‌های مورد نظر خود را پیگیری می‌کند که یکی از آن‌ها ایجاد ایالت‌های اقتصادی است.
اخیراً رضایی معاون اقتصادی رئیس جمهور توئیتی را در مورد تقسیم استانی بودجه منتشر کرد. در این توئیت آمده است؛ «در دولت سیزدهم به استانها و استانداران به ویژه در بودجه و اعتبارات نقش بیشتری داده خواهد شد. اقتصاد قوی با سپردن مسئولیت و اختیارات به استانها و مشارکت بخش خصوصی و مردم حاصل می‌شود.»
به دنبال این توئیت آنچه که مطرح شده طرح ایالتی شدن اقتصاد کشور در تنظیم بودجه است.
فدرالیسم، نظامی است که در آن‌ها قدرت اداره کشور، بین حکومت‌های ملی و ایالتی یا استانی تقسیم می‌شود. محسن رضایی سال‌هاست بر ضرورت اجرائی‌شدن این طرح برای برون‌رفت از مشکلات اقتصادی تأکید داشته و با هر بار حضور در انتخابات ریاست‌جمهوری از آن حمایت کرده است.
تفاوت این روش با فدرالیسم کامل این بود که رضایی یکی از راهکارهای برون‌رفت از شرایط اقتصادی کنونی را راه‌اندازی ایالت‌های اقتصادی در دولت عنوان کرده بود. او معتقد است با ایجاد ایالت‌های اقتصادی مردم هر استان می‌توانند درباره سپرده‌های بانکی خود تصمیم بگیرند و این‌طور نخواهد بود که مالیات استانها به تهران سرازیر شود.
با این حال طرح محسن رضایی تاکنون مورد توجه قرار نگرفته و محمود احمدی‌نژاد در مناظره انتخاباتی سال ۸۸ طرح او را برای محیط ایران غیر قابل اجرا خواند.
البته در‌این‌بین مجلس نیز در اقدامی پیش‌دستانه و با تقلیدی ضعیف از ایده محسن رضایی، طرحی را ارائه کرده‌است. ابوالفضل ابوترابی در این‌باره گفت: طرحی به منظور انتخاب وزرای منطقه‌ای با هدف تمرکز‌زدایی و هماهنگی برای پیگیری مشکلات برخی از استانها در سطح ملی، در مجلس تهیه شده است.
عضو کمیسیون امور داخلی کشور می گوید؛«ما در این طرح به دنبال این هستیم که در هر چند استان یک وزیر منطقه‌ای تعیین شود که مسئول هماهنگی و پیگیری برای حل مشکلات آن چند استان در زمینه‌های مختلف و حتی مشکلاتی که با کشورهای همسایه داریم، باشد.»
ابوترابی البته تلاش کرده این طرح معنای ایالتی بودن را ندهد و گفته است «بر‌اساس این طرح، وزیر منطقه‌ای در داخل هیئت وزیران بوده و از مجلس رأی اعتماد خواهد گرفت. هدف از این طرح اداره ایالتی کشور نیست؛ بلکه هدف این طرح تمرکز‌زدایی است.»
در اصل یک‌صدم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران صراحتاً آمده است که حدود اختیارات مسئولان محلی باید با رعایت اصول وحدت ملی و تمامیت ارضی کشور و حکومت مرکزی باشد.
اگرچه رضایی بر این باور است که با استفاده از اختیارات رئیس جمهور می‌توان چنین طرحی را در کوتاه مدت به اجرا درآورد و ملاحظات قومی و امنیتی در آن لحاظ خواهد شد، اما این تصمیم با واکنش‌هایی منفی از سوی تحلیگران سیاسی و اقتصادی روبه رو شد.
موضوعاتی چون کشمکش بر سر قدرت، قرار گرفتن دولت در برابر دولت و ایجاد رقابت غیر ضرور در کشور، توزیع نابرابر منابع طبیعی، صنایع و فرصت‌های شغلی و افزایش شکاف طبقاتی، ترویج منطقه گرایی و ... از جمله ایراداتی است که به این طرح وارد می‌شود.
دراین میان در تدوین لایحه بودجه سال 1401 از سوی تیم اقتصادی دولت نشانه‌هایی از تمایل به این برنامه اقتصادی رضایی دیده می‌شود.
رئیس جمهور در این زمینه با اشاره به تاکیدات مقام معظم رهبری در مورد اصلاح بودجه ریزی، درباره رویکرد دولت به بودجه استانها گفت: قصد نداریم در جزئی‌ترین مسائل استانها دخالت کنیم اما نظارت بر عملکرد دستگاه‌های دولتی در استانها از سوی سازمان برنامه و بودجه به صورت پیگیری مستمر ادامه می‌یابد.
ابراهیم رئیسی، رییس جمهور با اشاره به هدف‌گذاری رشد اقتصادی ۸ درصدی در بودجه ۱۴۰۱، تفاوت بودجه امسال با سنوات قبل را در این موضوع اعلام کرد که دیگر استانداران برای بودجه و اعتبار به مسئولین مرکز کشور مراجعه نمی‌کنند و به هر استان اعتباری داده شده تا سهم خود را در راستای تحقق رشد ۸ درصدی ایفا کند.
این اظهارات نشانه‌هایی از اجرای طرح‌های بلند پروازنه‌ای است که محسن رضایی در هنگامه انتخابات مطرح می‌کرد. در آن زمان برخی کارشناسان سیاسی و اقتصادی تاکید داشتند که این طرح‌ها با واقعیت‌های سیاسی، اقتصادی ایران فاصله بسیار دارد.
اگرچه او تحصیلات خود را در زمینه اقتصاد ادامه داده است، اما همچنان بسیاری از او با عنوان استراتژیست نظامی یاد می‌کنند که تنها برای رقابت با رقبا پا در میدان مین اقتصاد گذاشته است. حالا باید دید فدرالیسم اقتصادی او می‌تواند مشکلاتی چون جمله انباشت سرمایه و توزیع نامناسب آن را حل و گره تولید را بگشاید.
هرچند تحلیلگران اقتصادی بر این باورند که بهشت فدرالیسم اقتصادی محسن رضایی در کشوری که هنوز درباره بسیاری از مسائل ریز اتفاق نظر وجود ندارد، قابلیت اجرایی ندارد، اما به نظر می‌رسد که رئیسی برای مقابله با تحریمهای اقتصادی امیدواراست که رضایی بتواند سربازانش را به خط کند.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
