تحقق جهش تولید با برنامه‌های ایمپاسکو
همچنین اکتشاف منابع معدنی نقش بسیار مهمی در سرمایه‌گذاری‌های کلان اقتصادی کشورها در حوزه معدن و صنایع معدنی دارد و به‌عنوان اولین حلقه از زنجیره ارزش مواد معدنی و فلزی محسوب می‌شود. کشورهای دارای برنامه راهبردی اکتشاف که موفق به ایجاد پایگاه جامعی از داده‌های اکتشافی و زمین‌شناسی شده‌اند، امنیت و جذابیت سرمایه‌گذاری در این بخش را تا اندازه زیادی افزایش داده‌اند. شرکت تهیه وتولید مواد معدنی ایران (ایمپاسکو) به‌عنوان شرکت فرعی (بازوی اجرایی- عملیاتی) سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران عهده دار بخشی از فعالیت‌های آن سازمان در حوزه‌های اکتشاف، توسعه و تجهیز، استخراج و فرآوری معادن با رعایت اصل ۴۴ شد. بر این اساس نظارت و مدیریت تعدادی از مجتمع‌ها و طرح‌های معدنی تحت مالکیت ایمیدرو نیز به شرکت تفویض شد. به گفته حسام مقدم علی، معاون بهره‌برداری و اکتشاف شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران این شرکت طی سال گذشته توانست در راستای اهداف شرکت با انجام ۴۴ هزار و ۶۰۰ متر حفاری در سه حوزه زغال‌سنگ، سنگ‌آهن و پلی متال در مجموع حدود ۲۶ هزار هکتار، برداشت ژئوفیزیک مغناطیس‌سنجی به تعداد ۷ هزار و ۹۰۰ نقطه بخشی از اطلاعات اکتشافی را تکمیل کند. براساس گفته وی، همچنین شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران برنامه حفاری در سال‌جاری به میزان ۵۷ هزار متر را در دستور کار دارد.
عملکرد اکتشافی ایمپاسکو در سال ۹۸ چگونه بوده است؟
در سال ۹۸ شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران عملیات پی جویی و شناسایی را در ۲۱ پهنه اکتشافی با مساحت بالغ بر۸۹ هزار کیلومتر مربع آغاز کرد که این پهنه‌ها در استان‌های خراسان رضوی، سیستان و بلوچستان، کهگیلویه و بویراحمد، هرمزگان، گلستان، فارس، مرکزی، همدان، کرمان، قزوین، گیلان و اصفهان واقع شده است. از این بین فاز اجرایی مطالعات اکتشافی در ۱۱ پهنه اکتشافی در ۷ استان کشور به مساحت ۳۶ هزار و ۵۰۰ کیلومتر مربع به اتمام رسیده و در شرف تهیه گزارش نهایی دفاع از پهنه است. این پهنه‌ها با اهداف متعدد اکتشافی در مواد فلزی و غیرفلزی مورد مطالعه واقع شده و به صورت سیستماتیک به‌منظور تعیین مناطق هدف جهت شناسایی محدوده‌های امید بخش و با امکان تامین مواد اولیه صنایع موجود در منطقه مورد مطالعه قرار گرفته است. همچنین در سال ۹۸ تعداد ۳۵ فقره پروانه اکتشاف جاری به مساحت ۹۲۵ کیلومتر مربع توسط شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران تمدید اعتبار یا اخذ شد، که این محدوده‌ها در مرحله مطالعات اکتشاف عمومی و تفصیلی بوده و در سال جاری مطالعات آن به مرحله جمع‌بندی و ارائه گزارش‌های پایان عملیات اکتشاف خواهد رسید.
اکتشافات انجام شده سال ۹۸ بیشتر در کدام استان‌ها و شامل چه مواد معدنی بوده است؟
محدوده‌های اکتشافی در استان‌های خراسان جنوبی، همدان، سیستان و بلوچستان، کرمان، یزد، کهکیلویه و بویراحمد و ... قرار دارند. مواد معدنی شامل انواع ذخایر پلی‌متال، کانسنگ سرب و روی و کانسنگ آهن غیرپلاسری هستند.
اهداف و برنامه‌های اکتشافی سال ۹۹ شامل چه محدوده‌ها و پروژه‌هایی می‌شود؟
در سال ۹۹ نیز اهداف اصلی خاتمه دادن به پهنه‌های اکتشافی باقیمانده و تکمیل اکتشافات در محدوده‌ها و همچنین اخذ پروانه‌های اکتشافی جدید حاصل از مطالعات اکتشافی قبلی بوده که در این بین، به علت برخی محدودیت‌های جاری در سامانه ثبت محدوده (کاداستر)، امید است با دستور و مساعدت‌های معاونت معادن و صنایع معدنی ستاد وزارت صمت رفع شود، برنامه‌ریزی شده و در حال حاضر ۱۸ قرارداد جاری در حوزه مشاوران، ۲ قرارداد در حوزه مطالعات ژئوفیزیک و ۸ قرارداد در حوزه پیمانکاران حفاری و آزمایشگاه به ارزشی بالغ بر ۷۰۰ میلیارد ریال موجود بوده و مناقصات جدیدی نیز در همین حوزه‌ها در دست برنامه‌ریزی و برگزاری است.
از جمله اهداف اصلی این شرکت در سال ۹۹، در صورت تایید ستاد وزارت ایجاد فرصت بیشتر برای مشارکت و حضور بخش خصوصی در فعالیت‌های اکتشافی بوده که در مجموع تاکنون ۲۲ محدوده در قالب قرارداد‌های سرمایه‌گذاری اکتشافی با بخش خصوصی منعقد شده است و در صورت تایید رویه جدید که با ابلاغ رای شورای عالی معادن همراه خواهد بود این فرآیند ایجاد مشارکت با سرعت بالاتری در سال ۹۹ اجرایی خواهد شد. زیرساخت‌های لازم در شیوه فوق ایجاد شده و در صورت ابلاغ شرکت آمادگی دارد به صورت ماهانه این فرصت را برای تمامی فعالان حوزه معدن و صنایع معدنی فراهم کند.
عملکرد تجمعی شرکت از سال ۹۲ تا سال ۹۸ را چگونه ارزیابی کرده و خلاصه‌ای از آن توضیح دهید؟
شرکت از سال ۹۲ تاکنون موفق به انجام مطالعات اکتشافی در ۳۴ پهنه اکتشافی به مساحت بالغ بر۱۱۷ هزار کیلومتر مربع شده که شناسایی بالغ بر ۱۰۰ محدوده امیدبخش جدید را به‌دنبال داشته است و در این بین تاکنون ۳۵ پروانه اکتشافی در این فرآیند اخذ و ۲۳ گواهی کشف جدید حاصل شده است. این فرآیند در هر سال با اخذ پروانه‌های جدید ادامه یافته و پس از اخذ گواهی کشف با رعایت تشریفات قانونی به متقاضایان بخش خصوصی واگذار شده است. مجموع ذخایر اکتشاف شده بالغ بر ۳/۲ میلیارد تن در حوزه‌های زغال‌سنگ، پلی‌متال، شورابه‌ها و سنگ‌آهن بوده که در صورت ارزش‌گذاری برجا و در مقایسه با هزینه‌های صورت گرفته، به‌طور متوسط نیم درصد ارزش برجا صرف هزینه‌های اکتشافی شده که نسبت به استانداردهای جهانی عددی معقول و مناسب است.
البته در حصول این نتایج نقش شرکت‌های مشاور ذی‌صلاح و صاحب‌نظران بسیار حائز اهمیت بوده و تیم کمیته اکتشاف این شرکت با محوریت افراد برجسته و باسابقه به عنوان اتاق فکر این حوزه در هدفمند شدن اکتشاف و جلوگیری از هزینه‌های مازاد بسیار مفید ارزیابی می‌شود که می‌تواند به عنوان الگویی در سایر شرکت‌ها و سازمان‌های مرتبط مدنظر قرار گیرد. در فعالیت‌های جاری تعریف هر پهنه یا محدوده جدید، عبور از هریک از مراحل چهارگانه اکتشاف و نظارت بر عملکرد مشاوران تماما در این کمیته به صورت متمرکز برنامه‌ریزی و اجرا می‌شود.
شیوع ویروس کرونا تا چه میزان بر فعالیت اکتشافی تاثیرگذار بوده و در این زمینه چه تدابیری اتخاذ شده است؟
با بروز این اپیدمی و شیوع گسترده آن در جهان و به‌تبع آن در کشور و همچنین ابلاغ دستورالعمل‌های مراقبتی و رعایت فاصله اجتماعی از انتهای سال گذشته و ایجاد محدودیت‌های سفر در ماه نخست سال‌جاری فعالیت‌های اکتشافی نیز به‌دلیل شرایط خاص کارگاه‌های اکتشافی در اکثر موارد دچار وقفه یک ماهه شده ولیکن با ابلاغ طرح فاصله‌گذاری هوشمند از ابتدای اردیبهشت‌ماه انجام فعالیت‌های اجرایی در محل پروژه‌ها آغاز شده است. البته در این‌خصوص هماهنگی‌های خوبی با شرکت‌های پیمانکار و مشاور به‌عمل آمده و با ابلاغ بخشنامه‌های کنترلی و مراقبتی سعی در کنترل بیشتر محیط‌های اجرایی که دارای تجمع نیروی انسانی هستند، شده است. در حال حاضر شرکت با تامین اقلام موردنیاز بهداشتی و حفاظت فردی در محل مجتمع‌ها و طرح‌های خود نسبت به ایجاد شرایط بهتر اقدام کرده است.
