آمارهای تورم دهک هزینه‌ای مرکز آمار نشان می‌دهد
شکاف صفر تورم دهکی
تداوم کاهش شکاف تورم ماهانه
جدید‌ترین آمار تورم بر اساس دهک‌های هزینه‌ای توسط مرکز آمار ایران منتشر شد. در دومین ماه بهار 1400 تورم ماهانه به میزان 7/ 0 درصد اعلام شد. تورم ماهانه، تغییر قیمت را نسبت به ماه قبل در نظر می‌گیرد. بررسی جزئیات تورم در خانوارها نشان می‌دهد اثر تورم در همه خانوارها به یک شکل نبوده است. بر اساس این گزارش تورم اردیبهشت ماه دهک‌های اول، هشتم و نهم تورمی به میزان 5/ 0 درصد و مابقی دهک‌ها تورم 6/ 0 درصدی را تجربه کردند. به عبارت دیگر این 3 دهک تورم پایین‌تری نسبت به سایر دهک‌ها را در این ماه تجربه کردند. در این ماه روند منظمی از تورم دهکی بین دهک‌های کم‌درآمد و پردرآمد مشاهده نمی‌شود. نکته قابل ذکر اینکه در اردیبهشت سال‌جاری مشابه اسفند ماه 99 و فروردین 1400 شکاف تورمی بین دهک‌های مختلف به پایین‌ترین میزان خود از اردیبهشت سال 99 ثبت شده است. بررسی روند شکاف تورمی از اردیبهشت سال گذشته تا به حال حاکی از آن است که در اردیبهشت 99 دهک‌های بالا تورم بالاتری نسبت به دهک‌های پایین تجربه کردند. در خرداد و تیر این وضعیت خنثی شد. در ادامه از شهریور تا مهر دوباره دهک‌های بالا تورم بالاتری را نسبت به دهک‌های کم‌درآمد تجربه کردند. در آبان و آذر این روند معکوس شد و این بار دهک‌های پایین تورم بالاتری را تجربه کردند. در ادامه در دی ماه دهک‌های بالا و در بهمن دهک‌های پایین تورم بالاتری را تجربه کردند. در نهایت در سه ماه آخر منتهی به خرداد شکاف تورمی به پایین‌ترین میزان خود رسیده و دهک‌های هزینه‌ای، تورم به نسبت مشابهی را تجربه کردند. دلیل این موضوع آن است که در برخی مقاطع زمانی که همراه با نوسانات ارزی قابل‌توجهی بود، کالاهای غیرخوراکی از این موضوع بیشتر متاثر می‌شدند. در نتیجه در گروه‌های پردرآمد جامعه تورم بیشتری ثبت می‌شد. از سوی دیگر در مقطعی مثل آبان و آذر به دلیل تورم بی‌سابقه گروه خوراکی‌ها، اثر این موضوع را در گروه‌های کم‌درآمد مشاهده می‌کنیم. در گروه کم‌درآمد جامعه، سهم خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها بالاست، از این‌رو، این تورم بیشتر بر این گروه درآمدی خود را نشان می‌دهد.
دسته‌بندی کالاها در تورم دهکی
در بخش دیگری از گزارش مرکز آمار در جدولی، سهم هر یک از گروه‌های کالایی و خدماتی در تورم ماهانه دهک‌ها مشخص شده است. به‌طور کلی در این دسته‌بندی این گزارش به دو دسته کالاهای خوراکی و کالاها و خدمات غیرخوراکی تقسیم‌بندی شده است. با توجه به ضریب اهمیت متفاوت گروه‌های کالایی و خدماتی در دهک‌های مختلف، اصولا سهم کالاهای خوراکی در دهک‌های کم‌درآمد و سهم کالاهای غیرخوراکی در دهک‌های پردرآمد بیشتر است. این موضوع را می‌توان با یک مثال ساده توضیح داد، اگر یک خانوار کم‌درآمد ۱۰۰ واحد منابع در اختیار داشته باشد، ۳/ ۴۳ واحد از آن را صرف تامین نیاز خود از کالاهای خوراکی و آشامیدنی می‌کند. منظور از گروه خوراکی‌ها، کالاهای گوشت، لبنیات، نان، شیرینی‌جات و نوشیدنی‌هاست. از طرف دیگر کالاها و خدماتی مانند پوشاک، مسکن، مبلمان، بهداشت، ارتباطات، حمل‌ونقل، هتلداری و آموزش نیز در گروه کالاها و خدمات غیرخوراکی طبقه‌بندی می‌شود. این در حالی است که در دهک پردرآمد از ۱۰۰ واحد منابع فقط ۲۲/ ۱۷ واحد از منابع دراختیار خانوار، صرف خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها می‌شود. این تفاوت ضریب اهمیت کالاهای غیر خوراکی‌ها نیز صادق است. به همین دلیل ضریب اهمیت گروه خوراکی‌ها و غیر خوراکی‌هادر سبد معیشتی خانوارها مشخص می‌شود. بنا بر آمارهای رسمی از تورم 73/ 0 در اردیبهشت‌ماه سهم گروه خوراکی‌ها معادل منفی 31/ 0 و سهم گروه غیرخوراکی معادل 02/ 1 درصد بوده است.
افزایش شکاف در تورم نقطه به نقطه
شکاف تورمی در تورم ماهانه مشاهده نمی‌شود و این اختلاف در تورم نقطه به نقطه ملموس است. برخلاف تورم ماهانه شاهد افزایش شکاف تورمی در این شاخص هستیم. تورم نقطه‌ای، تغییرات قیمت را در ماه مذکور نسبت به ماه مشابه سال قبل می‌سنجد. بنابر آمارهای رسمی تورم نقطه به نقطه اردیبهشت ماه به میزان 9/ 46 درصد گزارش شده است. این رقم برای دهک‌های درآمدی متفاوت بوده؛ به‌نحوی‌که دهک اول تورم 50 درصد داشته، اما این رقم برای تورم دهک پردرآمد به میزان 1/ 47 درصد می‌رسد. بررسی آمارهای رسمی نشان می‌دهد که شکاف تورم دهکی از اسفند 99 تاکنون درحال افزایش بوده و از 1/ 1 درصد در اسفند ماه سال گذشته به 9/ 2 درصد در ماه گذشته رسیده. افزون بر این، این اختلاف تورمی در گروه غیرخوراکی با شدت بیشتری رخ داده است. تورم نقطه‌ای گروه خوراکی‌ها در اردیبهشت برای دهک اول 6/ 63 درصد و برای دهک دهم ۹/ ۵8 درصد بوده است. این رقم یعنی شکاف تورمی خوراکی به 7/ 4 واحد رسیده که در ماه گذشته این رقم 1/ 2 واحد ثبت شده بود. البته در بخش کالاهای غیرخوراکی این شکاف بیشتر بوده است. تورم نقطه به نقطه کالاهای غیرخوراکی دومین ماه سال‌جاری در دهک کم‌درآمد به میزان 3/ 40 درصد بوده که این رقم برای دهک پردرآمد به میزان 3/ 44 درصد گزارش شده که برشکاف تورمی 5/ 7 واحدی دلالت دارد. بنابراین می‌توان بیان کرد شکاف تورمی در کالاهای غیرخوراکی بیشتر از کالاهای خوراکی بوده است. در گزارش مرکز آمار ایران شکاف تورم متوسط نیز حدود 4/ 7 درصد ثبت شده است، تورم متوسط دهک اول در مهرماه 1/ 40 درصد و تورم متوسط دهک دهم به میزان5/ 47 درصد ثبت شده است.
