مدیریک شرکت دانش‌بنیان در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد»:
«تامین شویم» خودروسازان را تامین می‌کنیم
از مهندسی معکوس برد الکترونیکی تا قطعه‌سازی خودرو
شرکت رویال صنعت سامانه سال ۱۳۸۷ به صورت رسمی به عنوان یک شرکت دانش‌بنیان کار خود را آغاز کرده است. پیش از تاسیس این شرکت دانش‌بنیان، یک گروه از مهندسان فارغ‌التحصیلان دانشگاه به عنوان هسته فناوریک و مهندسی های‌تک، اقدام‌هایی را انجام می‌دادند که با انسجام‌بخشی به کار خود پس از مدتی این شرکت دانش‌بنیان را پایه‌گذاری کردند. مدیرعامل و رئیس هیات‌مدیره شرکت رویال صنعت سامانه امیر ابهریان در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» عنوان کرد: مهندسی معکوس بردهای الکترونیکی فعالیت اول شرکت رویال صنعت سامانه بود؛ نقشه بردهای وارداتی را بیرون کشیده و توسط نیروهای مجموعه و به روش مهندسی معکوس آن را می‌ساختیم. این بردها در صنایع مختلف کاربرد داشت و پس از مدتی بردهای وارداتی بسیار پیچیده شده و بیرون کشیدن نقشه آن به راحتی انجام نمی‌گرفت. آن زمان متوجه شدیم که فناوری ما در حال جا ماندن از کل دنیا است. از این رو به شخصه تصمیم گرفتم برای آموزش‌های لازم به چین بروم. به مدت دو سال به این کشور رفتم تا لایه‌های فناوری آنها را دربیاورم. ابهریان در ادامه یادآور شد: در این مدت به‌دنبال این موضوع بودم که اصولا چینی‌ها چگونه یک محصول را طراحی و تولید می‌کنند؟ چگونه آن را به بلوغ می‌رسانند؟ چگونه بازاریابی می‌کنند؟ چگونه به شرکت‌های درگیر تحریم مانند ایران و کره‌شمالی خدمات ارائه می‌دهند و چگونه با آنها معامله می‌کنند؟ پس از بازگشت از چین، شروع به اجرای آنچه آموخته بودم، کردم. پس از مدتی توان شرکت به حدی رسید که هر قطعه در حوزه مکانیک یا الکترونیک به شرکت می‌دادند، قادر به ساخت آن بودیم. اگر برخی قطعات را نمی‌توانستیم بسازیم، دانش فنی آن را خریداری می‌کردیم و با این فرآیند وارد حوزه‌های نظامی، دفاعی، هوایی، ریلی و خودرو و ... شده و با روش مهندسی معکوس توانستیم به بیشتر صنایع از جمله نفت و گاز، بانکداری الکترونیک و ... ورود پیدا کنیم تا جایی که توان نیروهای انسانی شرکت طی ۱۰سال بسیار قوی شد. وی با اشاره به این موضوع که سالانه ۱۸۰ تا ۱۸۵ طرح در بخش R&D شرکت تبدیل به محصول می‌شود، گفت: اگر محصولی تولید نشود حتما دانش فنی آن فروخته خواهد شد. همچنین از سال گذشته شرکت وارد خط تولید انبوه قطعات خودرو شده است و تولید چند قطعه خودرو از جمله سنسور اکسیژن، چندین مدل ECU و ترمز ABS را با مجموعه مگاموتور آغاز کرده است.
به‌دنبال یک ساز و کار تعاملی
مدیرعامل شرکت رویال صنعت سامانه با اشاره به این موضوع که طی سال‌های مختلف متوجه شدیم ساز و کار تعامل با هر صنعتی نیازمند مدل خود آنها است، گفت: تعامل با هر صنعتی ساز و کارهای مخصوص به خود را دارد. مشکل بیشتر این صنایع این موضوع بود که به دیتا بیس خاصی دسترسی نداشتند؛ در حقیقت جزیره‌ای عمل کردن مشکل بیشتر این صنایع است و بیشتر آنها موازی‌کاری می‌کنند. ابهریان در ادامه تاکید کرد: در صنعت خودرو مشکل مهم این است که شرکت‌های دانش‌بنیان و شرکت‌های عملیاتی در تعامل با یکدیگر قرار نمی‌گیرند و در این راستا باید به دنبال ساز و کاری برای ارتباط بین این دو بخش بود. وی تصریح کرد: باید توجه داشت که بین شرکت‌های دانش‌بنیان استارت‌آپی با شرکت‌هایی که تولیدی بوده و سپس دانش‌بنیان شده‌اند، تفاوت وجود دارد. برخی شرکت‌ها از اساس دانش‌بنیان هستند که باید این شرکت‌ها را بتوان به شرکت‌های بزرگ مانند مگاموتور و ... ارتباط داد. شرکت‌های دانش‌بنیان استارت‌آپی ادبیات خاص خود را دارند؛ این شرکت‌ها گردش مالی ندارند، اما فناوری دارند و بسیار چابک هستند، اما مشکل اینجا است که بین شرکت‌های دانش‌بنیان با واحدهای عملیاتی بزرگ یک ارتباط و تعامل دوسویه وجود ندارد و شرکت‌های دانش‌بنیان که هم دانش فنی و هم توان تولید قطعات خودرو را دارند، در تعامل خود با شرکت‌های بزرگ عملیاتی مانند ساپکو و مگاموتور موفق نیستند و البته این شرکت‌های عملیاتی نیز توان راه‌اندازی شرکت‌های دانش‌بنیان را ندارند.
آب در کوزه و ما گرد جهان می‌گردیم
رئیس هیات‌مدیره شرکت رویال صنعت سامانه ادامه داد: شرکت‌های دانش‌بنیان دانش فنی تولید را در اختیار دارند، می‌توانند تولید کنند و نمونه قطعه را نیز می‌سازند، اما تولید یک نمونه مشکلی را حل نمی‌کند، زیرا مشکل بر سر کیفیت تولید نیست، بلکه موضوع آن است که در صنعت خودرو میزان تیراژ اهمیت بالایی دارد. تیراژ کمتر از ۷۰۰ قطعه در روز برای درخواست‌کننده معنایی ندارد. این در حالی است که شرکت دانش‌بنیان توان مالی برای تولید قطعه در تیراژ بالا را ندارد. از سوی دیگر شرکت عملیاتی نیز پیش‌پرداختی برای درخواست خود به شرکت دانش‌بنیان نمی‌دهد. هرچند شرکت دانش‌بنیان برای حل این مشکل، به معاونت علمی و فناوری رئیس‌جمهوری مراجعه می‌کند تا از صندوق این معاونت تسهیلاتی دریافت کند. این در حالی است که معاونت علمی در برابر گردش مالی ماهانه از شرکت وثیقه ملکی می‌خواهد که بیشتر این شرکت‌ها توان این وثیقه‌گذاری را ندارند. ابهریان ادامه داد: پیشنهاد دیگر معاونت علمی و فناوری به شرکت‌های دانش‌بنیان این است که دانش فنی خود را به شرکت عملیاتی بفروشند، زیرا تا پیش از این شرکت‌های عملیاتی دانش فنی برای تولید قطعات را خارجی‌ها می‌خریدند، این در حالی است که این شرکت‌ها پول دانش فنی را تنها یک‌بار پرداخت می‌کنند و برای سری‌های بعد تولید خود، دیگر پولی پرداخت نمی‌کنند. بنابراین شرکت‌های دانش‌بنیان هم ترجیح نمی‌دهند به راحتی دانش فنی خود را در اختیار آنها قرار دهند.
موضوع دیگر آن است که شرکت‌های عملیاتی به سرعت می‌خواهند به قطعه خود برسند، از این رو خرید خارجی را ترجیح می‌دهند، این در حالی است که یک شرکت دانش‌بنیان برای تبدیل شدن به تولیدکننده نیاز به گردش مالی و زمان دارد. باید شرکت‌های عملیاتی بزرگ به شرکت‌های دانش‌بنیان اعتماد کرده و با حمایت از آنها و پیش‌پرداخت کردن اجازه بدهند که رشد کنند و به تولیدکننده تبدیل شوند.
فقدان عامل، فرصتی برای دلالان
در زمینه خودروسازی شرکت‌های دانش‌بنیان را نمی‌توان به قطعه‌ساز و خودروساز وصل کرد. قطعه‌ساز به دنبال رسیدن قطعه در کمترین زمان ممکن است و در این میان دلالان از درگیری این شرکت‌ها بیشترین بهره را می‌برند و واردات انجام می‌دهند. این مطلب را ابهریان عنوان کرد و گفت: شرکت‌های عملیاتی تامین قطعه خود را در تیراژ بالا می‌خواهند و برای این موضوع هم پیش‌پرداخت ندارند و از طرفی پول قطعه‌ساز را ۱۲۰روزه پرداخت می‌کنند. شرکت دانش‌بنیان نیز گردش مالی برای تولید ندارد و نهادهای حمایتی دولت برای حمایت شرکت‌های دانش‌بنیان وثیقه‌های کلان می‌خواهند که از عهده آنها خارج است. اگر سرمایه‌گذاری خارج از این سه حوزه بخواهد ورود پیدا کند، از شرکت‌های دانش‌بنیان سهم‌خواهی بالایی می‌کند. از همین رو تعامل موثر بین شرکت‌های دانش‌بنیان و خودروسازان مفقود مانده است.
وی با اشاره به توان مالی ضعیف شرکت‌های دانش‌بنیان تاکید کرد: ارتباط بین این سه حوزه نیاز به یک ساز و کار و مدل دارد که اگر این مدل ارتباطی شکل بگیرد، شرکت‌های دانش‌بنیان نیز وارد حیطه تولید انبوه خواهند شد. در این راستا معاونت علمی باید ضمانت‌های غیر از ملک برای شرکت‌های دانش‌بنیان در نظر بگیرد؛ شرکت‌های عملیاتی پیش‌پرداخت به شرکت‌های دانش‌بنیان داشته باشند و شرکت‌های دانش‌بنیان نیز به تعهدات خود پایبند باشند.
