مدیرعامل شرکت هامون نایزه عنوان کرد:
کاهش هدر رفت ۲۵ درصدی آب با لوله‌های چدنی نشکن
این در حالی است که به گفته مدیرعامل شرکت هامون نایزه، هدر رفت آب در لوله‌های چدنی زیر ۱۰ درصد است و در کشوری مانند ژاپن زیر ۵ درصد نیز گزارش شده است. شرکت هامون نایزه در سال ۱۳۸۵ باهدف تولید لوله‌های چدن نشکن برای شبکه توزیع و انتقال آب آشامیدنی بهداشتی تاسیس و در سال ۱۳۸۷ به بهره‌برداری رسید. در آن زمان‌بر اساس توسعه زیرساخت‌ها در شبکه آب تنها یک شرکت در حوزه تولید لوله چدن نشکن مشغول به فعالیت بود. با توجه به نیاز بازار، این واحد پس از آن فاز مطالعاتی وارد حوزه تولید لوله چدنی شد تا بتواند پاسخگوی نیاز بازار باشد. در حال حاضر بیش از ۵۰۰ نفر به‌صورت مستقیم و نزدیک به ۳ هزار نفر نیز به‌صورت غیرمستقیم در شرکت هامون نایزه مشغول به کار هستند. در ادامه گفت‌وگوی ما را با مدیرعامل این شرکت می‌خوانید.
از تامین نیاز داخل تا مسیر صادرات
مجید تکیان مدیرعامل شرکت هامون نایزه در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» درباره لوله چدن و تولیدات این شرکت عنوان کرد: لوله چدن نشکن بهترین نوع لوله در حوزه آب آشامیدنی است. این‌یک ادعای جهانی است، زیرا وقتی کشورهایی مانند ژاپن و آلمان یا سایر کشورهای حوزه اروپا و آمریکا را بررسی کنید، مشاهده خواهید کرد که تقریبا تمام این کشورها برای خطوط آب آشامیدنی و بهداشتی خود از لوله چدن نشکن استفاده می‌کنند و دیگر سراغ لوله‌هایی از جنس فولاد یا پلی‌اتیلن و فایبرگلاس نمی‌روند، هرچند که این لوله‌ها هر یک کاربرد خاص خود را دارند.
تکیان با اشاره به این موضوع که یکی از استراتژی‌های شرکت، حضور در بازار صادراتی است، گفت: در بازار صادرات به‌ویژه در کشورهای منطقه نیاز به استفاده لوله‌های چدنی وجود داشت. شرکت هامون نایزه از همان سال بهره‌برداری هم در حوزه داخلی و هم حوزه صادرات فعالیت خود را آغاز کرده، به‌گونه‌ای که در سال‌های مختلف و به‌ویژه در سال‌های ۹۱ و ۹۸ بیش از ۵۰ درصد محصول خود را صادر و مابقی آن را نیز به بازار داخلی اختصاص داده است.
وی در ادامه با توضیح این موضوع که مشتری اصلی هامون نایزه سازمان‌های آب و فاضلاب هستند، افزود: دولت و پیمانکارانی که با دولت کار می‌کنند، مشتریان اصلی ما هستند و ما تمام سعی خود را بر این گذاشته‌ایم که در این حوزه رویکردهای جدیدی را به کار گیریم.
مدیرعامل شرکت هامون نایزه ادامه داد: یکی از اتفاق‌هایی که در طول مسیر توسعه روی داد، آن بود که مشاهده کردیم کشورهایی مانند ژاپن یا کشورهای اروپایی به‌ویژه در مناطق زلزله‌خیز، از لوله‌های چدنی برای خطوط آب‌رسانی استفاده می‌کنند که در برابر زلزله مقاوم باشند. پس از رویداد زلزله مهم‌ترین اتفاق، رساندن آب به منطقه زلزله‌زده است که هم به‌منظور آب‌رسانی و هم احیانا برای خاموش کردن آتش‌سوزی در منطقه ضروری است.
با توجه به زلزله‌خیز بودن کشور ایران و داشتن رتبه ششم در زلزله‌خیزی، ما نیز تصمیم گرفتیم که محصولات مقاوم در برابر زلزله را وارد مدار تولید کرده و حتی موفق شدیم که دو نسل لوله ضد زلزله را روانه بازار کرده و برای رقابتی شدن آن، باوجود هزینه ۱۰ درصد گران‌تر نسبت به سایر محصولات، آن را به قیمت محصولات موجود در بازار به فروش برسانیم.
تکیان در ادامه به موضوع اتصالات مربوط به خط توزیع و انتقال اشاره کرد و گفت: اگر لوله ضد زلزله را بتوان با اتصالات معمولی به کار گرفت، در عمل فایده‌ای به همراه نخواهد داشت. ازآنجاکه تولیدکنندگان داخلی اتصالات، امکان تولید اتصالات خاص لوله‌های ضد زلزله را نداشتند، تصمیم گرفتیم که در این زمینه نیز سرمایه‌گذاری انجام داده و از همین رو به‌روزترین خط اتصالات را وارد کردیم تا بتوان اتصالات خاص لوله‌های مقاوم به زلزله و مطابق با استانداردهای داخلی و جهانی را تولید کرد و درنهایت این خط را نیز به خطوط تولید خود اضافه کردیم. وی با تاکید بر این موضوع که مجموعه هامون نایزه در زمینه تولید آب، سبدی کامل دارد، گفت: در یکی از نمایشگاه‌های بین‌المللی، یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان لوله چدنی در جهان، محصولی را تولید کرده بود که در بازار رقابت با لوله‌های پلی‌اتیلن حرف‌های بسیاری برای گفتن داشت، محصولی که از لحاظ استاندارد و ابعاد مطابق با پلی‌اتیلن، ولی از جنس چدن بود و به لحاظ هزینه، نصف هزینه لوله‌های چدن معمولی را داشت. ازاین‌رو با توجه به نیاز بازار به این محصول آن محصول را با عنوان محصولات جداره نازک تولید کردیم. در حال حاضر این محصول را با نام تجاری Light Pipe به بازار عرضه کرده که با توجه به قیمت رقابتی آن با لوله‌های پلی‌اتیلن، استقبال بسیار خوبی از آن شده است.
عمر لوله‌های چدنی
مدیرعامل شرکت هامون نایزه در ادامه با تاکید بر این موضوع که عمر لوله‌های چدن نشکن بسیار بالاست، گفت: تفاوت اصلی لوله چدن با لوله‌های دیگر آن است که طول عمر چدن، به دلیل مقاومت نسبت به خوردگی، بسیار بالا است. برای نمونه طول عمر لوله‌های چدنی در ایران به نزدیک ۱۱۰ سال در مسجدسلیمان برمی‌گردد که هنوز در مدار آب‌رسانی قرار دارد. ممکن است که ادعا شود، سایر لوله‌ها نیز عمر بالایی دارند، اما بر اساس تجربه و اطلاعاتی که جمع‌آوری‌شده است، عمر آنها در بعضی جنس‌ها به ۱۵ سال و در بعضی حداکثر به ۲۰ سال نمی‌رسد و پس از آن دچار شکستگی و نشتی آب می‌شود.
هدر رفت ۲۵ درصدی آب در ایران
مدیرعامل شرکت هامون نایزه با اشاره به هدر رفت آب در ایران عنوان کرد: بر اساس آمار موجود، شبکه توزیع آب در ایران، بیش از ۲۵ درصد هدر رفت آب دارد که به دلیل محل شکست‌ها و اتصالات یا انشعابات غیرمجاز است. درحالی‌که هدر رفت آب در لوله‌های چدنی زیر ۱۰ درصد است و در کشوری مانند ژاپن زیر ۵ درصد نیز گزارش شده است. بر اساس آمار، هرسال در کشور، حدود ۹۰ میلیارد مترمکعب آب تولید و مصرف می‌شود که حدود ۱۰ درصد آن در صنعت و آب شرب خانگی است و مابقی آن در کشاورزی مصرف می‌شود. حال اگر ۹ میلیارد مترمکعب آب استفاده شود، ۲۵ تا ۳۰ درصد هدر رفت دارد که حدود ۳ میلیارد مترمکعب آب یا معادل دو تا سه سد کرج، آب هدر می‌رود.
مدیرعامل هامون نایزه ادامه داد: شرکت هامون نایزه در راستای انجام وظایف اجتماعی خود در جهت کاهش هدر رفت آب به‌عنوان یک سرمایه ملی، آمادگی دارد که پروژه‌ای را از صفرتا صد انجام داده و هدر رفت آب را به کمتر از ۱۰ درصد در آن پروژه برساند و از محل کاهش هدر رفت نیز به‌جای دریافت هزینه، حاضر به گرفتن آب است تا آن را به مناطق صنعتی بفروشد. البته در این زمینه مذاکراتی انجام‌شده و استقبال نیز شده است که امیدواریم حصول نتیجه آن سرعت بیشتری به خود بگیرد.
وی در خصوص محصولات دیگر شرکت عنوان کرد: تمام فعالیت هامون نایزه در حوزه لوله چدن است و تلاش ما بر آن است که در این حوزه سبد خود را تکمیل کنیم. در زمینه متعلقات لوله علاوه بر بخش اتصالات وارد بخش شیرآلات صنعتی نیز شده و دو مدل شیر در حوزه تاسیسات آب به محصولات خود اضافه کرده‌ایم که مهرماه سال جاری وارد بازار می‌شود.
مشکلاتی از جنس چدن
مدیرعامل شرکت هامون نایزه با اشاره به مشکلاتی که در حوزه تولید چدن وجود دارد، خاطرنشان کرد: یکی از مشکلات ما در زمینه تولید لوله‌های چدنی این است که قیمت این محصول با سایر محصولات جایگزین مقایسه می‌شود، درحالی‌که برای ایجاد خط لوله آب آشامیدنی، نخست باید این موضوع را در نظر گرفت که چه لوله‌ای صلاحیت و کاربرد بهتری برای این خط را دارد. تکیان افزود: نیازی نیست که چرخ را ابتدا اختراع کنیم، اگر به تجربه‌‌های کشورهای دیگر نگاه کنیم، بهترین نتیجه را خواهیم گرفت. در کشورهای اروپایی یا ژاپن ابتدا لوله چدنی را انتخاب می‌کنند و پس‌ازآن سراغ موضوع قیمت می‌روند، اما این رویکرد در ایران وجود ندارد. علاوه بر این ازنظر هزینه باید هزینه خرید، زمان اجرا و دوره نگهداری را هم در نظر گرفت، چراکه لوله چدن بالاترین کیفیت را دارد و حوادث آن به سمت صفر میل می‌کند. در کشوری مانند ژاپن بیش از ۸۰ درصد لوله‌های آب از لوله‌های چدن است، درحالی‌که در کشور ما در توزیع شبکه آب کمتر از ۶ تا ۷ درصد از لوله چدن استفاده می‌شود و بیشتر از لوله‌های دیگر استفاده شده و می‌شود که در دنیا دیگر منسوخ‌شده است.
تکیان تاکید کرد: برحسب محاسباتی که انجام داده‌ایم، شبکه چدن، از ابتدا تا انتهای دوره بهره‌برداری و در طول عمر خود، از کل شبکه‌‌های دیگر ارزان‌تر تمام می‌شود. ازاین‌رو کشوری که کمبود آب دارد و منابع آبی آن در حال کاهش است و از سوی دیگر زلزله‌خیز است، باید تمام تلاش خود را به کار گیرد که هدر رفت آب را به زیر ۱۰ درصد برساند؛ لازمه این امر، آن است که شاخص‌های اندازه‌گیری به‌درستی تعریف شود، زمانی که شاخص اندازه‌گیری یک مدیر، آب‌رسانی برحسب کیلومتر است تا کیفیت، نباید انتظار طول عمر از یک خط را داشت.
به گفته وی، پروژه‌ها باید بر مبنای عملکرد تعریف شوند و زمان عمر مفید شبکه آب باید حداقل ۵۰ سال در نظر گرفته شود که این امر با لوله چدن امکان‌پذیر است؛ اما موضوع آن است که گاهی سیاست‌های کلان با صنعت در تضاد قرار می‌گیرد، برای نمونه اگر لوله‌های چدنی وارد بازار شوند، تولیدکنندگان لوله پلی‌اتیلن که آمار تولیدکنندگان آنها نیز بسیار است، بیکار خواهند شد.
مدیرعامل شرکت هامون نایزه به موضوع صادرات اشاره کرد و گفت: موضوع مهم دیگر، در زمینه صادرات است. ما همیشه ادعا می‌کنیم که کار صادرات را به خود شرکت‌ها بسپارید و دولت دخالتی در این زمینه نداشته باشد. هرچند شرکت‌های بخش خصوصی در این شرایط سخت تحریمی هنوز صادرات دارند و مسیر خود را پیداکرده‌اند و هزینه‌های حمل آنها به‌واسطه تحریم‌ها افزایش پیدا کرده است، با این‌وجود قدرت رقابت را در خارج از کشور دارند، اما دولت به‌جای حمایت از آنها، قوانین خود تحریمی اعمال می‌کند و راه را به روی صادرکنندگان می‌بندد. برای نمونه هزینه تامین مواد اولیه برای تولیدکننده بر اساس نرخ آزاد محاسبه می‌شود. در مقابل زمانی که تولیدکننده، صادرات انجام می‌دهد، تمایل دارد که با نرخ واقعی دلار و تشویق مالیاتی همراه شود، اما به دلیل نبودن سازوکار مناسب برای مقابله با برخی سودجویان، دولت قوانین کلی اعمال می‌کند که نخستین ضرر آن به تولیدکننده و بخش خصوصی وارد می‌شود.
