آمار واکسن‌های وارداتی از ۵۰ میلیون دز عبور کرد
آغاز دوره جدید واکسیناسیون
این آمار از ذخیره 20میلیون دز واکسن در کشور حکایت دارد که نشان‌دهنده خشاب پر واکسیناسیون است. علاوه بر این، بررسی آمارهای رسمی نشان می‌دهد که در دو هفته اخیر، روند شاخص‌های کرونایی تخفیف یافته و در وضعیت عبور از قله موج پنجم قرار دارد. مبتلایان روزانه، فوتی‌های روزانه، نسبت ابتلا به تست، وضعیت بیماران بدحال و افراد بستری‌شده، پنج شاهد آماری در این خصوص محسوب می‌شوند. این موضوع در حالی است که بنا بر آخرین آمار رسمی، ایران با ثبت مجموع 5میلیون و 275هزار و 567نفر مبتلا به کرونا در رتبه هشتم کشورهای دارای بالاترین آمار کرونایی از ابتدای شیوع پاندمی تا به حال قرار گرفته و برای رسیدن به شرایط پایدار پاندمی کرونا و سویه‌های جهش‌یافته این ویروس، به استمرار تلاش‌های دولت و رعایت پروتکل‌ها از سوی مردم در روزهای آتی نیاز دارد.
جهش واکسیناسیون
آمار تزریق واکسن به‌طور رسمی از 25فروردین‌ماه گزارش شد. در هفته نخست واکسیناسیون، میانگین سرعت تزریق هفتگی برابر 25 هزار دز بود. در ادامه، این روند با افزایش تنوع سبد واکسیناسیون وارداتی در کنار تولید داخل شتاب گرفت، به نحوی که در هفته منتهی به 30تیر، میانگین تزریق هفتگی واکسیناسیون برابر 285هزار دز بود. در نهایت در 45روز منتهی به 20شهریورماه با تمهیدات اندیشیده‌شده در دولت جدید، سرعت واکسیناسیون شدت گرفته، به نحوی که در هفته‌های منتهی به 3 و 10 شهریور، میانگین تزریق هفتگی واکسیناسیون به‌ترتیب برابر 480هزار و 513هزار دز بوده است. علاوه بر این، در هفته منتهی به 17شهریور نیز این میزان برابر 483هزار دز گزارش شد. در نهایت در چهار روز منتهی به 21شهریور این آمار حدود 900هزار دز واکسن بود. این آمار در حالی است که با تسریع در واردات و نیز سبد واکسیناسیون در روز 21 شهریورماه بیش از یک‌میلیون و 120هزار دز و در 17شهریورماه بالغ بر یک‌میلیون و 112هزار دز واکسن زده شد. به عبارت دیگر، روز گذشته رکورد تزریق واکسن از ابتدای زمان اعلام رسمی شکسته شد که تداوم این روند به منظور مهار همه‌گیری ضروری است. افزون بر این تا تاریخ 21شهریورماه به 22 میلیون و 943 هزار و 141 نفر، دز اول و به 12 میلیون و 104 هزار و 2نفر دز دوم واکسن کرونا تزریق شده است. بنابراین می‌توان گفت، در مجموع به میزان 35 میلیون و 47 هزار و 143 دز واکسن تزریق شده است. این موضوع در شرایطی است که به گفته سازمان جهانی بهداشت، واکسیناسیون گسترده کرونا در دنیا تنها راه مقابله با ویروس کرونا و جهش‌های آن است. در حالی که آمارهای مذکور از تسریع واکسیناسیون در کشور حکایت دارد، این روند همچنان با سرعت گسترش کرونا و آمار قربانیان دلتا در کشور همخوانی ندارد. مورد دیگر اینکه سبد واکسیناسیون در کشور شامل واکسن‌های وارداتی اسپوتنیک (روسی)، سینوفارم (چینی)، بهارات (هند) و آسترازنکا (کشورهای مختلف) و همچنین شامل واکسن تولید داخل برکت است.
ذخیره 20 میلیون دز واکسن
با وجود اینکه حرف و حدیث‌های متعددی در مورد واکسن‌های کووید-19 مطرح است، آنچه متخصصان و صاحب‌نظران حوزه پزشکی تاکنون به آن دست یافته‌اند، این است که تنها راه مصون‌ماندن از سویه‌های مختلف همه‌گیری، تزریق هر دو دز واکسن و رعایت پروتکل‌های بهداشتی در کنار آن است و درصورتی که واکسیناسیون انجام نشود، احتمال ابتلا به این بیماری و مصونیت‌نداشتن در برابر مرگ بسیار بیشتر از عوارض کوتاه‌مدت و نادر واکسن‌ها خواهد بود. پیش‌تر «دنیای اقتصاد» در گزارشی با عنوان «شاهد ایرانی معجزه واکسن» به این موضوع اشاره کرده بود که احتمال ابتلای افراد واکسینه‌نشده 1/ 8 برابر بیشتر از احتمال ابتلا در افراد کاملا واکسینه‌شده و احتمال بستری‌شدن افراد (بالاتر از 60 سال) واکسینه‌نشده نیز معادل 2/ 14 برابر بیشتر از افراد واکسینه‌شده در این بازه سنی است. افزون بر این، بنا بر آمارهای رسمی، مجموع واردات واکسن کرونا از 50 میلیون دز عبور کرده و 5میلیون دز واکسن برکت نیز به سبد واکسیناسیون کشور اضافه شده است. با توجه به آمارهای وارداتی و تولید داخل (صرفا با در نظرگرفتن واکسن برکت) ذخیره واکسن تاکنون به میزان 20 میلیون دز است که از خشاب پر واکسیناسیون کشور حکایت دارد.
سنجش سرعت واکسیناسیون
با وجود آمار مثبت روند واکسیناسیون و همچنین شواهد آماری که از فروکش کردن تدریجی پیک‌پنجم کرونا وجود دارد، همچنان کشور ما در شرایط نامطلوبی به سر می‌برد. در حالی که بسیاری از کشورهای دنیا با استفاده از واکسیناسیون، موفق به کنترل نسبی شیوع پاندمی شده‌اند و وضعیت شهروندان و صاحبان کسب‌وکار عادی شده است، ما در کشور همچنان با موج‌ها و جهش‌های تازه این ویروس دست به گریبانیم، به نحوی که بنا بر آخرین آمار رسمی کشور، میزان فوتی‌های روزانه کرونایی ما روز گذشته پس از روسیه و مکزیک، در جایگاه سوم قرار داشت.
اگر بخواهیم تحلیلی از سرعت واکسیناسیون در کشور ارائه دهیم، لازم است به بررسی این شاخص در کشورهای همسایه و سایر کشورها بپردازیم. آخرین آمارهای رسمی نشان می‌دهد که تاکنون 42 درصد جمعیت دنیا حداقل یک دز از واکسن کرونا را دریافت کرده‌اند. میزان واکسن‌های تزریق‌شده معادل 7/ 5 میلیارد دز بوده است. با وجود این، تنها 9/ 1 درصد مردم ساکن کشورهای کم‌درآمد حداقل یک دز واکسن دریافت کرده‌اند. بررسی آمارهای واکسیناسیون در کشورهای مختلف نشان می‌دهد که در امارات (3/ 89 درصد)، آمریکا (7/ 62 درصد)، ترکیه (5/ 60درصد)، ایران (27 درصد) و بنگلادش (3/ 12درصد) مردم حداقل یک دز واکسن دریافت کرده‌اند. با توجه به اینکه جمعیت کشورهای مختلف با هم تفاوت دارد، برای اینکه بخواهیم مقایسه آماری درستی از سرعت واکسیناسیون داشته باشیم، بهتر است به جای درصد پوشش جمعیتی کشورها از ملاک تعداد افرادی که حداقل یک دز واکسن دریافت کرده‌اند، استفاده کنیم. بر این اساس می‌توان گفت، در امارات به 9/ 8 میلیون نفر، در آمریکا به 209 میلیون نفر، در ترکیه به 4/ 51 میلیون نفر و در سوریه به 231 هزار نفر واکسن تزریق شده است. در نهایت اینکه در کشور ما حدود 14 درصد از جمعیت دو دز واکسن دریافت کرده‌اند و به 27 درصد جمعیت کشور حداقل یک دز واکسن کرونا تزریق شده است.
5 شاهد تخفیف کرونا
بررسی آمارهای رسمی نشان می‌دهد که از هفته دوم شهریورماه پاندمی کرونا در وضعیت نزولی قرار گرفته، به‌طوری‌که بیشتر شواهد آماری از وضعیت عبور از قله پنجم حکایت دارند. این موضوع در حالی است که بنا بر آخرین آمار رسمی، ایران با ثبت مجموع 5 میلیون و 275 هزار و 567 نفر مبتلا به کرونا در رتبه هشتم کشورهای دارای بالاترین آمار کرونایی از ابتدای شیوع پاندمی تا به حال قرار گرفته است.
شاهد آماری نخست، میزان مبتلایان روزانه است. تحلیل آمارها حاکی از آن است که این شاخص در نخستین ماه سال با افزایش دید و بازدیدها و همچنین مسافرت‌های نوروزی افزایشی شد، به نحوی که در انتهای این ماه از 25 هزار مورد نیز فراتر رفت. در ادامه با تشدید محدودیت‌های قرنطینه‌ای، این روند کاهشی شد و تا هفدهمین روز خرداد این موضوع برقرار بود، اما پس از آن مجددا صعودی شد، به نحوی که در بیست‌وششمین روز مرداد، میزان مبتلایان روزانه از 50 هزار نفر نیز بالاتر رفت. در ادامه این روند به‌صورت پله‌ای کاهش یافت، به نحوی که روز گذشته به حدود 20 هزار مورد رسید. بنا بر آمارهای رسمی، روز یکشنبه میزان مبتلایان روزانه 20 هزار و 219 مورد برآورد شد.
شاهد آماری دوم، میزان فوتی‌های روزانه است. تحلیل آمارهای رسمی نشان می‌دهد که این شاخص از اول فروردین تا ششم اردیبهشت روند صعودی داشت، به نحوی که روز 6 اردیبهشت، به میزان496 مورد ثبت شد. در ادامه، این روند نزولی شد و تا 12 تیر این وضعیت ادامه داشت. از تاریخ مذکور به بعد این روند مجددا صعودی شد، به نحوی که 2 شهریورماه با ثبت 709 مورد به بیشترین میزان خود از ابتدای پاندمی رسید. با تسریع واکسیناسیون در کشور این روند به صورت پله‌ای کاهش یافت، به نحوی که روز گذشته به میزان 487 مورد گزارش شد که از 16 مرداد به بعد این آمار تجربه نشده بود.
شاهد آماری سوم، نسبت مبتلایان به آزمایش‌های روزانه است. این شاخص از ابتدای سال تاکنون دو قله داشته است؛ نخستین مورد در تاریخ 18 فروردین (که معادل 28 درصد بود) ثبت شد و دیگری در تاریخ 12 مرداد (به میزان 65 درصد). در ادامه، این شاخص به صورت پله‌ای سقوط کرد، به نحوی که روز گذشته به میزان 19 درصد ثبت شد. این امر به آن معناست که از هر 100 موردی که تست کرونا می‌دهند، 19 نفر دارای بیماری کرونا هستند.
شاهد آماری چهارم، وضعیت بیماران بدحال است. این شاخص از 3 هزار و 858 مورد در نخستین روز فروردین به 5 هزار و 545 مورد در 18 اردیبهشت رسید. از 19 اردیبهشت تا 8 تیر این روند نزولی شد؛، به نحوی که در 8 تیر به 3 هزار و 176 مورد رسید. در ادامه، این روند صعودی شد و تا تاریخ 8 شهریور ادامه داشت. تاریخ نهم شهریور نقطه شکست دیگری برای این روند شاخص رخ داد و در پی افزایش واکسیناسیون، روند نزولی به خود گرفت، به نحوی که روز گذشته 7 هزار و 278 مورد ثبت شد. در نهایت شاهد آماری آخر، میزان افراد بستری‌شده کرونایی است. تحلیل‌های رسمی نشان می‌دهد که این شاخص از ابتدای سال تاکنون دو قله داشته است؛ یکی 30 فروردین با ثبت 3 هزار و 901 مورد و دیگری 2 شهریور با ثبت 5 هزار و 487 مورد. بنا بر تحلیل‌های رسمی آمار بستری‌شدگان در دوم شهریورماه، بیشترین میزان شاخص مربوطه از ابتدای پاندمی بوده است. در ادامه این شاخص با افت و خیز همراه بود، به نحوی که از 8 شهریورماه روند نزولی به خود گرفت و از 4 هزار و 918 مورد در این تاریخ به 2 هزار و 747 نفر در روز یکشنبه رسید.
اثرات ناموزون کرونا بر کشورهای مختلف
با وجود اینکه بیش از 18 ماه از شیوع پاندمی کرونا و آسیب آن به زندگی انسان و اقتصاد کشورها می‌گذرد، این سوال مطرح است که چرا آسیب کرونا در برخی کشورها بیشتر و در برخی کشورها کمتر است؟ بررسی‌های رسمی نشان می‌دهد که در کنار اقدامات بهداشتی، فاکتورهای مهم دیگری نیز وجود دارد که بیشتر به اقتصاد کشورها مربوط است. فاکتور اول در این خصوص، نابرابری اقتصادی است. به عبارت دیگر هرچه نابرابری درآمد بیشتر باشد، امید به زندگی کمتر می‌شود و در نتیجه، افرادی که وضعیت سلامت بدتری دارند، بیشتر در معرض آسیب کرونا قرار می‌گیرند. مورد دیگر، نوع روابط در محیط کار است. کارگران در کشورهایی با برابری بیشتر، قدرت خرید بالاتری دارند و در نتیجه آسان‌تر نگرانی‌های خود را با کارفرما حل و فصل می‌کنند. در نهایت مورد آخر، سرمایه اجتماعی است، به این معنا که در مناطقی که نابرابری اقتصادی خیلی بالاست، اعتماد عمومی کمتر است و افراد تمایل کمتری به مشارکت مدنی دارند. سرمایه اجتماعی ضعیف، تمایل مردم را به همکاری در اقدامات کنترل ویروس، کمتر می‌کند و در نتیجه در این مناطق، میزان مرگ‌ومیر کرونایی بالاست.
